"Niemand wordt ’s ochtends wakker wordt met het idee: ‘Laten we vandaag eens het klimaat om zeep helpen, de kleuters in Zuidoost-Azië flink aan het werk zetten en het grondwater vergiftigen met landbouwchemicaliën.' En toch gebeurt het. Iedere dag en op grote schaal.
Hoe is het mogelijk dat onze economie werkt op een manier die geen mens op aarde zich wenst? Onze economie lijkt gedeeltelijk blind of autistisch. Kennelijk zijn we vergeten iets essentieels van onszelf in het systeem op te nemen.
In deze column wil ik uitleggen waarom ik en mijn eega elk weekend een 21-jarige studente uit Bhutan in huis hebben en wat dit te maken heeft met de economie, True Cost Accounting en de magie van de menselijke ontmoeting.
Ik was afgelopen zomer in Bhutan, een geïsoleerde koninkrijk in de Himalaya, dat bekend staat om zijn National Happiness Index. Kunnen we lacherig over doen, maar in feite is het een schitterend instrument om welvaart te meten, waarbij ecologische impact en sociaal welzijn ook meegenomen worden. Wij zouden het een National Wealth Index of National Sustainability Index noemen.
Wanneer je als econoom (wat ik van huis uit ben) door de bergvalleien van Bhutan rijdt, en die onaangetaste dorpjes en tempels aan je voorbij ziet trekken, kun je niet anders dan razend enthousiast worden over de kraamkamer die zo’n land is voor een nieuwe economie.
“Nog even en Wallstreet werkt met een aangepaste versie van de National Happiness Index”
In onze Westerse traditie is winst de indicator voor succes. Er is niks mis met winst, alleen zijn we in ons systeem wel erg verslaafd geraakt aan de korte termijn. Lange termijn kosten en baten voor mens en milieu worden systematisch genegeerd, wat ook nog eens keurig is vastgelegd in wet- en regelgeving. Er is niet één essentieel ding weggelaten. Nee, alle maatschappelijk en sociale waarden blijven buiten beeld. We lijken wel een stel junkies die, in een ‘korte termijn-winstroes’, hard interen op onze eigen ecologische (en daarmee economische) vitaliteit.
Maar dat gaat niet lang meer duren. Kredietbeoordelaar Standard & Poor’s heeft onlangs het bedrijf Trucost overgenomen en wil True Cost Accounting inzetten om de financiële risico’s van klimaatverandering mee te nemen in hun beoordelingen. Bye bye, AAA-rating. De logische vervolgstappen zijn om ook het risico van biodiversiteitsverlies, bodemverarming en aantasting van de gezondheid mee te gaan nemen.
Ook de Financial Stability Board heeft inmiddels een ‘Task Force on Climate-related Financial Disclosures’ ingesteld. Nog even en Wallstreet werkt met een aangepaste versie van de National Happiness Index.
In een restaurant in Thimphu raakte ik in gesprek met de kelner over dit soort zaken. Hij raadde ons aan om eens met zijn kleine zusje te praten, die net was afgestudeerd in Actuariële Wetenschappen aan een Indiase universiteit en veel afwist van de National Happiness Index.
Zo ontmoetten we Cheozung Dolma Ngyamtso, een vrolijk en razendslim meisje met een wiskundeknobbel die even groot is als haar idealen. Alles wat er aan econometrische wereldvreemdheid in Rotterdam rondloopt, verbleekt bij de visie en sociale skills van zo’n meisje van 21 uit Bhutan. Ze heeft de unieke ervaring gehad om op te groeien in een land dat zijn welvaart niet meet in geld, maar in geluk. Ze weet alles van risicomodellen en ze wil zoeken naar manieren om die als wereldvreemd beschouwde geluk-indicator toch om te rekenen naar geld, want dan pas (helaas) kan de achtergebleven economie er iets mee.
Dus nu studeert ze in Tilburg en logeert ze elk weekend bij mijn gezin. De magie van een menselijke ontmoeting kan overal plaatsvinden. Bijvoorbeeld in een kort gesprekje met een kelner tijdens een snelle maaltijd. Als die magie zich voordoet, moet je hem grijpen.
Misschien is het einddoel van True Cost Accounting wel om ons te wijzen op datgene wat niet meer berekend kan worden. Maar ik weet zeker dat Cheozung een heel eind gaat komen."
Volkert Engelsman, CEO van de biologische groente- en fruitspecialist Eosta, werd in 2017 verkozen tot nummer 1 in de Trouw Duurzame Top-100 vanwege zijn pionierswerk aan True Cost Accounting.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
