Opinie: Energietransitie goed voor gasvoorraad

Door Robert Kleiburg, COO bij ECN, het Energieonderzoek Centrum Nederland. Kleiburg werkte 19 jaar bij Shell in diverse functies op het gebied van gas, duurzame energie en klimaatbeleid.

De opbrengsten uit fossiele brandstoffen voor de Staat bedragen nu ruim €35 mrd en de schatting van de Energieraad is dat deze terug zullen lopen met €5 mrd over 5 jaar. Nederland wordt ‘bovengemiddeld geraakt’ in vergelijking tot andere landen. Worden we slachtoffer van een transitie naar een meer duurzame energiehuishouding? Of biedt de transitie juist kansen?

Eigen reserves

De Energieraad ziet terecht gas als een inkomstenbron voor de Nederlandse overheid. De vraag is hoe we deze bron van inkomsten optimaal gaan benutten. Het aardgasveld in Slochteren heeft sinds haar ontdekking in 1959 de Staat al meer dan €200 mrd aan aardgasbaten opgeleverd, maar we hebben wel al ongeveer twee derde van ons gas geproduceerd.

Het laatste is relevant in het kader van de Nederlandse ambitie om de gasrotonde van Noordwest Europa te zijn. Om deze ambitie te kunnen waarmaken zijn voldoende eigen reserves nodig. Als de eigen productie niet op peil kan worden gehouden moet rond 2022 gas worden geïmporteerd. De vondst van nieuwe gasvelden kan dit moment uitstellen, maar dit kan ook worden gerealiseerd door eigen gasgebruik te verlagen door inzet van energie uit wind, zon en biomassa. Dan hebben we deze bodemschatten nog beschikbaar en kunnen we onze rol in de gasmarkt langer benutten en dat is beter voor de staatskas.

Gas zal een belangrijke rol spelen bij het opvangen van fluctuaties in aanbod van duurzame bronnen zoals wind- en zonne-energie.

Gas zal een belangrijke rol spelen bij het opvangen van fluctuaties in aanbod van duurzame bronnen zoals wind- en zonne-energie, niet alleen in Nederland maar in heel Europa. Gas zal dan ook een hogere marktprijs kunnen vragen dan minder flexibele brandstoffen. Het is verstandig om zuinig om te gaan met onze gasvoorraden en deze zodanig in te zetten dat we ons voorbereiden op een toekomst zonder eigen gas.

Neerlands trots

Een transitie naar een duurzame energiehuishouding biedt juist economische kansen voor Nederland. Jaarlijks wordt er wereldwijd meer dan $250 mrd (€195 mrd) geïnvesteerd in duurzame energie technologie. Een snel groeiende sector: in 2004 was dat nog een factor 6 lager. Ook de verwachtingen voor de toekomst zijn goed, mede omdat de kosten van duurzame energie de afgelopen jaren sterk zijn gedaald.

Daar kunnen we als Nederland van profiteren. Nederland heeft veel fundamentele en toegepaste kennis op dit terrein en heeft bewezen dit om te kunnen zetten in concrete toepassingen. Er is wereldwijd tot op heden nog geen offshore windmolenpark gebouwd zonder betrokkenheid van Nederlandse bedrijven of kennisinstellingen. Meer dan de helft van alle zonnepanelen die internationaal worden verkocht, bevatten Nederlandse technologie en hiervoor leveren Nederlandse apparatenbouwers overal ter wereld machines van topkwaliteit. De petrochemische industrie loopt voorop in een transitie naar een ‘bio-based economy’. In Alkmaar zal een demonstratiefabriek worden gebouwd die afvalhout op een efficiënte manier omzet in stroom en groen gas. De Rotterdamse haven vervoert al miljoenen tonnen aan bio-energie gerelateerde goederenstromen.

Er is wereldwijd tot op heden nog geen offshore windmolenpark gebouwd zonder betrokkenheid van Nederlandse bedrijven of kennisinstellingen.

Via het topsectorenbeleid zijn het bedrijfsleven, kennisinstellingen en de overheid gezamenlijk aan slag om nog meer innovaties naar de markt te brengen. Een studie van Roland Berger schat dat op basis van de structurele sterktes van Nederland de productiewaarde van de Nederlandse industrie kan groeien van €2 mrd  in 2008 naar €8 tot €14 mrd in 2020.

Dosis politieke wil

Een ander belangrijk aspect van de energietransitie is dat deze veel extra banen zal opleveren. Nu al zijn er in Duitsland 1,4 miljoen  arbeidsplaatsen in de ‘cleantech’ sector op een totaal van 44 miljoen. Voor Nederland zouden we de werkloosheid halveren als we in staat zijn een vergelijkbare prestatie neer te zetten!

Nederland hoeft dus niet het slachtoffer te worden van een transitie naar een duurzame energiehuishouding. Gas is belangrijk en zal dat ook blijven gedurende de transitie. Daarnaast liggen er volop kansen om succesvol te zijn in de duurzame energiemarkt waar nu al enkele honderden miljarden in wordt omgezet. In Nederland kunnen er enkele honderdduizenden banen met toekomst worden gecreëerd. We zullen minder afhankelijk worden van olie uit het Midden-Oosten of Russisch gas. Het is verstandig om niet onze oren te laten hangen naar conservatieve krachten, maar juist vol in te zetten op de transitie naar een duurzame samenleving en de kansen te pakken die er liggen. Daar is wel een behoorlijke dosis politieke wil en langetermijnvisie voor nodig.

Foto: Patrick Rasenberg