Rank a Brand: 'Duurzame koffie en thee steeds gangbaarder'

De zes merken scoren de meeste punten voor hun inspanningen op klimaat, milieu, en arbeidsomstandigheden in ontwikkelingslanden. Een B-label met het predikaat ‘Goed op weg’ is voor Starbucks, Nespresso en Lipton.

De koplopers in de duurzame ranglijst laten zien dat het goed mogelijk is om koffie en thee te produceren met een actief beleid voor klimaat, mens en milieu. Toch blijft een aantal populaire merken nog ver achter. Zo krijgen Segafredo, illycaffé, Zonnatura en Celestial Seasoning een negatief koopadvies op duurzaamheid, omdat ze geen prestaties of concreet beleid bekend hebben gemaakt.

Voorbeeldrol Nederland

Nederland loopt voorop met duurzame koffie die gecertificeerd is voor arbeidsomstandigheden en zijn milieu-impact. De keurmerken UTZ en Fair Trade van Max Havelaar worden in Nederland het meest gebruikt. De branchevereniging KNVKT streeft ernaar om 75 procent van alle koffie gecertificeerd te hebben in 2015. Een haalbare doelstelling, want in 2010 lag dat percentage al op bijna 40 procent.

De onderzochte merken spelen zichtbaar in op de duurzame wensen van de Nederlandse consument. Zo is de koffie van Douwe Egberts in Nederland vaak wel gecertificeerd, maar verkoopt Douwe Egberts in landen waar duurzaamheid geen koopfactor is meestal koffie zonder keurmerk.

Kinderarbeid en slechte omstandigheden

De grootste koffieproductielanden zijn Brazilië, Vietnam en Colombia en het leeuwendeel van de thee komt uit China en India. In deze landen is duurzame productie met oog voor de impact op mens en milieu nog niet vanzelfsprekend. Het werk op de koffieplantages is zwaar en intensief. Kinderarbeid komt nog veel voor en het werken met bestrijdingsmiddelen kan gevaarlijk zijn voor mens en milieu.

“Het merendeel van de onderzochte merken koopt gelukkig al een deel van haar koffie of thee in van gecertificeerde plantages", aldus Rank a Brand oprichter Niels Oskam. "Maar alleen de merken die bij ons een A-label hebben gekregen, koopt voor 100 procent gecertificeerd in. Het wordt in Nederland snel ‘not done’ om nog koffie en thee zonder keurmerk te verkopen.”

Keurmerken geen garantie

Met de snelle opkomst van keurmerkorganisaties is veel verbeterd, maar er is ook kritiek. Zo leven boeren nog steeds onder de armoedegrens, zijn de verbeteringen niet duidelijk meetbaar en stellen de keurmerken geen normen voor de invloed op klimaat door CO2-uitstoot. Terwijl de gevolgen van klimaatverandering juist in deze sector enorm is; denk aan lange droogteperiodes en opwarming van de aarde. Daardoor brengt de oogst minder op, wat de positieve effecten van keurmerken teniet kan doen.

Toch blijkt ook uit onderzoek dat de inkomenspositie van aangesloten boeren wel verbetert. Oskam: “We zien deze keurmerken als een goede stap, maar dit is nog niet genoeg. Volgend jaar scherpen we de criteria verder aan. Dan kijken we bijvoorbeeld ook naar langere termijn contracten met boeren en extra geld voor training en opleiding.”