Wil je de bouw verduurzamen? Bouw dan minder, zegt Hameleers: “Het meest duurzame gebouw is een gebouw dat je niet tegen de vlakte gooit.” Herbestemmen dus. Of transformeren, zoals het in de bouwsector ook wel genoemd wordt. Daar is in Nederland veel winst mee te behalen. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek staat er momenteel namelijk 39 miljoen vierkante meter aan gebouwen leeg in Nederland.
“Je kan lang niet alles omkatten, zo simpel is het niet”, zegt Hameleers. “Maar er zijn ontzettend veel gebouwen, van kerken tot kantoorpanden, waar je wél wat mee kan. Als je alle leegstand zou transformeren naar appartementen(complexen) heb je er zo 300.000 woningen bij. Acute woningnood opgelost.”
Gebrek aan innovatie
Veel potentie dus, maar vooralsnog benutten we die nog maar mondjesmaat. Hoe komt dat? Hameleers: “Daar zijn verschillende redenen voor. De bouwsector is bijvoorbeeld erg gefocust op nieuwbouw, we maken graag nieuwe dingen. En het is een conservatieve sector. Uit een recent onderzoek van McKinsey blijkt dat de bouwsector in de afgelopen veertig jaar slechts één procent van de omzet uitgaf aan R&D. Dat is een bijzonder laag percentage. Het ontbreekt mede daardoor aan producten, diensten en innovaties om de bestaande bouw betaalbaar en duurzaam te transformeren.”
Materialenpaspoort opbouwen
In dat gat springt Respace. Het bedrijf ontwikkelt industrieel geprefabriceerde bouwsystemen om bestaande gebouwen te transformeren. “Transformatie van bestaande gebouwen kun je grofweg opdelen in drie onderdelen. Ten eerste moet de schil, ofwel het gebouw zelf, toekomstbestendig gemaakt worden. Denk bijvoorbeeld aan dakisolatie. Ten tweede moet het gebouw opnieuw ingericht worden, bijvoorbeeld door middel van een inbouwpakket. Die leveren wij. Ten derde moeten de benodigde installaties, van de elektrotechniek tot het sanitair, aan het gebouw toegevoegd worden.”
Respace doet het bovenstaande zo duurzaam mogelijk. En dat begint al bij de grondstoffenkeuze. “We maken geen gebruik van energie-intensieve materialen zoals staal en beton, maar van houten bouwelementen. Hout is een biobased en duurzaam bouwmateriaal, dat geen CO2 uitstoot maar het juist opslaat”, aldus Hameleers. “Elk bouwelement wordt daarnaast voorzien van een QR-code. Zo kun je heel goed zien welk bouwelement waar hoort (wat assembleren gemakkelijker maakt) en we bouwen een materialenpaspoort op. Aan de hand daarvan kunnen de bouwelementen in de toekomst opnieuw gebruikt worden.”
De Werkspoorfabriek in Utrecht
Eén van de paradepaardjes van Respace is de Werkspoorfabriek in Utrecht. Het bedrijf toverde de industriële hal (waar vroeger treinstellen gebouwd werden) om tot 3.000 vierkante meter aan kantoorruimte voor kleine bedrijven en zelfs een bierbrouwerij.
Digitalisering van de bouw
Een ander belangrijk element van het businessmodel van Respace is digitalisering. Hameleers ziet digitalisering als een belangrijke manier om de uitdagingen in de bouwsector te tackelen én leegstaande gebouwen sneller een herbestemming te geven. “Alle stappen in ons proces, van het allereerste ontwerp tot productie van bouwelementen, hebben we volledig geautomatiseerd en gedigitaliseerd. Daardoor is onze doorlooptijd 60 tot 80 procent sneller dan die van traditionele trajecten.”
“Traditioneel begint een transformatietraject met een architect die een eerste schets oplevert”, vervolgt Hameleers. “Daar kijkt de opdrachtgever vervolgens naar, er wordt een kostenberekening gemaakt, enzovoorts. Voor je het weet, ben je een jaar verder en nog steeds ver verwijderd van daadwerkelijke realisatie. Onze software tovert dat lineaire proces om tot een integraal proces, waardoor het allemaal veel sneller gaat.”
Transformatievergunning
Op die manier hoopt Respace zoveel mogelijk leegstaande gebouwen te transformeren. Maar dat kan het bedrijf niet alleen, benadrukt Hameleers. “Het schort momenteel aan de juiste wet- en regelgeving. Daardoor duurt het transformeren van een bestaand gebouw nu ongeveer net zolang als een nieuwbouwproject. Een bestemmingswijziging van een gebouw duurt nu gemiddeld zeven tot tien jaar, maar dat zou veel korter kunnen. Een aparte transformatievergunning, waarmee je veel sneller dat traject kan doorlopen, is daarom keihard nodig. Een andere oplossing die veel kan schelen is een lager btw-tarief voor duurzame en/of biobased bouwmaterialen, waardoor de bouwkosten lager worden.”
Sebastiaan Hameleers vertelt daar meer over tijdens de BouwBeurs 2023. Hij is één van de tientallen sprekers op de beurs, die plaatsvindt van 6 tot en met 10 februari in de Jaarbeurs, Utrecht. Ook aanwezig zijn? Aanmelden is hier mogelijk.
Lees ook:
Dit artikel is gemaakt door een van onze expertredacteuren in samenwerking met onze partner. Change Inc. werkt met partners die de klimaattransitie aanjagen. Zij kunnen cases presenteren waar anderen zich aan kunnen optrekken en zijn eerlijk over de uitdagingen. Niet één bedrijf is al 100 procent duurzaam, maar veel zijn onderweg. Dankzij ons partnermodel zijn onze artikelen gratis toegankelijk voor iedereen. Benieuwd naar onze partners? Klik hier.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
