Sla op water: ‘Duurzame en stabiele productie’

Van Dijck Groenteproducties in het Limburgse America teelt groentegewassen als sla, broccoli, bloemkool en andijvie. Hierbij heeft het bedrijf alle processen – van teelt tot verpakken en distributie – in eigen hand. Van Dijck Groenteproducties teelt een deel van de groenten in de vollegrond op een oppervlakte van 2.000 hectare.

Sinds februari richt het bedrijf zijn pijlen ook op duurzamere binnenteelt, in een nieuwe kas van 5 hectare in het glastuinbouwgebied Siberië binnen Greenport Venlo. In deze kas worden onder meer potjes met kropsla, trio-sla en paksoi op water geteeld.

“De planten groeien in goten, waar water met voedingsstoffen doorheen stroomt”, legt eigenaar Peter van Dijck uit. “De planten halen die voedingsstoffen via hun wortels uit het water. Omdat het een gesloten systeem betreft, vindt er geen verspilling van water plaats en hoeft er geen vervuild water buiten de kas worden geloosd. Zo hoeft de teler geen meststoffen te lozen in de natuur, zoals bij teelt buiten wel het geval is. Van Dijck: “Dat voorkomt verontreiniging van de natuur en een negatieve invloed op onder meer bijen.”

95 procent minder spuitmiddel

Het gesloten systeem houdt bovendien ziekteverwekkers zoveel mogelijk buiten. Daarnaast groeit er, in tegenstelling tot bij buitenteelt, geen onkruid rondom de gewassen. Dat vermindert het gebruik van spuitmiddel volgens Van Dijck met maar liefst 95 procent.

Behalve waterbesparing en spuitmiddelreductie levert het telen van sla op water ook andere voordelen op. “Als je buiten teelt, moet je accepteren wat de natuur geeft, bijvoorbeeld veel regen of veel zon. Binnen kunnen we de teeltomstandigheden voor een groot deel sturen. Zo kunnen we met behulp van voeding de smaak van een gewas veranderen. Daarnaast kun je met LED-verlichting de plantengroei sturen.” Dat levert nieuwe variaties op, waarmee de teler zich kan onderscheiden. “Hier experimenteren we continu mee in een speciale testruimte.”

Biologisch afbreekbaar

Doordat Van Dijck de planten kan sturen en optimaal kan laten groeien, zijn de producten na oogsten volgens de teler langer houdbaar. Dat biedt kansen voor zowel verwerkers als voor retailers. “De planten staan daarnaast in een biologisch afbreekbaar potje, een omhulsel dat is gemaakt van snoeiafval en turfresten. De consument, die het gewas mét kluit en omhulsel koopt, kan het gewas net boven de wortel afsnijden en het omhulsel op de composthoop gooien.”

"Met onze productiewijze is jaarronde en schone productie mogelijk, waardoor gewassen niet meer uit het buitenland hoeven te worden gehaald"

Duurzame productie

Van Dijck besloot in 2015 gedeeltelijk over te stappen op slateelt op water. Het besluit kwam nadat supermarktketen Lidl, een van zijn afnemers, hem vroeg of hij niet meer op duurzaamheid kon inzetten. “Lidl nam eerst sla uit de grond af, maar we hadden steeds meer bestrijdingsmiddelen nodig om dat product gezond te houden. Er waren daarnaast steeds meer problemen met de stabiliteit en leverbetrouwbaarheid, te wijten aan onder meer de instabiele weersomstandigheden. Dat maakte de toevoer voor Lidl onzeker. Nu we alles kunnen sturen, zijn we een stabielere en betrouwbaardere leverancier.”

Volgens Sanne Bogaarts, manager CSR bij Lidl, probeert de supermarktketen waar mogeljk zijn assortiment te verduurzamen. "Dat doen we natuurlijk niet alleen, maar samen met onze leveranciers. Door allert te zijn op trends, ontwikkelingen en mogelijkheden kunnen we samen investeren in een duurzamer aanbod. Uiteindelijk kopen zo klanten bij Lidl steeds vaker onbewust bewust", aldus Bogaarts. 

Niet alleen Lidl profiteert van de nieuwe teeltmethode; ook andere klanten hebben zich gemeld. “Veel grote verwerkingsbedrijven halen hun producten in de zomer uit Nederland en in de winter uit Spanje. Zij willen continuïteit en schone producten met zo min mogelijk spuitmiddel. Ze kunnen dus geen hagelbui gebruiken. Met onze productiewijze is jaarronde en schone productie mogelijk, waardoor gewassen niet meer uit het buitenland hoeven te worden gehaald. Dat scheelt ook transportkilometers.”

Biodiversiteit

Naast duurzame teelt op water richt Van Dijck andere vormen van duurzaam ondernemen. Zo vindt ook zijn buitenteelt op duurzame wijze plaats, met certificering van Milieukeur. Dat betekent onder meer dat de teler zo min mogelijk spuitmiddel gebruikt en met vruchtwisseling op de percelen werkt. Dat voorkomt ziektes en houdt de biodiversiteit in stand.

Daarnaast heeft Van Dijck bloemzaden voor de bijenontwikkeling gezaaid en bijenhotels en roofvogelkasten geplaatst. “We gebruiken het land, maar we willen ook iets teruggeven”, motiveert Van Dijck deze stappen. “Daarnaast geven we rondleidingen aan consumenten, dus dan willen we tonen waar we mee bezig zijn.”

‘Nieuwe consument’

En dat is volgens Van Dijck belangrijk, want behalve de sector, heeft ook de consument in toenemende mate behoefte aan duurzaam geproduceerde voeding. “De afgelopen jaren heb ik veel consumentenorganisaties gesproken en daaruit blijkt dat er een ‘nieuwe consument’ is opgestaan. De jongere generatie consumenten bemoeit zich met wat ze eet. ‘Waar komt het eten vandaan? Waarom loopt die koe niet buiten?’, zijn vragen die ze stellen”, zegt de teler.

Het is voor Van Dijck echter lastig om die consument te bereiken, omdat hij als teler een aantal stappen van de eindklant verwijderd is. Behalve via rondleidingen zoekt Van Dijck dan ook contact met consumenten via de supermarkten die zijn producten verkopen. “Zij geven informatie over mijn producten, bijvoorbeeld via hun website. Ook supermarkten willen zich onderscheiden, kijk maar naar de bio-vakken die er tegenwoordig zijn.” Verder gaat Van Dijck in gesprek met verschillende organisaties, zoals Greenpeace en Milieukeur, om inzicht te geven in zijn productie.

“Uit de gesprekken met deze organisaties en consumenten blijkt dat zoals we nu bezig zijn, niet houdbaar is. Dat moet toch veranderen. Dat heeft mij de stimulans gegeven.”

Foto's: Van Dijck Groenteproducties (Cropped by DuurzaamBedrijfsleven)