Het huis van de toekomst ‘leert’ van de bewoner

Smart homes, die op afstand kunnen worden bediend en zijn voorzien van slimme meters die het energieverbruik meten, zijn niet onbekend. Dankzij de opkomst van Internet of Things (IoT) wordt het mogelijk om huishoudelijke apparatuur met elkaar te laten ‘communiceren’ via de cloud. Denk aan ventilatiesystemen met sensoren, die in een woonkamer fijnstofconcentraties meten en de lucht gezond houden. Zo worden het wooncomfort en de gezondheid van bewoners verhoogd op een wijze die voorheen niet mogelijk was.

Uit onderzoek van het Zweedse marktonderzoeksbureau Berg Insight blijkt dat er in 2014 ongeveer 2,7 miljoen Europese huishoudens zijn, die gebruikmaken van smarthomesystemen. Berg Insight verwacht dat dit aantal met 61 procent per jaar zal groeien en over vijf jaar stijgt naar 29,7 miljoen smart homes in Europa. De veelgebruikte smart home-systemen bestaan uit apps die een huis voorzien van sensoren op afstand regulieren en actueel inzicht geven in zaken als water- en energieverbruik.

Het bouw- en vastgoedconcern Dura Vermeer heeft de ambitie om slimme woningen nog slimmer te maken. Daarom ontwikkelde Dura Vermeer in samenwerking met ICT-bedrijf BeNext het slimme huis Iris. Een zelflerende woning die niet alleen zaken als het water- en energieverbruik aankaart, maar zich ook automatisch aanpast aan de gebruikspatronen en behoeften van de bewoner.

Een écht slimme woning

Net als bestaande smart homes, is Iris uitgerust met een softwaresysteem, sensoren en meters, die elektronische apparaten in huis via de cloud met elkaar verbinden. Iris verbreedt echter de mogelijkheden van smart homes door actie te ondernemen wanneer het systeem een verandering of afwijking in de gebruikspatronen van de bewoner detecteert. Bij een lekkage kan Iris de waterleiding bijvoorbeeld afsluiten, waardoor de bewoner zo min mogelijk overlast ervaart.

Wanneer de zonnepanelen van een woning voldoende elektriciteit hebben opgewekt, verbindt Iris de groene stroom aan een vaatwasser of wasmachine. Daarnaast houdt het systeem de woonsituatie van de bewoner in de gaten. Is de bewoner niet thuis of op vakantie? Dan wordt de woning volledig beveiligd en het energieverbruik beperkt.

Volgens Tristan Chater, projectleider bij Dura Vermeer, is Iris het eerste écht slimme huis van Nederland. “Een slimme woning moet toegevoegde waarde leveren aan de veiligheid, duurzaamheid, gezondheid en wooncomfort van de bewoner. De bewoner wordt door de woning ondersteund in zijn dagelijkse activiteiten en heeft daardoor minder zorgen”, zegt hij in een interview.

“Een slimme woning moet toegevoegde waarde leveren aan de veiligheid, duurzaamheid, gezondheid en wooncomfort van de bewoner"

Wonen als dienst

Samen met Ester Vrij, ontwikkelaar bij Dura Vermeer, heeft Chater de Iris-woning in een kleine start-up binnen Dura Vermeer opgezet. In eerste instantie was het de bedoeling om nieuwe verdienmodellen te ontwikkelen, waarin woningen niet als producten worden verkocht, maar wonen als dienst wordt aangeboden. Chater en Vrij zijn vanuit dit gedachtegoed op het idee gekomen om de zelflerende woning te ontwikkelen.

“In een woning gebeurt meer dan alleen het verbruiken van water en energie. Diensten als schoonmaak, pakketbezorging en het beveiligen van een woning horen bij de taken die Iris van de bewoner kan overnemen”, vertelt Vrij. Zo ziet de ontwikkelaar kansen om met bijvoorbeeld bezorgdiensten samen te werken aan een nieuw verdienmodel, dat bewoners in staat stelt om bij afwezigheid toch pakketten te ontvangen.

“Maar ook voor zorgverleners kan het interessant zijn om Iris te gebruiken voor zorg op afstand en voor ouderen die langer zelfstandig willen blijven wonen. Met de data die Iris verzamelt, kunnen zorgverleners bijvoorbeeld zorg bieden op het moment dat de zorgvraag het hoogst is”, zegt Vrij. “Iris wordt continu geüpdatet om de bewoner optimaal van dienst te zijn.”

Kansen voor duurzaamheid

Op het gebied van duurzaamheid in de gebouwde omgeving valt er met Iris veel te winnen, stelt Dura Vermeer.

“De bewegingsmelders en deursensoren maken deel uit van het beveiligingssysteem van Iris, maar kunnen ook gebruikt worden om de verlichting uit te schakelen. Zo staat het licht nooit onnodig aan, wat op jaarbasis een aanzienlijke basparing kan betekenen”, zegt Chater.

“Er wordt een sensor toegepast om de luchtkwaliteit in binnenruimtes te meten op onder andere fijnstof, luchtvochtigheid en CO2. Bij een afwijking op de gewenste kwaliteit, kan Iris zo worden ingesteld dat het systeem automatisch lucht ventileert of een raam open zet om een gezond binnenklimaat te behouden.”

"Een van de belangrijkste punten als het om energiezuinigheid gaat, is het gedrag van de bewoner"

Ook voor Nul op de meter-woningen is Iris volgens de projectleider een aanwinst. “Onze woningen zijn momenteel al voorzien van een zeer energiezuinig installatiesysteem en isolatieschil. Maar een van de belangrijkste punten als het om energiezuinigheid gaat, is het gedrag van de bewoner”, zegt Chater. “Met Iris krijgt de bewoner een aantal handige tools om gemakkelijk te besparen. Zo wordt de woning bijvoorbeeld met één druk op de knop in slaapstand gezet, waardoor apparaten niet onnodig stroom verbruiken.”

Vrij: “Bij toepassing in een enkele woning leidt Iris misschien niet tot de grootste energiebesparingen, maar als duizend woningen zijn voorzien van de technologie en zelf opgewekte stroom met elkaar uitwisselen, ontstaat er een community voor schone en lokaal opgewekte energie. Zo wordt het mogelijk om een energiebesparingsdienst op te zetten en dan kunnen we echt slagen maken op het gebied van duurzaamheid.”

Smart home marktrijp maken

De vraag of Iris zich kan onderscheiden in de markt van smart homes, beantwoorden Vrij en Chater positief. “In de zeer nabije toekomst woont elk individu in Nederland slim”, zegt Chater. “Sommige mensen vragen zich misschien af of Iris toegevoegde waarde biedt, omdat ze tevreden zijn met de manier waarop ze nu wonen. Daar komt verandering in. Voor smartphones zagen marktsegmenten een aantal jaren geleden ook nog geen noodzaak of behoefte. Dat is nu wel anders.”

Vrij: “Het basissysteem van Iris wordt opgenomen in de vraagprijs van onze woningen. Daarnaast is het mogelijk om Iris bij zowel nieuwbouwwoningen als renovaties toe te passen. We willen marktsegmenten langzaam laten wennen aan het idee en het nut doen inzien van Iris, waardoor ze bereid zijn om gebruik te maken van de diensten die Iris biedt.”

In de woonwijk Tuinen van Sion in Rijswijk wordt de meest uitgebreide versie van Iris in twee pilotwoningen opgenomen “Met deze pilotwoningen willen we de markt in Nederland inspireren op het gebied van smart wonen”, zegt Chater. “Binnen vijf jaar bouwen we alleen nog Iris-woningen!”

Foto: Hoofdafbeelding: Shutterstock, In tekst-afbeelding: Dura Vermeer (Cropped by DuurzaamBedrijfsleven)