Netbeheerder Enexis weet maar al te goed dat het elektriciteitsnet uit zijn voegen barst. Enerzijds omdat we steeds meer gebruik maken van hernieuwbare energiebronnen zoals wind en zon. Wanneer de wind hard waait of de zon schijnt, moet al die opgewekte stroom tegelijkertijd het net op. Anderzijds is stroom voor steeds meer burgers en bedrijven de belangrijkste energiebron. We vragen om veel capaciteit van het net. En die capaciteit is er simpelweg niet, zegt Ton van Cuijk van Enexis. “Er wordt hard gewerkt aan de uitbreiding van ons net, maar dat kost tijd. Daarom zetten we ook in op tijdelijke oplossingen totdat het net verzwaard is.”
Congestiemanagement
Congestiemanagement, noemt hij dat. Het houdt in dat bedrijven met een zware aansluiting tijdens de piekmomenten hun productie wat terugschroeven. “We gaan nu uit van de piekmomenten om te bepalen of er nog ruimte is om nieuwe klanten aan te sluiten. Want ook op die piekmomenten moet het net betrouwbaar zijn. Komen die piekmomenten lager te liggen, komt er meer capaciteit beschikbaar. Dat kan ertoe leiden dat andere partijen toch een aansluiting kunnen krijgen.”
Bedrijven die hun productieproces tijdelijk verlagen, krijgen daar een vergoeding voor. “Met grootverbruikers spreken we af hoe vaak en tegen welke vergoeding zij helpen bij het verlagen van de piek. Vervolgens stellen we een contract op.”
Energiehubs
Ook wijst Van Cuijk naar energiehubs. Bedrijven stemmen energieverbruik op elkaar af. “Diverse partijen delen het gecontracteerde vermogen met elkaar. De capaciteit wordt onderling verdeeld. Op die manier maken we efficiënter gebruik van het net.”
Al is het opzetten van zo’n hub in de praktijk vaak nog lastig. “Er is veel kennis voor nodig en het vraagt ook om onderling vertrouwen. Bedrijven moeten er samen voor zorgen dat ze binnen de afgesproken netcapaciteit blijven. Als bedrijf X eroverheen gaat, heeft bedrijf Y ook een probleem. Ook vinden bedrijven het vaak lastig om te bepalen wat hun energiebehoefte is. Vaak is dat nu al niet helder, laat staan hoe het over vijf jaar gaat zijn. Er zijn dus partijen nodig die hierin kunnen bemiddelen. Daar ligt een kans voor energieadviesbureaus.”
Het Utrechtse Merwede
Ook in Utrecht is netcongestie een probleem. Het bracht de bouw van de nieuwe stadswijk Merwede in de knel. Die duurzame wijk aan het Merwedekanaal wordt groen, autovrij en geheel gasloos. Er komen 6.000 woningen en diverse commerciële en maatschappelijke ruimten. Gebouwen die allemaal een aansluiting nodig hebben. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan, zegt projectmanager Finn van Leeuwen (Gemeente Utrecht). “Netcongestie maakt het vooral voor grootverbruikers lastig om een aansluiting te krijgen. Maar zonder supermarkten, winkels, scholen en sporthallen is een wijk niet leefbaar. Die voorzieningen zijn simpelweg nodig.”
Trukendoos
Voor de wijk Merwede is een capaciteit van 5,2 megawatt beschikbaar. “Maar inclusief de piekmomenten in de ochtenden en avonden, kwamen we uit op een benodigd vermogen van 8 megawatt. Daar zit dus een gat.” Om toch aansluitingen te kunnen realiseren, is een set aan maatregelen bedacht. Van Leeuwen: “De hele trukendoos ging open.”
Zo gaat de buurt gebruikmaken van zonnepanelen en buurtbatterijen waarin de opgewekte energie tijdelijk kan worden opgeslagen. Ook gaat het profiteren van thermische energie dankzij water uit het aanliggende Merwedekanaal. Met warmtepompstations wordt het water op temperatuur gebracht voor gebouwverwarming en warm water. Een andere maatregel is dat laadpalen tijdens piekmomenten automatisch niet op volle kracht zullen draaien.
Warmtenet
Aan Essent de taak om alle initiatieven in goede banen te leiden. Dit gaat het onder andere doen met het warmtenet genaamd ectogrid, vertelt Minke Goes, werkzaam bij Essent. “Ectogrid is een energiesysteem dat warmte en koude benut uit externe bronnen”, legt ze uit. “Het systeem bestaat uit een warme en een koude buis. Met behulp van pompen wordt het koude of warme water in de goede richting gepompt. Elk aangesloten gebouw heeft een installatie die de temperatuur afhankelijk van de behoefte verhoogt of verlaagt.”
Volgens haar is het een efficiënt systeem. “Doordat gebouwen met elkaar verbonden zijn, wordt er zoveel mogelijk energie uitgewisseld. Hierdoor kan een hoop energie worden bespaard, tot wel 75 procent. Een ander voordeel is de digitale laag. Ons dataplatform kijkt continu naar de slimste manier voor de verdeling van warmte en koude en het gebruik van energie. Ook wordt voorspeld wanneer de zon schijnt en wanneer het dus slim is om energie in de buurtbatterij op te slaan of vrij te geven.”
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
