Themamaand Future Cities: 5 trends voor de stad van de toekomst

Voor DuurzaamBedrijfsleven staat de maand mei in het teken van het thema Future Cities. Tijdens deze maand werken we aan de hand van nieuwsartikelen, interviews, specials en infographics aan een blauwdruk voor de duurzame stad van de toekomst, waarin het bedrijfsleven ketens en systemen combineert om de uitdagingen in de stedelijke omgeving het hoofd te bieden.

De vraag is echter of de stad van de toekomst simpelweg een optelsom van infrastructurele onderdelen is. De stad is ook het domein van mensen, waar menselijke beslissingen worden genomen en sociale processen de boventoon voeren. Hoe kan duurzaamheid in de stad de mensen faciliteren om deze beslissingen te nemen en de sociale processen te verbeteren? DuurzaamBedrijfsleven zet alvast de trends op een rij die in de stad van de toekomst onmisbaar zijn.

Natuur komt de stad binnen

Uit onderzoek blijkt dat luchtvervuiling in Chinese metropolen als Beijing jaarlijks 1,4 miljoen sterftegevallen veroorzaakt. De vervuilde luchtdeeltjes als gevolg van het verkeer en productieprocessen hebben extreme vormen aangenomen, waardoor wetenschappers spreken over een ‘airpocalypse’ in China, schrijft The Guardian. Om de lucht te klaren, kijkt de Italiaanse architect Stefano Boeri naar wat de natuur ons biedt. Boeri is bekend van de Milaanse Bosco Verticale-torens.

Een stad vol met gebouwen waarop bomen, struiken en planten groeien, die fijnstof en vluchtige organische stoffen opvangen, moet volgens Boeri de luchtkwaliteit in Chinese steden verbeteren. Zo transformeert de architect de Chinese stad Shijiazhuang tot een zogeheten Forest City. Het Forest City-ontwerp voor Shijiazhuang is een prototype dat toepasbaar moet zijn voor andere steden in China.

Naast verbeterde luchtkwaliteit, draagt natuur in de stad bij aan klimaatadaptatie. Dat laat Rotterdam zien. Zo gaat de Erasmus Universiteit Rotterdam zijn onderwijsgebouwen verduurzamen met de aanleg van 10.000 vierkante meter aan groene daken. “Het regent steeds meer en vooral ook harder”, zei de Rotterdamse wethouder Pex Langenberg eerder in een persbericht. “Om die hoosbuien goed aan te kunnen, moeten we zorgen dat de sponswerking van de stad verbetert. Dat kan door meer groen aan te leggen en extra waterberging.”

Slimmer omgaan met energie

Eind 2016 besloten bestuursleden van 86 steden wereldwijd de strijd tegen klimaatverandering een tandje hoger te zetten. Onder andere duurzame infrastructuur en slimme energiesystemen zijn noodzakelijk voor de steden om in 2030 een reductie van 2,9 ton CO2-uitstoot per inwoner te realiseren, bleek uit onderzoek van het ingenieursbureau Arup.

De Amsterdam Arena speelt in op de vraag naar duurzame en slimme energiesystemen door als eerste stadion ter wereld een energiebedrijf op te richten: Amsterdam Energy Arena BV. Dit energiebedrijf gaat flexibele opslagcapaciteit voor groene stroom verhandelen op de energiemarkt. Het stadion gaat dit doen door middel van een megabatterij, die bestaat uit 280 gebruikte accu’s van de elektrische Nissan Leaf.

De batterij krijgt een vermogen van 4 megawatt, genoeg om enkele duizenden huishoudens in Amsterdam van stroom te voorzien. Vooral voor netbeheerders is dit een interessante aanbieding, omdat er op deze manier geen aanpassingen aan het elektriciteitsnet gemaakt hoeven te worden.

In een uitzending van DuurzaamBV Radio vertelt Henk van Raan, chief innovation officer van de Amsterdam Arena, over het stadion als proeftuin voor duurzame innovatie. Beluister hieronder de podcast terug:

Zelfvoorzienend in voedsel

City farming, urban farming, vertical farming; stuk voor stuk benamingen voor het telen van groente in de stad. Maar wie denkt dat hiermee het groentetuintje op het dak van de buurman wordt bedoeld, heeft het mis. Een van de pioniers op het gebied van City farming-technologie is Philips. Het techconcern teelt gewassen in een gesloten omgeving door gebruik te maken van ledverlichting. Op die manier draagt Philips bij aan efficiënte voedselproductie en het verkorten van ketens die duurzame voeding opleveren.

Er zijn nog meer voorbeelden van duurzame voedselproductie in de stad te noemen: Europa’s grootste stadsboerderij staat in Den Haag. Het Hotel Amstelkwartier in Amsterdam produceert duurzame voeding op het dak van het gebouw. Daarnaast heeft gemeente Rotterdam het akkoord gegeven voor de komst van een drijvende boerderij in de Merwehaven. Hiermee combineert de stad het duurzaam en lokaal produceren van voeding met efficiënt ruimtegebruik. 

Auto’s en scooters delen

Een productieve stad is een stad waar inwoners zich gemakkelijk kunnen verplaatsen met vervoersmiddelen die het milieu zo min mogelijk belasten. Met de komst van deelplatformen hoeven inwoners van de grote stad bovendien geen eigen voertuig in bezit te hebben. Zo krijgt Amsterdam een deelsysteem dat gebruikers in staat stelt om een elektrische deelscooter te huren via een smartphone-app.

Naast het verbeteren van de bereikbaarheid van de stad willen de oprichters van Felyx, zoals het deelplatform heet, de luchtkwaliteit verbeteren en bijdragen aan het milieu. Ook Toyota ziet kansen in deelsystemen. In Europa startte de autofabrikant met een pilot voor een autodeelsysteem met enkel hybride auto’s. Het deelsysteem, genaamd Yukõ, is uitgerold in de Ierse plaats Dublin en de Italiaanse plaats Forlì. In de aankomende jaren rolt Toyota het deelsysteem ook in andere Europese steden uit.

Niet alleen scooters en auto’s, maar ook elektrische fietsen zijn populair in de grote stad. Daarom heeft de start-up Urbee een deelsysteem van elektrische fietsen in Amsterdam opgericht. Voor dit deelsysteem ontving de start-up eerder een investering van € 2,1 mln. Urbee heeft zich tot doel gesteld om uiteindelijk 1.500 elektrische deelfietsen in de hoofdstad beschikbaar te stellen.

Duurzame last mile

Met het stijgende aantal online aankopen, neemt ook het aantal bezorgingen en de mogelijkheden toe. Er liggen grote kansen voor duurzame bezorgmethoden in de grote stad, bleek uit onderzoek van adviesbureau EY. Het concern drukt de milieudruk van de bezorging uit in een bedrag aan schadekosten. In de meeste gevallen heeft bezorging aan huis een lagere milieu-impact dan conventioneel winkelen, bleek uit het onderzoek.

Webwinkels die meer inzicht hebben in hun milieu-impact, kunnen deze informatie meenemen in hun logistieke strategie. Dat laat de fiets- en sportartikelenwebshop Futurumshop zien. In samenwerking met PostNL gaat de webshop in Amsterdam de bezorging met onder meer fietskoeriers en compacte elektrische voertuigen testen.

Sinds juli 2016 bezorgt Futurumshop zijn bestellingen per fiets in Apeldoorn. De webshop heeft verder de ambitie om 40 procent van alle bestellingen in 2017 door een fietskoerier te laten bezorgen. Hiervoor worden de bestellingen naar speciale ‘hubs’ aan de rand van steden gebracht. De fietskoeriers nemen de last mile in de stad voor hun rekening. 

Meer weten over de themamaand Future Cities?

Lees er hier meer over.

Of bekijk hier een overzicht van de artikelen over dit thema.

Hoofdafbeelding: Shutterstock.com, In-tekst afbeelding: www.hollandfoto.net / Shutterstock.com, Voetafbeelding: Shutterstock.com