Aardgasvrij met biopropaan: ‘Een stap die je vandaag al kan zetten’

De kans is aanwezig dat je niet of zelden van (bio)propaan hebt gehoord. Dat is niet gek: Nederland is een aardgasland, waardoor slechts 40.000 huishoudens worden verwarmd met propaan. Propaangas wordt verder gebruikt als brandstof voor barbecues, terrasverwarming en vorkheftrucks. In de landbouw dient het daarnaast als vervanger van insecticiden, bij de bestrijding van onkruid. Maar nogmaals, we maken in Nederland relatief weinig gebruik van dit gas. In België, waar ongeveer 30 procent van de huishoudens geen aardgasaansluiting heeft, is de markt voor propaan bijvoorbeeld veel groter.

  Daar kan in de nabije toekomst zomaar eens verandering in komen, stelt Eelco de Graaf, general manager Benelux van Primagaz: “De gebouwde omgeving in Nederland moet van het aardgas af, maar voor veel oude wijken is all-electric (wanneer huishoudens volledig op elektriciteit draaien, red.) geen optie. Die blijven dus afhankelijk van een gasaansluiting. Dan is biopropaan een heel aantrekkelijk alternatief.”

Propaan en biopropaan

Propaan is een gas dat ontstaat bij het raffineren van olie en het winnen van aardgas. Het staat te boek als een van de schonere fossiele brandstoffen. De CO2-uitstoot van propaan ligt in vergelijking met stookolie en diesel niet veel lager (16 procent), maar bij de fijnstof- en stikstofuitstoot is dat wél het geval (respectievelijk 99 en 56 procent). In het geval van biopropaan (een bijproduct van biodiesel) neemt ook de CO2-uitstoot fors af. Ten opzichte van conventioneel propaan gaat het om een daling van maximaal 80 procent. Belangrijker nog: in vergelijking met aardgas ligt de CO2-uitstoot van biopropaan volgens Primagaz maximaal 71 procent lager.

Biopropaan wordt geproduceerd van afvalstromen uit de voedingsindustrie en plantaardige oliën als koolzaad-, soja-, mais- en gecertificeerde palmolie. Maar ook gebruikt frituurvet dient als grondstof voor het groene gas. Hoe hoog de CO2-reductie van biopropaan is, hangt af van de precieze samenstelling van deze mix van biologische grondstoffen, maar het gaat in alle gevallen om aanzienlijke procenten. Biopropaan is daarmee het enige propaangas dat voldoet aan de Renewable Energy Directive van de Europese Unie en is dan ook een bewezen manier om te verduurzamen.

Alleen nog maar biopropaan

Primagaz levert al meer dan 65 jaar propaan aan de Nederlandse markt. “Wij voorzien mensen van energie in de vorm van gas, op plekken waar geen aardgas is”, legt De Graaf uit. “Denk bijvoorbeeld aan afgelegen vakantieparken, agrarische bedrijven, defensieterreinen en wijken die geen aardgasaansluiting hebben.” Sinds april 2018 biedt het bedrijf ook biopropaan aan, als eerste in Nederland. De brandstof wordt geproduceerd op de Maasvlakte in Rotterdam.

De doelstellingen van Primagaz op het gebied van biopropaan liegen er niet om. In 2025 moeten klanten van Primagaz 85.000 ton CO2 bespaard hebben door het gebruik van biopropaan en in 2040 wil het bedrijf zelfs uitsluitend biopropaan leveren.

Van het aardgas af

Dat is geen gemakkelijk opgave, benadrukt De Graaf. Tegelijkertijd verwacht hij dat de vraag naar biopropaan de aankomende jaren fors toeneemt in Nederland. “Voor elke wijk moet eind 2021 een plan op tafel liggen om van het aardgas af te gaan”, stelt hij. “Maar voor veel Nederlandse wijken, met name de wat oudere uit de jaren ’50 en ’60, wordt het zonder gasaansluiting een bijzonder lastig verhaal. In die gevallen komt biopropaan al snel om de hoek kijken."

Het groene gas biedt immers de eerder genoemde voordelen op het gebied van CO2-, fijnstof- en stikstofreductie. Maar ook de benodigde investeringen en werkzaamheden vallen erg mee. Er wordt simpelweg een grote propaantank geïnstalleerd (boven of onder de grond), die vervolgens aangesloten wordt op het bestaande aardgasnetwerk. Vanaf dat moment is het systeem operationeel en wordt de biopropaantank regelmatig aangevuld, door lage emissie-vrachtwagens van Primagaz. “De aanpassingen in huishoudens zijn daarnaast verwaarloosbaar”, vult De Graaf aan. “Een wijk overzetten op biopropaan vraagt om een eenmalige investering van ongeveer € 100.000.”

Uitdagingen voor de toekomst

De prijs van de biopropaan zelf is momenteel nog wel zo’n 40 tot 50 procent hoger dan die van aardgas. Dat komt omdat er hoge accijnzen op het gas zitten, die ongeveer een derde van de totaalprijs bepalen. Daarnaast wordt biopropaan (nog) niet gesubsidieerd, in tegenstelling tot andere duurzame energiedragers zoals groene waterstof. De Graaf verwacht echter dat de prijs van biopropaan in de toekomst fors daalt. “Als de productievolumes eenmaal toenemen en productieprocessen doorontwikkeld worden, kan dat snel gaan”, zegt hij.

'Wij voorzien mensen van energie in de vorm van gas, op plekken waar geen aardgas is'

Dat neemt meteen een andere uitdaging met zich mee: hoe ga je in de toekomst aan de groeiende vraag voldoen?  “Het is belangrijk om genoeg rest- en afvalstromen veilig te stellen voor de productie van biopropaan. Tegen een aanvaardbare prijs natuurlijk, anders krijgen we de businesscase niet rond”, aldus De Graaf. “Daarnaast moet de productcapaciteit fors toenemen.”

SHV Energy (moederbedrijf Primagaz) investeert daarom samen met KLM in een nieuwe fabriek voor duurzame vliegtuigbrandstof (SAF), die wordt ontwikkeld door SkyNRG. De fabriek is operationeel vanaf 2022 en produceert vanaf dat moment 100.000 ton biokerosine per jaar. De duurzame brandstof wordt gemaakt van biologische afvalstromen, zoals slachtafval en gebruikt frituurvet.

Primagaz neemt vanaf dat moment het biopropaan af, dat tijdens de productie van de duurzame kerosine als bijproduct tot stand komt. “Wij zijn een gasdistributeur, dus normaliter investeren we niet in productiefaciliteiten”, zegt De Graaf. “Maar in dit geval vonden we het toch belangrijk om de opkomst van dit soort fabrieken een boost te geven. Anders kunnen we straks niet meer aan de groeiende vraag naar biopropaan voldoen.”

Een stap die je nu al kan maken

Want die vraag gaat geheid groeien, benadrukt hij nogmaals. Biopropaan wordt door veel gemeentes nu al gezien als een serieuze optie voor de toekomst. Primagaz is dan ook met een aantal gemeenten in gesprek om een eerste pilotproject op poten te zetten. “Dat project zal de potentie van biopropaan als duurzame verwarmingsoptie bewijzen”, aldus De Graaf.

“Wellicht verwarmen we heel Nederland over vijftig jaar op waterstof, dat juich ik alleen maar toe”, besluit hij. “Maar tot die tijd is biopropaan een belangrijke duurzame stap, die je vandaag al kan zetten.”

Lees ook het insight report energietransitie woningmarkt: Hoe verwarm je 7 miljoen woningen?

Afbeeldingen: Primagaz