Dat stelt de Duitse groene denktank de Heinrich Böll stichting in een rapport over de zogenaamde rebound-effecten, ofwel tegengestelde effecten, van verduurzaming.
Rebound-effecten
In het onderzoek richt de stichting zich vooral op de tegengestelde effecten van energie-efficiëntie. Energie-efficiëntie heeft volgens de onderzoekers dertien soorten onbedoelde rebound-effecten, op onder andere financieel, materieel en psychologisch gebied.
Bij een financiële rebound kan gedacht worden aan de gevolgen van efficiënter brandstofgebruik bij vliegtuigen. Door energiebesparing kunnen de kosten omlaag en kunnen vliegtuigtickets goedkoper worden. En dit kan weer als gevolg hebben dat mensen vaker en verder weg op vakantie gaan.
Hoe de productie en het gebruik van energie-efficiënte technologieën gepaard kunnen gaan met een groter energieverbruik, kan worden verklaard door de materiële rebound. Het verwarmen van een ongeïsoleerd huis kost meer energie dan een goed geïsoleerd huis. Maar de energie die hierdoor door de jaren heen bespaard wordt kan uiteindelijk weer weggestreept worden tegen de energie die nodig is om isolatiemateriaal te produceren.
Het ‘idee’ dat iets duurzaam is kan ook onbedoelde niet-duurzame effecten hebben. Uit een Japans onderzoek blijkt dat mensen die een milieuvriendelijke auto kochten, hiermee 1,6 keer zover reden als met hun vorige auto. Dit noemt men de psychologische rebound.
Efficiëntiestandaarden voor apparaten of productieprocessen hebben de meeste kans op rebound-effecten, eco-belastingen de minste, aldus het onderzoek.
Kritiek
Volgens de Duitse onderzoekers zullen energie-efficiënte verbeteringen, dankzij het rebound-effect , gemiddeld genomen de helft minder efficiënt zijn dan aanvankelijk gedacht. In sommige gevallen is de besparing zelfs nog minder.
Men saboteert het enige alternatief dat we hebben. Critici van de reboundtheorie
De reboundtheorie is niet zonder weerstand. Critici stellen dat de rebound-effecten minimaal zijn en dat deze, als ze er al zijn, na verloop van tijd afnemen. Volgens hen “saboteren mensen die kritisch zijn het enige alternatief dat we hebben”.
Compenseren rebound-effecten
Hoewel de Duitse onderzoekers een niet al te rooskleurige toekomst schetsen kunnen rebound-effecten wel gecompenseerd worden. “Rebound effecten kunnen gecompenseerd worden door geleidelijk CO2- en energiebelastingen door te voeren en steeds strengere uitstootbeperkingen en emissiehandel op te leggen," aldus de onderzoekers.
De stichting vreest echter dat dit waarschijnlijk precies de maatregelen zijn die op de grootste politieke weerstand zullen stuiten en dus het minst waarschijnlijk zijn om te worden opgenomen in klimaatinitiatieven.
Bron: Rapport Heinrich Boll Stichting
Foto: Bastian
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
