DSM-topman: 'De organisatie die zich het beste aanpast zal overleven'

Dit jaar viert DSM 150 jaar innovatie en expertise op het gebied van fermentatie en biotechnologie. Bij de officiële opening van een pop-up tentoonstelling kwamen twintigduizend miljard micro-organismen (een kwinkslag van Sijbesma in zijn toespraak) ofwel tweehonderd mensen samen om terug te kijken op de geschiedenis van het bedrijf. Maar op het voormalige hoofdkantoor van Gist-Brocades, waar DSM begon met gist en enzymen voor het gebruik in voedingsmiddelen en dranken, werd vooral vooruit gekeken naar de duurzame en financiële kansen die industriële biotechnologie biedt.

Een open innovatiecampus, waar plaats is voor dertig nieuwe bedrijven, moet deze kansen materialiseren. Initiatiefnemer DSM sprak samen met gemeente Delft, TU Delft, provincie Zuid-Holland en Innovation Quarter af om de Biotech Campus Delft de komende maanden versneld te ontwikkelen tot een internationale biotech innovatie hub. Met de recente opening van innovation center Planet B.io begin oktober is de volgende stap gezet. 

 Wat is industriële biotechnologie?
Bij industriële biotechnologie worden micro-organismen zoals bacteriën, gisten, schimmels en algen ingezet om op grote schaal vitamines, zoetstoffen, antibiotica, bio-plastics of brandstoffen te produceren. Daarbij worden biologische grondstoffen zoals suikers en planten gebruikt. Biotechnologie is eigenlijk slim de gereedschapskist van de natuur gebruiken. Dat wist men al zesduizend jaar geleden. Op verschillende plekken werden fermentatieprocessen toegepast bij de bereiding van bier en brood of het langer houdbaar maken van voedsel. De oplossingen van de moderne biotechnologie maken een biobased en circulaire economie mogelijk.

Baanbrekende innovaties

Biotechnologie heeft al een stevig fundament in Nederland. Sinds de oprichting van de Nederlandsche Gist- en Spiritusfabriek, later Gist-Brocades en sinds 1998 DSM, vonden al veel innovaties hun weg naar de samenleving. De bekendste voorbeelden zijn een productiestam en -proces voor de grootschalige productie van penicilline, een veelgebruikt natuurlijk antischimmelmiddel dat bederf van voedingsmiddelen en dranken tegengaat, en enzymen die het voor mensen met een lactose-intolerantie mogelijk maken om zuivelproducten te consumeren.  

Een omega 3-olie op basis van algen van Veramaris, een joint-venture van DSM en Evonik, is een van de meer recente successen. De olie wordt als voeding voor onder andere kweekzalm gebruikt. Het resultaat is een duurzamere aquacultuur en gezonde omega 3-vetzuren in de kweekzalm, zonder dat er wilde vis wordt gevangen in zee. Een ander voorbeeld is Avansya, waarin DSM met het agrarische concern Cargill samenwerkt. Avansya produceert de calorievrije zoetstof stevia op een duurzame wijze uit gistcellen.

Groeiende business

Voor DSM is biotechnologie een belangrijke motor voor de groei van het bedrijf. Nu is al 20 procent van de totale omzet uit biotechnologie afkomstig. Sijbesma maakt het concreet met nog meer voorbeelden. “In de Verenigde Staten gebruiken we de stengels, wortels en bladeren van mais als grondstof voor biobrandstof. Na de maïsoogst blijft het merendeel van de plant op het land achter, waarvan een klein deel moet blijven liggen om de grond vruchtbaar te houden. De rest werd verbrand. Wij zetten deze landbouwresiduen, die rijk zijn aan cellulose, nu via enzymen en gisten om in groene energie.”

Innovatief veevoeradditief reduceert methaanuitstoot van koeien met 30 procent 

Een ander voorbeeld is een veevoeradditief uit het zogenaamde Clean Cow-project, waarmee nu wereldwijd grote stappen worden gezet. Dit additief kan de methaanuitstoot van koeien met 30 procent verlagen. Een dagelijkse theelepel is genoeg om het enzym dat de methaanproductie in de maag van een koe veroorzaakt te onderdrukken. De impact van de innovatie is groot, omdat wereldwijd 20 procent van alle methaanemissies van herkauwers komt, voornamelijk koeien. “En methaan is een veel krachtiger broeikasgas dan CO2”, benadrukt Sijbesma. Ook op het gebied van gezondheid is de industriële biotechnologie essentieel. Denk aan vitamines en probiotica in voedingsmiddelen en dranken.

Oplossingen voor de grootste vraagstukken

De rode draad in al deze innovaties is dat ze een bijdrage leveren aan een of meerdere van de Sustainable Development Goals (SDG’s). Zo zijn de tweede generatie biobrandstoffen een oplossing voor grondstoffenschaarste, circulariteit en energie. Het veevoeradditief draagt direct bij aan het tegengaan van klimaatverandering. En de vitamines, omega 3-vetzuren, zoetstof en probiotica dragen bij aan gezonde voeding. Het laat zien dat het bijdragen aan de wereldwijde vraagstukken ook business kan betekenen.

'De organisatie die zich het beste aanpast en transformeert zal overleven'

Sijbesma verwijst graag naar Darwin. “Niet het sterkste, grootste of snelste organisme overleeft, maar diegene die zich het beste aanpast aan de omstandigheden. En dat geldt ook voor organisaties. De organisatie die zich het beste aanpast aan een veranderende omgeving en zichzelf transformeert zal overleven.” Het is de reden dat DSM ruim tien jaar geleden met zijn strategie inzette op de vraagstukken rondom gezondheid, voeding, energie en klimaat. “Als je innovaties en productontwikkeling richt op datgene wat vandaag de SDG’s heten, dan wordt je bedrijf ook succesvol, omdat je de vraagstukken van de wereld adresseert. Geleid door purpose en gedreven door resultaat.”

Een nieuw ecosysteem

De oprichting van de Biotech Campus Delft geldt ook als een strategische zet en komt niet alleen voort uit charitatieve of filantropische overwegingen, verzekert Sijbesma. “Als alle biotechnologiebedrijven zich hier verzamelen, dan doen wij daar als DSM ook ons voordeel mee. Al die kruisbestuiving tussen bedrijven levert namelijk wat op.” De Brightland Chemelot Campus en Chemelot Industrial Park, dat sinds vijftien jaar ook openstaat voor andere bedrijven en instellingen, is het lichtend voorbeeld. “Daar zitten we inmiddels met 150 bedrijven en instellingen en meer dan zesduizend mensen die niet in dienst zijn van DSM. Diezelfde kruisbestuiving willen we hier op het terrein van industriële biotechnologie bereiken.”

'We willen geen bedrijvenverzamelplaats zijn'

Op de open innovatiecampus in Delft wordt de hele innovatiecyclus ondersteund. Van onderzoek tot proefprojecten en via schaalvergroting tot productie en commercialisering. Planet B.io geeft bedrijven toegang tot moderne kantoorruimte, laboratoria, biotechnologische kennis en opschalingsmogelijkheden. Start-ups, mkb, grote bedrijven en kennisinstituten zijn welkom om zich op de campus te vestigen. De enige voorwaarde is dat industriële biotechnologie hun werkterrein is. “We willen geen bedrijvenverzamelplaats zijn”, stelt Sijbesma. “Geen fietsenmakers, maar alleen bedrijven die op ons gebied werkzaam zijn.”

Naast de eerder genoemde Veramaris en Avansya zijn ook twee andere jonge ondernemingen al op de Biotech Campus Delft gevestigd. Zo ontwikkelt Meatable er ‘vlees’, zonder dat hiervoor dieren hoeven te worden geslacht én met minimale impact op het milieu. De start-up Delft Advanced Biorenewables (DAB) werkt op de campus aan een innovatieve technologie die tot kostenbesparingen voor biotechnologische processen op grote schaal moet leiden. Gesteund door alle ambities van DSM met de campus komen daar naar verwachting snel andere buren bij.

Ter gelegenheid van 150 jaar gist presenteren DSM en het eerste microbenmuseum ter wereld, ARTIS-Micropia, een pop-up tentoonstelling met de titel 'Klein leven, grote impact: microben bepalen onze wereld'. Bezoekers krijgen te zien welke cruciale rol microben en biotechnologie spelen bij het mogelijk maken van leven op aarde en bij het aanpakken van enkele van 's werelds grootste uitdagingen op het gebied van klimaat, energie, circulariteit en voedselzekerheid. 

Beeld: DSM