De glastuinbouwsector heeft sinds 2018 een zuiveringsplicht. Dat betekent dat ondernemers het restwater van hun teelten moeten ontdoen van gewasbeschermingsmiddelen voordat zij het mogen lozen. Dit mag ook collectief gebeuren. Een groep van 300 aangesloten tuinders in het Westland heeft gevraagd of waterschap Delfland deze taak op zich wil nemen.
Logisch
De oproep is eigenlijk heel logisch, vertelt Jacco Vooijs van Glastuinbouw Nederland. “De glastuinbouw is er om groente en bloemen te kweken. Het waterschap is er om ons water te beheren. Ieder z’n vak. Waterschap Delfland is veel meer gespecialiseerd in waterzuivering. Laat het ze dan vooral doen.”
Robert Tieman, kersvers Hoogheemraadlid namens de BoerBurgerBeweging (BBB), is het daarmee eens. “Het is onze core business. Door het als waterschap te doen, weten we zeker dat het goed gebeurt. Daarnaast is collectief zuiveren vele malen efficiënter dan wanneer 300 bedrijven dit allemaal individueel vormgeven. Een collectieve zuivering bespaart veel energie en is kosteneffectiever.”
Nieuwe installatie
Voor de collectieve waterzuivering wordt een gloednieuwe PACAS-installatie gebouwd. Hiermee wordt het water van de glastuinbouw gezuiverd, maar ook dat van huishoudens en andere bedrijven. Vooijs: “De installatie gaat al het water uit de omgeving zuiveren. De glastuinbouw is als enige sector in het gebied zuiveringsplichtig, maar vertegenwoordigt maar 20 tot 25 procent van het te zuiveren watervolume. De rest is afkomstig van andere bedrijven en huishoudens.”
Zuiveringsplicht
In 2024 moet de nieuwe installatie in werking zijn. De zuiveringsplicht is al sinds 2018 van kracht. Vooijs benadrukt dat tuinders die hun restwater nu nog niet zuiveren, niks illegaals doen. “Een collectieve waterzuivering is niet van de één op andere dag opgezet. Dat kost tijd. Omdat we dit aan het ontwikkelen zijn, hebben de tuinders die zich aansluiten bij het collectief vooralsnog vrijstelling gekregen.”
Sommige tuinders hebben het heft in eigen handen genomen en al een eigen installatie aangeschaft. Ook deze groep kan zich nog aansluiten bij het collectief, zegt Tieman. “Hier maken we goede afspraken voor, zodat deze ondernemers hun gedane investering terug kunnen verdienen én in de toekomst worden ontlast.”
Schoner water
Naast de gewasbeschermingsmiddelen haalt de nieuwe installatie straks ook andere microverontreinigingen uit het water, zoals medicijnresten, cosmetica en chemicaliën. Dat levert schoner water op en is goed voor de waterkwaliteit. Al draagt de installatie niet bij aan de doelen voor de Kaderrichtlijn Water. Tieman: “Omdat wij het water van onze zuiveringen nu nog lozen op het buitenwater, draagt de installatie niet bij aan de doelen voor de Kaderrichtlijn Water in ons eigen gebied.“
De Europese richtlijn schrijft voor dat de kwaliteit van het grond- en oppervlaktewater verbeterd moet worden. Het moet de vervuiling van water verminderen en voorkomen, duurzaam watergebruik bevorderen en de effecten van overstromingen en droogte beperken. “In 2027 moet het oppervlaktewater in Nederland voldoen aan de doelen van deze richtlijn. Wij staan daarbij nog voor flinke uitdagingen. Dat betekent dat we aan de bak moeten.”
Waarde van water
Een van die uitdagingen is om het water optimaal te gebruiken. Want water is waardevol, ziet Tieman. “Dat heeft niet alleen te maken met de kwaliteit. Na het natte voorjaar hebben we nu te maken met een droogteperiode. In de toekomst gaan deze extremen zoals zware regenval en droogte steeds vaker voorkomen. Daarom is het belangrijk om te bedenken hoe we dat kostbare water vast gaan houden wanneer het naar beneden valt. Zo hebben we afspraken met de buurwaterschappen over het doorvoeren van water naar elkaar.”
Daarnaast denkt Tieman aan extra bergingscapaciteiten om het regenwater op te slaan. Maar ruimte is een prangend iets. “Dat vraagt om dubbel ruimtegebruik. Bijvoorbeeld het ondergronds opslaan van water onder kassen en parkeerruimtes. Water verdampt ondergronds ook minder dan in de openlucht.”
Ook Vooijs vindt dat we slimmer met water moeten omgaan. “Water is een schaars goed geworden. Toch laten we kansen liggen. We kunnen het water nog veel meer hergebruiken dan we nu doen. Het is zonde om maar een druppel zoet water weg te gooien.”
De nieuwe installatie biedt kansen om de waterstroom circulair te maken. “Afvalwater wordt straks beter gezuiverd. In plaats van het te lozen, kan de industrie of de glastuinbouw dit water hergebruiken, bijvoorbeeld als het oppervlaktewater ermee wordt aangevuld. Of het drinkwaterbedrijf maakt er drinkwater van.” Dat laatste kan veilig, benadrukt Vooijs. “Nu halen we het uit de Maas. Dat is veel minder schoon.”
Schouders eronder
Volgens Tieman is één ding zeker: om de watervoorziening in de toekomst veilig te stellen, moeten alle partijen samenwerken. Tieman: “Overheid, waterschappen, bedrijfsleven, inwoners; ze zijn allemaal nodig. Iedereen kan z'n bijdragen leveren. We moeten samen in actie komen. Er zijn bijvoorbeeld subsidies beschikbaar waar nu nog onvoldoende aanspraak op wordt gemaakt. Dit zijn regelingen vanuit de EU, maar ook nationale en lokale potjes. Dit is geen 100 procent vergoeding, maar het kan ondernemers wel net dat zetje geven om te versnellen in hun verduurzamingsplannen.”
Ook wet- en regelgeving, zoals de Kaderrichtlijn en de Richtlijn Stedelijk Afvalwater, versnellen de transitie. Al hoeven we in Nederland niet altijd te wachten op Brussel, vindt Vooijs. “We moeten ook nationale wetgeving maken die antwoorden geeft op de uitdagingen die we hier in Nederland hebben. Ik denk dat we dat kunnen, maar dan moeten we samen de schouders eronder zetten.”
Lees ook:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
