Groene Generatie NL spreekt met Maurits Groen over zijn visie op duurzaamheid in het onderwijs. De drievoudig Accenture Innovation Award-winnaar en oprichter van onder andere de WakaWaka zonnelamp heeft een duidelijk beeld voor ogen: “Al vanaf de basisschool moeten vakken als ecologie en filosofie worden gegeven, maar ook moet duurzaamheid in alle vakken worden geïntegreerd”.
Maurits, wat is jouw visie op een groene economie?
“Een groene economie is gebaseerd op het principe dat we niet meer uitgeven dan ons natuurlijk inkomen. Op dit moment besteden we circa 150 procent van de natuurlijke hulpbronnen, en daardoor putten we de wereld uit. De ecologische schuld is nu al gigantisch. Via een groene economie moeten we de schuld inlossen en het ecosysteem laten herstellen van het door ons genomen voorschot.
“Op de wereld is voldoende energie voorradig, maar we zullen die anders en vooral slimmer moeten benutten. We zijn als kleuters die het alfabet nog niet beheersen: we moeten leren van de natuur en onze economie op een circulaire manier inrichten. Dat vraagt om een herijking van ons systeem. Een groeiende reële economie op een niet-groeiende planeet is een sprookje. De natuur is begrensd en daar zullen we mee om moeten gaan. Dat vraagt om inbedding en herinrichting van het sociale systeem.
Een groeiende reële economie op een niet-groeiende planeet is een sprookje.
“Ongelijke samenlevingen zijn instabiele samenlevingen. Bij een groene economie hoort dus ook een stabiel sociaal systeem. Een houdbaar sociaal stelsel is onlosmakelijk verbonden met een groene economie, inclusief hernieuwde sociale cohesie.”
Wat is de rol van het onderwijs bij het opleiden van een groene generatie?
“Onderwijs moet mensen in staat stellen het beste uit zichzelf te halen. Het onderwijs dient als enabler van ieders unieke talenten: het moet passies en talenten stimuleren en mensen aanmoedigen dat te doen waar ze goed in zijn.
“Filosofie en ethiek zijn waanzinnig belangrijk voor de vorming van een groene generatie. Leren denken over je eigen handelen, over het maatschappelijk en economisch systeem waarvan je als mens deel uitmaakt, is essentieel. Zonder dit filosofische en ethische perspectief ontstaat een ‘waardenloos systeem’ en missen individuen de passende waarden en normen.
Leren denken over de samenhang van de wereld en haar ecosystemen is essentieel.
“Hetzelfde geldt voor ecologie. Leren denken over de samenhang van de wereld en haar ecosystemen, is essentieel voor het begrijpen van je eigen plaats in dit systeem. De natuur is begrensd en het omgaan met de natuurlijke grenzen van ons ecosysteem zou ons sociale systeem moeten structureren.”
Over welke concrete kennis en vaardigheden praten we?
“In een groene economie moeten mensen nog steeds hun vakinhoudelijke kennis en vaardigheden bewaken. Daarnaast moeten al vanaf de basisschool vakken gegeven worden als ecologie en filosofie, maar ook moet duurzaamheid in alle vakken worden geïntegreerd.
“Plaats de geschiedenis in een duurzame context, biedt literatuur aan die inzicht geeft in het mondiale ecologische, sociale en geo-politieke systeem. En onderzoek de ontwikkeling van en samenhang in de hedendaagse wereld. Op die manier ontstaat een doorleefder begrip van deze wereld en de mondiale samenleving. Laat de kinderen op onderzoek uitgaan naar de herkomst van hout en spullen, nodig ze uit de wereld te begrijpen. Daag ze uit, maak het onderwijs spannend en biedt een geïntegreerde blik op de wereld.
Een duurzame mindset is een essentiële eigenschap voor de werknemer van de toekomst.
“Op deze manier ontstaat een duurzame mindset en dat is een essentiële eigenschap voor de werknemer van de toekomst. Deze mindset zou in het onderwijs op alle niveaus gestimuleerd en gevoed moeten worden.”
Hoe is de vraag vanuit het bedrijfsleven te vertalen naar het onderwijs?
“De veerkracht van bedrijven is het grootst waar de diversiteit het grootst is. Dat zou onderwijs moeten stimuleren, op individueel- en groepsniveau. Diversiteit is een verzekering tegen decline. Dat zie je ook terug in de ecologie van watersystemen: waar zoet en zout water bij elkaar komen, waar zee en rivier elkaar ontmoeten, daar is de diversiteit het grootst, daar is de meeste reuring, daar is het meeste onderwaterleven en daar is de veerkracht optimaal. Daar is de grootste kans op overleven van soorten en ecosystemen bij rampen en onvoorziene gebeurtenissen.
Het is een race tegen de klok, de urgentie is enorm.
“Bovendien moet duurzaamheid vanuit een bottom-up perspectief benaderd worden. Top-down benaderingen gaan vaak voorbij aan de kennis en competenties van de mensen op de werkvloer. Die hebben een veel beter beeld van het probleem en wat er nodig is om dat op te lossen. Een bottom-up aanpak gecombineerd met een duurzame mindset vanuit het onderwijs levert een zelfversterkend proces op dat als vanzelf de meest duurzame oplossing organiseert. Hierop zou het onderwijs moeten inspelen in haar curriculum en onderwijsvormen.
“Het is een wonder dat we in een bestek van twintig jaar de samenleving zo structureel aan het veranderen zijn. De tragiek is dat het nog sneller moet. Het is een race tegen de klok, de urgentie is enorm. Het onderwijs vervult daarbij een onmisbare rol.”
De interviewreeks maakt onderdeel uit van een landelijk onderzoek van Groene Generatie NL. Morgen komt Marcel Krom - bestuurslid en directeur International van PostNL – aan het woord: “De leiders van de toekomst moeten een breder ontwikkeld profiel hebben”.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
