De markt voor vleesvervangers in Nederland groeit snel; ABN AMRO verwacht in 2020 een groei van 10 procent. Naast kleine nichespelers zetten nu ook grote voedingsconcerns in op alternatieven voor vlees. Het aanbod groeit dan ook gestaag. Deze voedselinnovaties bieden een interessant alternatief.
Sappige burgers en worsten
Waar vegetarische burgers voorheen weinig met hamburgers te maken hadden, is het aanbod van echte ‘bloedende’ vegaburgers dit jaar fors uitgebreid. Bijvoorbeeld de Beyond Burger, die sinds het voorjaar van 2019 in Nederland in de schappen ligt. De burger is gemaakt van erwten en bevat 20 gram eiwit. De rode kleur, die ervoor zorgt dat de burger ‘bloedt’ als vlees, is afkomstig van bietensap. 
Beyond Meat, het bedrijf achter de vleesloze burger, beleefde in 2019 een zeer succesvolle beursgang: de waarde van het bedrijf werd op de eerste dag verdubbeld. Het bedrijf maakte afgelopen jaar voor het eerst winst.
Sinds vandaag heeft meubelconcern IKEA de Beyond Burger in de restaurants liggen. Ook kwam Beyond Meat met de Beyond Sausage, een 'sappige' worst.
Vegetarische balletjes
Over IKEA gesproken: het bedrijf werkt aan meer vegetarische opties. Hoewel het nu al groentenballetjes heeft als alternatief voor de beroemde Zweedse gehaktballetjes, komen er in augustus ook andere vegetarische balletjes. Deze smaken en voelen volgens de meubelgigant precies als de vleesvariant, maar zijn gemaakt van erwten.
Het bedrijf gebruikt geen soja of noten om het balletje geschikt te maken voor iedereen: ook mensen met een voedselallergie. Na de introductie kan je ook thuis genieten van de vegetarische balletjes; ze komen ingevroren bij de kassa te liggen.
Vlezige paddenstoelen
Er wordt ook volop geïnnoveerd met ingrediënten die van nature een vlezige structuur hebben. Zo ontwikkelde food designer Doreen Westphal, eigenaar van foodconceptontwikkelaar Botanic Bites, een product op basis van oesterzwamvoetjes. Hiervoor werkte zij samen met oesterzwamkweker Mariëlle van Lieshout, die zich al een tijdje afvroeg wat te doen met de oesterzwamvoetjes die als restproduct overbleven na het afsnijden van de zwammen.
De voetjes zijn het meest vlezige stuk van de oesterzwam. Daarom kwam Westphal op het idee om er ‘meaty fungi’ van de maken. Het product is dus niet alleen een vleesvervanger, maar ook een manier om voedselverspilling tegen te gaan. Met haar product won Westphal bij Amsterdam Food Pitch 2019 de prijs voor Duurzaamste Product.
Lees ook: Boer zoekt ontwerper: een creatieve blik op de toekomst van de landbouw
Algen en zeewier
Ook zeewier en algen veroveren de markt van de vleesvervangers. Ze staan bekend om hun hoge eiwitgehalte en hun duurzame karakter. Zo hebben de planten geen zoet water en geen land nodig. Ook nemen ze CO2 op. The Dutch Weed Burger levert zijn veganistische burger op basis van soja en zeewier inmiddels in zo’n tweehonderd restaurants in Nederland.
Oprichter Lisette Kreischer van The Dutch Weed Burger is een van de Green Leaders van DuurzaamBedrijfsleven. Lees het interview: Lisette Kreischer strijdt voor een plantaardige toekomst.
Rauw gehakt
Vegetarisch gehakt was al langer in de schappen te vinden, maar eigenlijk altijd in ‘gebakken’ vorm. Nestlé introduceerde in 2019 een rauwe veganistische variant op basis van soja. Het bedrijf richt zich daarmee op vleesliefhebbers die vegetarische producten zoeken die qua smaak en bereiding vergelijkbaar zijn met vlees. Het product ligt sinds september 2019 in de schappen bij Albert Heijn, Plus, Deen en Picnic. Nestlé bracht eerder ook al een veganistische burger op de markt.
Ook vleesproducent Van Loon Group ziet brood in rauw nepvlees. Onder het merk ‘The Blue Butcher’ maakt het bedrijf rauwe burgers, gehakt, schnitzels en worstjes.
Kweekvlees
’s Werelds eerste hamburger van kweekvlees stamt uit 2013, maar ontwikkelaar en hoogleraar Mark Post (foto rechts) heeft sindsdien niet stilgezeten. Zijn bedrijf Mosa Meat werkt al jaren aan een product van echt vlees waar geen dier aan te pas komt. Waar de kostprijs van het allereerste exemplaar nog op € 250.000 lag, verwacht het bedrijf de burger nu voor € 9 te kunnen maken. Het product moet over twee tot drie jaar in de supermarkt te koop zijn. McDonald’s heeft in 2017 al aangegeven interesse te hebben.
Het is nog lastig te zeggen hoe duurzaam deze oplossing is, vergeleken met een regulier stuk vlees. De schaal waarop beide varianten geproduceerd kunnen worden is niet te vergelijken. Op basis van life cycle assessments van Environmental Science and Technology verwacht Mosa Meat echter dat kweekvlees tot 96 procent minder uitstoot en tot 96 procent minder watergebruik leidt en tot 99 procent minder land vereist.
Lees ook: Van agrobosbouw tot lab-landbouw: de potentie van nieuwe productiesystemen
Dit artikel verscheen in een eerdere versie op 2 januari 2020
Bronnen: ABN AMRO | Distrifood | Levensmiddelenkrant | Voor de Wereld van Morgen | CleanTechnica | Beeld: AdobeStock
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
