IMd Raadgevende Ingenieurs uit Rotterdam startte in 2012 met het onderzoek. Het ingenieursbureau onderzocht daarbij de mogelijkheden om oude gebouwen niet te transformeren, maar hun constructie opnieuw toe te passen. “Oude, te slopen gebouwen die onderdelen van hun constructie ‘doneren’ voor nieuw te bouwen gebouwen”, dat is waar het volgens ingenieur Pim Peters op neerkomt. Het ingenieursbureau noemt dit ook wel ‘het donorskelet’.
“De draagstructuur van een bestaand gebouw wordt in dat geval zó uit elkaar gehaald dat de onderdelen in andere gebouwen gebruikt kunnen worden. Door gebruik te maken van deze donor-onderdelen, zijn er veel minder primaire grondstoffen nodig. Dit draagt in belangrijke mate bij aan het reduceren van de milieu-impact door bouwen. Een goede reden dus om een donorskelet toe te passen”, zegt Peters in een persbericht.
Succesverhalen
Bij twee proefprojecten werd het toepassen van tweedehands constructieve elementen getest: in Rotterdam en in Utrecht. In Rotterdam is bij het winkel- en wooncomplex Hoogstraat 168-172 de basis gelegd van deze bouwmethode. In Utrecht bij het Hof van Cartesius.
Deze manier van bouwen vraagt om een andere aanpak, omdat architecten en ingenieurs door de toepassing van tweedehands constructieve elementen niet van tevoren weten wat zij kunnen verwachten. Daarom spreekt men ook wel van ‘material driven design’: het materiaal bepaalt de vormgeving, niet andersom.
Afbeelding: Tweedehands sloophout en oude spoordelen als kolommen toegepast bij Hof van Cartesius.
Ook op andere plekken werkt IMd Raadgevende Ingenieurs nu met deze ontwerpstrategie. Zo worden bij de nieuwbouw van het laboratorium voor Biopartner Center Leiden de stalen portalen uit een naastgelegen pand voor een groot deel hergebruikt. En bij de realisatie van een nieuwe school voor de Stichting Aloysius in Eindhoven worden stalen liggers uit het te slopen oude schoolgebouw opnieuw gebruikt als kolommen.
Op weg naar een circulaire economie
Tijdens het onderzoek stuitte IMd Raadgevende Ingenieurs op een aantal uitdagingen. Te beginnen met kennis. Zo weten weinig mensen dat het goed mogelijk is om onderdelen van een uit elkaar gehaald skelet in dezelfde vorm opnieuw te gebruiken. Als mensen de hoofddraagconstructie willen hergebruiken, dan denken zij vaak aan zaken als het vermalen van betonnen onderdelen tot puin. Dit puin wordt dan bijvoorbeeld in de wegenbouw toegepast. Dit wordt ‘down-cycling’ genoemd, omdat de waarde van een betonnen onderdeel hoger is dan van puin.
Het goed op elkaar afstemmen van vraag en aanbod van donorskelet-onderdelen vormt een andere uitdaging. Bij andere tweedehands onderdelen vormt dit een minder groot probleem, omdat deze redelijk makkelijk tijdelijk op te slaan zijn. Voor de relatief grote en zware constructieve elementen van het skelet is dat lastig.
Lees ook het interview met Michel Baars van New Horizon Urban Mining. Dit bedrijf oogst grondstoffen uit oude gebouwen: "98 procent van mijn klanten heeft geen circulaire ambitie. En dat vind ik prima.”
De businesscase
Ondanks de meerwaarde van de betonnen balk ten opzichte van het puin blijft het rondmaken van de businesscase een uitdaging. Demontage van een gebouw kost namelijk meer geld dan slopen. Vanwege de lage marktprijzen van de herbruikbare constructieve elementen als kolommen, balken en vloeren wegen de kosten van demontage niet op tegen de opbrengsten. Als de werkelijke milieukosten worden doorberekend, dan wordt het een ander verhaal. Het ingenieursbureau verwacht dat dat slechts een kwestie van tijd is. Op dat moment denkt IMd Raadgevende Ingenieurs dat het donorskelet financieel als gunstige oplossing uit de bus zal komen.
Lees meer over de transitie naar een circulaire economie:
- De weg vrijmaken voor de circulaire economie: 5 opvallende voorbeelden
- De transitie naar een circulaire economie vraagt om leiderschap: 6 lessen van Green Leaders
- ABN AMRO helpt bedrijven circulariteit in de praktijk toe te passen; deze 3 bedrijven gaan ervoor
Bron en afbeelding in de tekst: IMd Raadgevende Ingenieurs | Hoofdafbeelding: Adobe Stock
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
