Op 18 januari werd recyclebedrijf Umincorp failliet verklaard. De expert in duurzame plasticrecycling haalde onder meer het plastic uit het huisvuil van de vier grote steden Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht en maakte daar kleine granulaatkorrels van. Dat gebruiken producenten als grondstof voor nieuw plastic.
Ongelijke concurrentie
Door goedkoop plastic uit landen als China en de VS, gemaakt met goedkope olie, daalden de marktprijzen van fossiel plastic ten opzichte van gerecycled plastic. Dat maakt het voor recyclingbedrijven onmogelijk om te concurreren. De branche verwacht dan ook een golf van faillissementen. Dat zou desastreus zijn voor de doelen die Nederland heeft om in 2050 volledig circulair te zijn en al het plasticafval te recyclen. Nu al is er een tekort aan recyclecapaciteit. Verontruste Tweede Kamerleden van D66 en Partij voor de Dieren stelden daar eind januari vragen over.
Zeer onwenselijke situatie
Staatssecretaris Vivianne Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat spreekt van een 'zeer onwenselijke situatie'. In haar antwoord aan de Tweede Kamer schrijft Heijnen: "De inzet van het kabinet is om de toepassing van recyclaat te stimuleren, omdat dat een lagere milieudruk heeft dan primair fossiel plastic. Ik ben met mijn collega’s van Economische Zaken en Klimaat in gesprek welke mogelijkheden we hebben om hier zowel op de korte als lange termijn iets aan te doen. Hierbij betrek ik ook het Afvalfonds Verpakkingen om te bekijken welke rol zij hier kunnen spelen. Datzelfde geldt voor InvestNL." Het Afvalfonds Verpakkingen zou volgens experts veel hogere tarieven moeten opleggen aan producenten van fossiel plastic voor het inzamelen en recyclen van hun producten. Dat geld gaat naar de recyclingbedrijven.
Ongelijke concurrentie
Volgens Heijnen is fossiel plastic nu zo goedkoop omdat de milieukosten zoals CO2-uitstoot niet in de prijs worden meegerekend en er in China en de VS veel goedkope olie beschikbaar is. Dat soort fossiele plastics zwaarder belasten met een extra heffing wil het kabinet niet, al is hier wel naar gekeken. “De weglekeffecten van een dergelijke nationale maatregel werden door het kabinet als niet positief beoordeeld”, stelt Heijnen. Ze verwacht dat de vraag naar olie toeneemt en dat daardoor de prijzen van fossiel plastic weer zullen stijgen. Tegelijkertijd zullen allerlei landelijke en EU-regels ervoor zorgen dat de prijs van recyclaat zal dalen.
Bijmengverplichting
Het kabinet wil de productie van fossiel plastic ontmoedigen en het gebruik van gerecycled plastic en de productie van plastic met natuurlijke (biobased) grondstoffen stimuleren. Zo gaf ze via het Nationaal Groeifonds 338 miljoen euro aan het project BioBased Circular en kreeg Circular Plastics NL (CPNL) in 2022 al een subsidie van 220 miljoen euro uit dat fonds.
Een andere belangrijke maatregel is de invoering van de nationale circulaire plastic norm. Dat is een bijmengverplichting, die producenten verplicht vanaf 2027 minimaal 15 procent recyclaat te gebruiken in nieuw plastic. In 2030 moet dat oplopen naar 25 tot 30 procent.
Volgens Heijnen zal hier door de vraag naar gerecycled plastic stijgen. De vraag is of die maatregel niet te laat komt. Zowel D66 als PvdD willen daarom dat die regel al in 2025 ingaat. Dat is volgens de staatssecretaris onmogelijk. Wel blijft het kabinet bedrijven die plastic producten inkopen, zoals shampoo-flesjes, oproepen om producten in te kopen die recyclaat bevatten.
Andere aanpak nodig
Volgens afval- en (plastic) recyclingbedrijf Veolia gaat dit allemaal niet ver genoeg en moet het kabinet samen met de EU op korte termijn strengere maatregelen nemen. “Een andere aanpak is nodig, en de tijd dringt”, zegt CEO Jan Lenstra van Veolia Nederland. “De eerder vrijblijvende oproepen aan bedrijven om meer recyclaat te gebruiken blijken niet effectief.” Dat blijkt ook uit de laatste Monitor van het Plastic Pact, een vrijwillig samenwerkingsverband van bedrijven, ngo’s, kennisinstellingen en het ministerie van IenW. Het percentage verbrand plastic is in het laatst gerapporteerde jaar 2022 met 13 procent opgelopen naar 52 procent. In 2025 moet 70 procent van al het plastic gerecycled worden, maar dat was slechts 46 procent. Per 1 januari dit jaar is het Plastic Pact dan ook gestopt omdat het niet functioneerde.
Subsidieprogramma
Om de recyclingbranche te redden pleit Veolia voor een andere steun in de rug: een subsidieprogramma, mogelijk uitgevoerd door RVO. Dat kan de prijs van recyclaat verlagen tot het niveau van fossiel plastic, of zelfs lager dan dat. Lenstra: “Dit stimuleert de vraag en leidt niet alleen de Nederlandse, maar ook de Europese industrie naar een duurzamere toekomst. We roepen de staatssecretaris en het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat op om snel in actie te komen.”
Doorstart mogelijk
Ondertussen gloort er nog steeds een doorstart voor het failliete Umincorp. Verschillende geïnteresseerde partijen hebben zich gemeld bij curator Martijn Jansen en een bod uitgebracht. Sommigen willen alleen de machines of de patenten overnemen, anderen het hele bedrijf. “Momenteel worden de biedingen beoordeeld en vinden nadere gesprekken plaats. Ik verwacht dat zeer binnenkort een beslissing wordt genomen over het vervolgtraject”, zegt hij.
Lees ook:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
