“Duurzame energie-infrastructuur loopt het risico om dezelfde fouten te maken als olie-, gas en kerncentrales”, zegt onderzoeker Anne Velenturf van de University of Leeds in het Verenigd Koninkrijk. Die grote centrales die nu stil worden gezet, kosten de maatschappij veel geld. Bovendien is er doorgaans geen manier om de onderdelen van een kolen- of kerncentrale nuttig te hergebruiken.
Velenturf en haar collega’s onderzochten of er voor duurzame energie wel langetermijnplannen zijn om de materialen efficiënt en duurzaam op te ruimen. Dat lijkt niet het geval: uit het onderzoek blijkt dat er weinig concrete voorbeelden zijn van circulaire windturbines of zonnepanelen. Het lijkt er daarmee op dat de rekening voor opruimen opnieuw bij de maatschappij wordt gelegd, aldus de onderzoekers in het tijdschrift Sustainable Production and Consumption.
Lees ook: Nederlandse techniek maakt windturbines weghalen makkelijker en goedkoper
Circulair en duurzaam
De conclusie is verrassend, omdat overheden over de hele wereld - en vooral in Europa - constant pleiten voor een circulaire economie. Nederland moet in 2050 bijvoorbeeld niet alleen fossielvrij, maar ook circulair zijn. Uit het onderzoek blijkt dat deze twee ambities elkaar op dit moment bijten: tegen de tijd dat de windturbines aan vervanging toe zijn, leveren ze bergen onbruikbaar afval op. Dat is ook nog eens afval met een grote voetafdruk: de turbines zijn immers van staal, en de zonnepanelen bevatten allerlei metalen.
Wetenschappers vermoedden al langer dat de gigantische hoeveelheden zon- en windenergie ook zouden zorgen voor grote afvalbergen. Tot nu toe was dat vermoeden alleen theoretisch: er was nog weinig afval uit duurzame elektriciteitsinstallaties. Inmiddels is dat anders, en dit is de eerste studie die concreet keek hoeveel afval een wind- of zonnepark oplevert.
Windpark Lely
Het onderzoek bekeek onder andere zes windparken die al gestopt zijn, waaronder het Lely-park in Nederland. Uit het ontmantelen van deze parken zijn geen lessen voor de toekomst getrokken, zien de onderzoekers. Ook werd er niet aan slim hergebruik gedaan en kregen de locaties niet een nieuw, groter windpark, omdat dat economisch niet interessant was.
De onderzochte windparken waren echter oud. De afgelopen jaren is de installatie van windenergie explosief gegroeid en gebruikt men moderne techniek. “Dat betekent dat we tien jaar hebben om een manier te vinden om die windparken straks milieuvriendelijk te ontmantelen”, schrijven de onderzoekers.
Modulair en herbruikbaar
Zij adviseren beleidsmakers wereldwijd om meer eisen te stellen aan zon- en windparken. Voor ze gebouwd worden, moet er al een plan liggen dat voldoet aan circulaire principes: modulair en makkelijk op- en af te bouwen. En de materialen in een windmolen - zoals koper en zeldzame aardmetalen - moeten eenvoudig terug te winnen zijn. Alleen dan is een wind- of zonnepark écht duurzaam.
Lees ook: Windturbines van hout in Zweden
Bron: University of Leeds | Beeld: Adobe Stock
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
