Dat betogen ECN en Wageningen University & Research (WUR) in het paper De energietransitie: een nieuwe dimensie in ons landschap.
De energietransitie gaat gepaard met decentrale opwekking van energie: bovengronds en dichter bij huis. Dit heeft ingrijpende gevolgen voor zowel onze leefomgeving als ons landschap.
Energielandschappen
De toekomst ligt bij ‘energielandschappen’, stellen de schrijvers van het paper, en we moeten nu al nadenken over de ruimtelijke vormgeving daarvan en de manier waarop we die tot stand willen brengen.
“Het ontwerpen van energielandschappen vergt een geheel nieuwe manier van denken. Hernieuwbare energietechnologieën kunnen niet helemaal worden ‘ingepast’ in het bestaande landschap, daarvoor is de opgave te groot. Alleen al voor de benodigde zonneparken hebben we ruimte nodig zo groot als de halve provincie Utrecht. Er moeten geheel nieuwe landschappen worden gecreëerd. Landschappen die door mensen worden gewaardeerd en economisch haalbaar zijn”, zeggen de experts van ECN en WUR.
Onvoldoende draagvlak
Het feit dat de transitie naar een duurzame energiehuishouding grote kansen biedt voor het klimaat en de economie - ook van lokale gemeenschappen - blijkt in de praktijk niet voldoende te zijn voor draagvlak. Grootschalige windenergieprojecten worden vaak kritisch ontvangen en zonneparken kunnen niet automatisch op steun van omwonenden rekenen.
Energielandschappen gaan als het ware een nieuwe laag in het bestaande landschap vormen. “Het gaat erom dat die nieuwe laag kwaliteit toevoegt. Daarbij is het van belang dat projectontwikkelaars, technologie-ontwikkelaars, landschapsarchitecten en overheden met elkaar samenwerken en dat planprocessen zodanig worden ingericht dat bewoners en gebruikers daadwerkelijk betrokken worden bij de energietransitie en de gevolgen daarvan voor hun leefomgeving”, aldus het onderzoeksteam.
“De technologie ontwikkelt zich razendsnel. Er zijn bijvoorbeeld zonnepanelen met kleuren en prints, geschikt als fraai stroomproducerend bouwelement. De ontwerpen moeten aansluiten bij wat bewoners van een streek in dialoog aan wensen hebben geformuleerd. Dit vraagt om plannen, ontwerpen en bouwen in een intensieve samenwerking tussen alle belanghebbenden.”
Kans
ECN en WUR zien de duurzame energietransitie als uitdaging en tegelijkertijd als kans voor het vormgeven van nieuwe landschappen. De kwaliteit van de leefomgeving en het landschap zien zij als een van de voorwaarden voor het welslagen van die vormgeving.
“Afhankelijk van het type energielandschap is het mogelijk om hernieuwbare energietechnologieën onopvallend te realiseren, bijvoorbeeld verwerkt in geluidsschermen langs snelwegen of juist als ‘eyecatcher’ bijvoorbeeld in de vorm van een energieopwekkend kunstwerk”, aldus het onderzoeksteam.
Bron: Wageningen UR en ECN | Foto: Door Rungroj pakdeejoho/Shutterstock
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
