Het is de vervoerders een doorn in het oog: de laatste dieseltreinen van Nederland. Hoewel de Nederlandse Spoorwegen overal spoor met bovenleiding hebben, gevoed met stroom uit windenergie, zijn er nog een paar trajecten waar geen bovenleiding is. Hier baten bedrijven als Arriva de dieseltreinen uit. Maar ook hier moet diesel op termijn verdwijnen, en dus kijken de treinpartijen naar alternatieven.
Een van die alternatieven is een batterij. Om te weten of dat kan werken, testen Prorail, Arriva en de provincies Overijssel, Friesland en Gelderland in het najaar een trein met een batterij. Het is een WINK-trein, een nieuw model dat naast een dieselmotor ook een stroomafnemer en kleine batterij aan boord heeft. Deze is normaal bedoeld om rem-energie terug te leveren, en stroom te geven aan de trein als deze stilstaat.
Opladen aan de bovenleiding
Maar de partijen hopen dat de batterij ook op kan laden aan de bovenleiding, om vervolgens de trein voort te stuwen op stukken zonder deze leidingen. Dat zou uitkomst bieden in Oost-Nederland, waar kleine stukjes spoor van enkele tientallen kilometers geen bovenleiding hebben. “Allereerst willen we laten zien dat het kan”, vertelt Michiel Deerenberg, projectleider bij ProRail. “Dat je een trein kunt laten rijden op een batterij. Dat de batterij kan opladen terwijl de trein met een stroomafnemer aan de bovenleiding rijdt. En dat je goed kunt overschakelen.”
Het concept lijkt op dat van de moderne trolleybussen die in Arnhem rondrijden. Ook deze gebruiken de bovenleiding die door de stad loopt om op te laden, waarna ze elektrisch kunnen rijden op de stukken waar geen kabels in de lucht hangen. Door zo op te laden, hoeven de bussen niet langere tijd stil te staan bij een laadpaal, wat tijd scheelt.
Waterstoftrein
Als dat allemaal werkt, is het vervolgens aan het ministerie en de provincies om te kiezen voor de batterij, of voor iets anders zoals het aanleggen van bovenleidingen of een waterstoftrein. In Groningen vonden succesvolle tests plaats met de waterstoftrein, waarop de provincie Groningen er vier aanschafte. “Maar de situatie is overal anders. Groningen wil de waterstofeconomie aanjagen en heeft grote stukken zonder bovenleiding. In Overijssel zijn de afstanden korter.” De laatste optie, een bovenleiding aanleggen, is relatief duur en vraagt om veel koper, wat de voetafdruk groot maakt. Voor de test van start ging, deden de partijen al studies naar de milieu-impact en de kosten van de verschillende CO2-vrije alternatieven voor diesel. Hier kwamen batterijen het beste uit de bus.
Voor Overijssel dringt de tijd een beetje. In 2026 of 2027 komt er een nieuwe concessie die emissieloos moet zijn, dus voor die tijd moeten de partijen kiezen wat ze de beste oplossing vinden.
Lees ook hoe een van onze verslaggevers een ritje maakte in de waterstoftrein in Groningen
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
