CEO's die lang op dezelfde plek zitten worden steeds beter omdat het een ervaringsvak is, zeggen ze zelf. Mijn ervaring is dat ze gelijk hebben en dat ze juist om die reden na acht of tien jaar plaats moeten maken. De goeden niet te na gesproken, zie je dat toenemende ervaring vaak vooral betekent dat CEO's steeds behendiger worden in het vasthouden aan de eigen positie. Ze weten hoe de hazen lopen, doorzien de processen en wenden die inzichten als het erop aan komt liever voor eigen gewin aan dan voor het algemeen belang.
Het beleid van Shell is op vele fronten defensief, in die zin dat het niet concreet genoeg is, dat het heel veel voorbehouden kent en dat het nooit op maatschappelijke ontwikkelingen vooruitloopt. Een beproefde tactiek die je als 'agile' kunt proberen te verkopen, maar die er in de praktijk op neer komt dat je je eigen verantwoordelijkheid uit de weg gaat. Typisch defensief gedrag dat we uit politiek Den Haag ook kennen: je zegt dat de energietransitie het belangrijkste thema voor de komende tijd is, maar dat 'we' vooral geen koploper moeten zijn, want dat kost alleen maar banen. Zonder te melden dat het nog meer banen kan opleveren.
Nederland is een achterloper in de EU
Ongeveer in dezelfde tijd waarin het Shell-vonnis de voorpagina's domineerde, wezen cijfers van het CBS uit hoe fnuikend defensief korte termijn denken kan zijn. Nederland heeft vorig jaar relatief gezien meer hernieuwbare energie gebruikt, maar niet genoeg om te voldoen aan Europese afspraken. Daarom moet Nederland 200 miljoen betalen voor energie uit het buitenland. Op NOS.nl wordt er aan herinnerd hoe toenmalig minister van Economische Zaken en Klimaat Wiebes besloot om duurzame energie uit Denemarken in te kopen, om boetes en een dwangsom te voorkomen. Dit defensieve beleid maakt Nederland een achterloper in de EU, volgens cijfers van Europees statistiekbureau Eurostat. Landen als Zweden, Finland, Denemarken, Portugal, Roemenië en Bulgarije lopen op ons voor.
Om de versnelling tot stand te brengen gebeurt er al veel. Kijk ook naar de aandeelhoudersopstand tegen ExxonMobil. Maar in het besef dat overheid, bedrijfsleven en consumenten allemaal mee moeten werken aan een oplossing en het weinig zin heeft uit morele voldoening naar Shell en ExxonMobil als de duivels op aarde te wijzen, is het nodig om de multinationals te vertellen dat hun eigen belang bij het algemeen belang gediend is. New York Times columnist Thomas Friedman wijst de weg, die Shell ook kan gaan. 'Stop met denken dat de goede oude tijd van olie- en gaswinsten zal terugkeren (...) investeer in hernieuwbare energiebronnen, maar gebruik ook de technische bekwaamheid om die toekomst uit te vinden.'
Shell moet afscheid nemen van defensief leiderschap
En kredietbeoordelaar Moody's waarschuwde dat 'voor oliemaatschappijen die geen gelijke tred houden met de verwachtingen van investeerders voor de overgang naar een koolstofarm bedrijfsmodel, hogere kapitaalkosten en een verminderde toegang tot kapitaal' dreigt. Ik wens Shell een snel afscheid van defensief leiderschap toe, zodat de oeroude campagne 'Shell, Helpt' een 'make-over' krijgt die uitvoerbaar bij voorraad is.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
