Wat is kweekvlees en hoe wordt het gemaakt?

Het eten van vlees zorgt voor een flinke uitstoot van CO2, het broeikasgas verantwoordelijk voor de opwarming van de aarde. In Nederland is de hele veehouderij goed voor 3,9 miljoen ton CO2 uitstoot per jaar, om dan nog maar te zwijgen over het methaan dat de dieren uitstoten, een 28 keer sterker broeikasgas dan CO2. En nu de groeiende wereldbevolking steeds rijker wordt, gaat ze ook meer vlees eten. Dat is de mensen van harte gegund, ware het niet dat het slecht is voor het klimaat.

Bovendien kost het veel moeite om een biefstukje te maken. De kalfjes moeten gevoed worden, vaak met soja dat weer van de andere kant van de wereld komt. En daarbij is vlees niet het meest efficiënte voedsel: je kunt immers niet alles van een koe opeten, terwijl dat bij een aubergine wel kan. Dus wordt het steeds belangrijker dat we onze eiwitten ook uit ander voedsel gaan halen. Bonen en peulvruchten bijvoorbeeld. Met af en toe een stukje vlees, in plaats van elke dag.

Hoe maak je kweekvlees?

Maar voor alle verstokte carnivoren die dol zijn op een gehaktbal met jus - en je bent zeker niet de enige - kan kweekvlees soelaas bieden. Dan wordt de gehaktbal namelijk gekweekt uit een stamcel van bijvoorbeeld een koe, en groeit het uit tot een bal in een bioreactor. Zo’n reactor van 25 duizend liter kan jaarlijks 350 duizend kilo vlees produceren. Dat staat gelijk aan de jaarlijkse vleesconsumptie van tienduizend Europeanen en scheelt heel wat CO2-uitstoot. Natuurlijk draait die bioreactor ook op energie, maar als die groen is, stoot dat toch een stuk minder uit dan onze veestapel.

De Nederlandse wetenschapper Mark Post was de allereerste die ooit een burger maakte van kweekvlees. In 2013 liet hij zijn hamburger aan het grote publiek zien. Dat jaar richtte hij samen met Peter Verstrate Mosa Meat op, als spin-off van de universiteit van Maastricht. Daar werkt de hoogleraar sindsdien aan het onderzoeken en produceren van kweekvlees. Inmiddels is de markt al wat verder gegroeid: in 2020 was hij goed voor een half miljard euro, en de techniek groeit door. Zo is het een Israëlische start-up gelukt op een rib-eye na te maken en maken ze in Singapore kweek-kipnuggets, die daar zelfs al worden verkocht.

Is kweekvlees goed voor het milieu?

Kweekvlees is niet voor alle soorten vlees een oplossing, als je kijkt naar CO2-uitstoot. Zo vraagt een kweekkip meer energie dan efficiënte pluimveestallen. Voor rundvlees is het wel een goede oplossing, omdat koeien veel broeikasgas produceren bij het herkauwen en het veel water en voer kost om een kilo rundvlees te maken. Kweekkip kan natuurlijk wel een goed alternatief zijn als je vanwege het dierenleed vegetariër bent.

Is er een markt voor kweekvlees?

De markt voor kweekvlees is zich dus in rap tempo aan het ontwikkelen. En dat betekent ook dat er steeds meer geld naartoe stroomt. Zo werd onlangs bekend dat filmster Leonardo DiCaprio flink investeert in het Nederlandse Mosa Meat. Ook Rubio Impact Ventures investeert in de kweekvleesburger van Post. Dat geld is ook wel nodig, want de grondstoffen die nodig zijn om het vlees te kweken zijn nu nog heel duur. Dat komt omdat het een 'setje eiwitten' betreft die nu nog alleen door de farmaceutische industrie kunnen worden gemaakt.

De hoogleraar zelf denkt dat in 2022 de eerste kweekvleeshamburger op het menu staat. Het bedrijf is bezig met het verzamelen van een dossier om de burger in te kunnen dienen bij de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid, zodat hij op de markt kan komen. Ik hoor u denken: wat gaat zo'n kweekvleesburger dan kosten? “Niet meer dan tien euro”, zei Post in een eerder interview met Change Inc.