Dat blijkt uit het rapport ‘End of Waste’ dat consultancybureau Ecomatters in opdracht van platform Groene Chemie Nieuwe Economie (GCNE) en Invest-NL heeft opgesteld. Voorzitter Arnold Stokking van GCNE en CEO Rinke Zonneveld van Invest-NL overhandigden het onderzoek aan gedeputeerde Jeannette Baljeu van Zuid-Holland, Jacqueline Vaessen van ChemistryNL, en hoofd afval, recycling en EU circulaire economiebeleid Hagar Ligtvoet van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.
Gerecycled plastic in plaats van olie
Zowel GCNE als Invest-NL streeft naar een circulaire chemie zonder fossiele brandstoffen en zonder CO2-uitstoot in 2050. Dat betekent onder meer dat er een alternatief voor olie als grondstof voor plastic moet komen. Behalve grondstoffen uit biomassa kan gerecycled plastic een belangrijke vervanger van olie worden. Dan moet het materiaal wel maximaal gerecycled kunnen worden. Het probleem is alleen dat gerecycled plastic nog te vaak als afval wordt gezien. Vervuilde grondstoffen kunnen gevaarlijk zijn voor mens en milieu en mogen dus niet voor alle toepassingen gebruikt worden.
Veel onduidelijkheid
Recyclebedrijven moeten daarom zelf kunnen aantonen dat hun afval verwerkt kan worden in veilige producten. Daarvoor hebben ze een einde-afvalstatus nodig. Hoe dat systeem werkt en hoe ze zo’n certificaat kunnen aanvragen: dat is voor veel recyclebedrijven nog veel te onduidelijk. Uit het rapport blijkt dat de huidige einde-afvalstatus ook niet de rechtszekerheid biedt die recyclebedrijven, klanten of investeerders zoeken. Daardoor worden innovatieve oplossingen van bedrijven die nodig zijn voor een circulaire economie ontmoedigd en afgeremd.
Bedrijven meer zelf doen
Volgens Ecomatters kunnen recyclebedrijven zelf meer doen om zo’n status te verkrijgen voor hun grondstoffen. Ze moeten dan aantonen dat het gerecycled plastic voor één specifiek doel gebruikt wordt, dat er een duidelijke vraag naar is – bijvoorbeeld vanuit de chemie -, dat het voldoet aan alle voorschriften, normen en productspecificaties en dat het geen negatieve gevolgen heeft voor mens en milieu. Daarvoor moeten ze bewijzen verzamelen en die vastleggen in een dossier. Het rapport geeft daarvoor tips en adviezen. Daarna kunnen bedrijven een einde-afvalstatus aanvragen bij een omgevingsdienst.
In hele Europa geldig
Zo’n status heeft geen juridische basis en biedt dus geen rechtszekerheid bij verkoop van het product. Daarom geeft het rapport beleidsmakers en overheden een aantal aanbevelingen om het huidige systeem te verbeteren. Om de kennis bij recyclebedrijven te vergroten zou er een centraal aanspreek- en informatiepunt moeten komen, waar alle expertise te raadplegen is. Via een campagne zouden meer bedrijven te weten moeten komen dat ze zelf zo’n einde-afvalstatus kunnen aanvragen en dat dit voldoende is om hun producten aan de chemie te verkopen. Dan moeten wel alle regels en criteria duidelijk gemaakt worden, vooral op het gebied van veiligheid.
Ook op het gebied van wetgeving kan er nog veel verbeteren. De einde-afvalstatus zou meer juridische zekerheid moeten bieden, bijvoorbeeld in de vorm van certificaten die in heel de EU geldig zijn. Daarvoor zijn duidelijke criteria nodig, waarbij de nadruk op de afvalstromen van plastic en biomassa moet liggen. Nederland kan hierin het voortouw nemen bij invoering op Europees niveau, meent Ecomatters.
De wereld produceert zo’n 460 miljoen ton plastic per jaar. Daar is 6 procent van alle olie voor nodig. Wereldwijd wordt 14 procent van al het plastic gescheiden ingezameld en 5 procent gerecycled. In Nederland wordt 45 procent van het plastic gescheiden ingezameld voor recycling. Daarmee is het koploper in Europa, maar er wordt nog steeds 55 procent verbrand.
Geen vertraging
Volgens GCNE en Invest-NL is er dus meer ondersteuning voor ondernemers nodig en kunnen beleidsmakers meer duidelijkheid scheppen. “Mede gezien de klimaaturgentie kunnen we ons geen enkele vertraging in de grondstoffentransitie veroorloven. Groene Chemie, Nieuwe Economie hoopt dat met de adviezen uit dit rapport een aantal belangrijke barrières geslecht worden”, zegt Stokking, voorzitter van het platform.
Gedeputeerde Jeannette Baljeu: “Het benutten van secundaire grondstoffen is van groot belang voor een circulaire economie. Het is daarbij belangrijk dat we de einde-afvalcriteria op uniforme wijze hanteren. De provincie zet zich daarom in voor goede informatievoorziening en het wegnemen van onduidelijkheden in regelgeving.”
Lees ook:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in