Europese energietransitie in gevaar? Onderzoek waarschuwt voor grondstoffentekort

Het dreigende grondstoffentekort heeft een simpele verklaring: het aanbod kan onmogelijk voldoen aan de explosief stijgende vraag. Duurzame energieoplossingen zoals windmolens, opslagbatterijen en elektrische auto’s vereisen namelijk allerlei schaarse grondstoffen, zoals lithium, kobalt, nikkel en zogeheten rare earths (zeldzame aardmetalen). Om aan de klimaatdoelen te voldoen, hebben landen daar in de aankomende decennia ineens veel meer behoefte aan.

35 keer zoveel lithium

Volgens het Belgische onderzoek gaat dat in ieder geval in Europa voor problemen zorgen. Die problemen zijn daarnaast urgenter dan ooit, omdat Europa in sneltreinvaart van Russische energie af wil. Om de klimaatdoelen te behalen heeft de EU in 2050 35 keer zoveel lithium nodig, concludeert het onderzoek. Bij rare earths gaat het om 7 tot 26 keer zoveel. Hoofdauteur Liesbet Gregoir tegenover Reuters: “Europa moet snel beslissen hoe het die kloof tussen vraag en aanbod gaat overbruggen.”

Recycling van grondstoffen

Op de lange termijn kan recycling een optie zijn. Vanaf 2040 zijn er genoeg afgeschreven elektrische auto’s, windmolens en andere technologieën beschikbaar om die schaarse grondstoffen uit terug te winnen. In 2050 kan de grondstoffenbehoefte in de EU voor 40 tot 75 procent via recycling ondervangen worden. Maar dan moet daar wel nu al in geïnvesteerd worden, benadrukt de studie.

Meningen verdeeld

Het Internationale Energieagentschap (IEA) sloeg vorig jaar ook al alarm over dreigende grondstoffentekorten, in de vorm van een uitgebreid rapport. Volgens het agentschap is er veertig keer zoveel lithium nodig dan nu om de Europese klimaatdoelen te behalen. De vraag naar grafiet, kobalt en nikkel wordt ondertussen 20 tot 25 keer zo hoog.

De IEA ziet de kansen van recycling ondertussen een stuk somberder in. Volgens het agentschap krijgt in 2030 minder dan één procent van gebruikt kobalt, lithium en nikkel een herbestemming. Tot en met 2040 stijgt dat percentage weliswaar, maar blijft het steken op 9 procent, aldus het agentschap.

Lees ook:

• “Grondstoffenschaarste staat toekomstige energietransitie in de weg”