Change Inc. is het platform voor duurzame verandering. Sluit je aan en verander mee. Volg het laatste nieuws over duurzaamheid en het bedrijfsleven.

Michiel Peters | Change Inc.

Changemaker Michiel Peters, CEO van PlantLab, werkt aan de toekomst van eten

<p>Michiel Peters bouwt met Plantlab aan een nieuwe, vooruitstrevende en duurzame manier om voedsel te produceren. Plantlab ontwikkelde de afgelopen tien jaar technologie die nodig is om grootschalig en efficiënt groenten en kruiden te kweken in grote ‘vertical farms’. LED-licht, weinig watergebruik en het ontbreken van bestrijdingsmiddelen maken het proces efficiënt en de voetafdruk klein. Gezien de negatieve klimaatimpact van de huidige voedselketen is de potentiële impact van PlantLab enorm.<br /><br />Michel Peters zet zijn kennis, ervaring en reputatie uit het grote bedrijfsleven (hij was onder meer CEO van logistieke technologiekrachtpatser Vanderlande) in om PlantLab een groeispurt te geven. In zijn eerste jaar als CEO haalde Peters tijdens een investeringsronde 20 miljoen euro op om internationaal uit te breiden. De afgelopen tien jaar is al 50 miljoen euro geïnvesteerd om de technologie te optimaliseren. Schaalvergroting en kostenverlaging kunnen de volgende doorbraak voor PlantLab betekenen.</p>

Michiel Peters

Change.inc

<h2>Duurzaamheidsdoelstellingen</h2>
<p>De cateraar zet zich in op een aantal duurzaamheidsdoelstellingen. Zo stimuleert het de eiwittransitie waarbij een verschuiving plaatsvindt van dierlijk naar plantaardig. In 2024 bestaat 60 procent van de door Hutten aangeboden eiwitten uit plantaardige eiwitten. Ook wil het bedrijf verspilling verminderen. Het wil de ‘zuivere’ verspilling (dat wat niet wordt verkocht) in 2024 terugbrengen met 3 procent. Ook past de cateraar op steeds meer plekken circulaire oplossingen toe om reststromen hoogwaardig te gebruiken. Verder wil Hutten het verpakkingsmateriaal aanpakken en is de doelstelling dat deze binnen drie jaar recyclebaar of composteerbaar moeten zijn.</p>

Hutten

<p>Vivera produceert vleesvervangers die lijken op 'echt' vlees. Kipstukjes, shoarma, en zelfs kipfilet behoren tot het uitgebreide assortiment van het bedrijf. Door vleesvervangers te maken geeft het een alternatief voor vlees. Dat is goed voor het milieu, want de productie van vlees is slecht voor het klimaat.</p>

Vivera

<h2>Visie</h2>

<p>VP Capital wil duurzame vooruitgang versnellen. De <em>purpose</em> van VP Capital is: <em>strong heritage, sustainable progress</em>. Ze presenteren deze <em>purpose</em> als een belofte om hun kapitaal en netwerk in te zetten voor duurzame vooruitgang voor volgende generaties. De familie-investeerder wil bijdragen aan oplossingen voor planetaire en maatschappelijke uitdagingen omdat ze daarvan de noodzaak ziet, verantwoordelijkheid wil nemen en erin gelooft dat deze manier van denken en werken toekomstbestendig is.</p>

<p>Guus van Puijenbroek <a href="https://www.change.inc/finance/guus-van-puijenbroek-geld-kan-een-enorm-vliegwiel-zijn-36633" target="_blank" rel="noreferrer noopener">hoopt ook andere familie-investeerders te motiveren</a>, omdat hij vindt dat deze een belangrijke rol kunnen spelen bij het aanjagen van duurzaamheid. Dat komt doordat familie-investeerders “intergenerationeel denken”. Dat betekent dat langetermijndenken de norm is. Daarin ligt de sleutel voor succesvol duurzaam beleggen, omdat het met zo’n instelling logisch is om nu te investeren in oplossingen die volgende generaties nodig hebben en daarmee te investeren in een betere toekomst. Van Puijenbroek ziet bijvoorbeeld kansen voor familie-investeerders om meer te investeren in start-ups en innovatie.</p>

<h2>Strategie</h2>

<p>VP Capital wil haar negatieve impact verkleinen en positieve impact vergroten. Het duurzaamheidsmodel van VP Capital bestaat uit vijf pijlers die het in het Engels omschrijft: <em>commit our capital, engage our network, manage on sustainable progress, contribute to solutions for planetary challenges </em>en <em>contribute to solutions for societal challenges</em>. Zo screent VP Capital al haar investeringen en donaties op impact en ESG-criteria (criteria die gaan over milieu, maatschappij en goed bestuur) en gaat zij actief de dialoog aan met alle investeringen en goede doelen. Ook ontwikkelde de investeringsmaatschappij een <em>planetary dashboard</em> en een <em>societal dashboard</em>. Bij het eerste kijkt VP Capital naar zaken als waterverbruik, duurzaam materiaalgebruik en groene stroom. Bij het tweede kijkt het naar zaken als betaalde belastingen, het aantal gecreëerde banen, absenteïsme en ongelukken op de werkvloer.</p>

<p>VP Capital verbindt zich aan internationale standaarden en doelen. Zo hanteert het de internationale Science-Based Targets. Het Science-based Targets Initiative (SBTi) is een internationaal initiatief dat erop is gericht om bedrijven een wetenschappelijk-onderbouwde bijdrage te laten leveren aan CO2-vermindering. Daarnaast wil VP Capital de eerste Nederlandse familie-investeerder worden met een B-Corp-certificering. Zo’n certificering vormt het bewijs dat een bedrijf niet alleen financieel succesvol is, maar ook sociale en duurzame doelen verwezenlijkt. Daarnaast helpt het VP Capital om ambitieus te blijven, omdat een B-Corp elk jaar progressie moet laten zien op milieu en sociaal vlak. Op dit moment beoordeelt de B-Corp-organisatie de aanmelding van VP Capital.</p>

<h2>Actief betrokken aandeelhouder</h2>

<p>VP Capital heeft niet altijd een meerderheidsbelang, maar vindt het wel belangrijk om actief betrokken te zijn bij de bedrijven en fondsen waarin het investeert. De familie-investeerder participeert in 84 procent van haar portefeuille in raden van bestuur, raden van commissarissen, adviesraden, investeringscomités en besturen.</p>

<h2>Eigen meetmethode</h2>

<p>Sinds 2018 voert VP Capital een steeds duurzamere koers. Om die koers goed te kunnen bepalen is meten cruciaal.<a href="https://www.change.inc/finance/investeren-duurzaamheid-impact-meten-meetmethode-36499" target="_blank" rel="noreferrer noopener"> Daarom ontwikkelde de familie-investeerder met hulp van diverse gespecialiseerde partners een eigen meetmethode en rapporteert het over de voortgang</a>. Zowel op ESG als op impact krijgen de bedrijven, fondsen en onderliggende bedrijven waarin VP Capital investeert een score van 1 tot 5. Deze ESG- en impact-score telt de familie-investeerder bij elkaar op, wat dus maximaal een 10 oplevert.</p>

<p>Op dit moment scoort VP Capital een 6,8. Daarmee doet de familie-investeerder het beter dan vorig jaar. Toen scoorde het een 6,0. In 2023 wil VP Capital een 8,0 halen. Daarnaast moet 45 procent van het portfolio dan uit impactvolle investeringen bestaan en moet de helft van de circa 400 directe en indirecte investeringen bijdragen aan oplossingen voor planetaire of maatschappelijke uitdagingen.</p>

<p><em><a href="https://vpcapital.eu/wp-content/uploads/2021/06/VPCAPITAL-ProgressReport2020-NL_I.pdf" target="_blank" rel="noreferrer noopener">Download het progress report hier</a>.</em></p>

<h2>Praktijk</h2>

<p>VP Capital investeert in bedrijven en fondsen in acht verschillende domeinen: media, landbouw, smart industry, textiel, vastgoed, energie(transitie), water en zorg. In deze acht domeinen doet VP Capital zowel directe investeringen in bedrijven als indirecte investeringen via fondsen. Het merendeel van het vermogen zet VP Capital direct in bij <a href="https://www.change.inc/infra/energietransitie-sdg-34887" target="_blank" rel="noreferrer noopener">Batenburg Techniek</a>, Mediahuis (bekend van merken als De Telegraaf en NRC), <a href="https://www.change.inc/retail/havep-circulaire-textielindustrie-33775" target="_blank" rel="noreferrer noopener">werkkledingbedrijf HAVEP</a>, VP Landbouw en <a href="https://www.change.inc/ict/duurzaamheid-schermen-34359" target="_blank" rel="noreferrer noopener">led-schermenbedrijf Q-lite</a>. Daarnaast gaat ongeveer een derde van het vermogen naar impactbedrijven als Aquaporin en Accsys Technologies. En naar fondsen zoals Pymwymic die weer investeren in bedrijven als Mosa Meat, Fairphone, Northvolt, Protix, Spin Dye en Pieter Pot.</p>

<p>Voor de bedrijven waarvan zij het merendeel van de aandelen bezit, definieerde VP Capital ‘routekaarten’. Deze tonen hoe Batenburg Techniek, Mediahuis, HAVEP, VP Landbouw en Q-lite hun scores kunnen verbeteren. Zo kan Q-lite het aandeel van de omzet dat voortkomt uit hun circulaire bedrijfsmodel vergroten. Terwijl het er voor HAVEP juist om draait het percentage duurzame stoffen te verhogen, zoals gerecycled polyester en biologisch katoen. Voor Batenburg Techniek is het van belang op termijn het grootste deel van de omzet uit projecten en diensten met een positieve impact te halen. En Mediahuis zal haar CO2-voetafdruk in lijn brengen met het Klimaatakkoord van Parijs. In sommige gevallen is het halen van deze doelen gekoppeld aan de beloning van de bestuurders.</p>

<p>Naast de directe investeringen die VP Capital doet, investeert het in verschillende fondsen en besteedt het een deel van haar vermogen aan goede doelen. Deze totale mix moet jaarlijks duurzamer worden. Om ervoor te zorgen dat alle keuzes bijdragen aan dat doel definieerde VP Capital samen met adviesbureau Sinzer voor elk domein de 'key challenges' op ecologisch en sociaal vlak. Deze koppelden ze aan investeringen en goede doelen die oplossingen voor die uitdagingen bieden.</p>

<p>Doordat VP Capital de uitdagingen en kansen in de verschillende domeinen in beeld heeft, wordt het makkelijker ervoor te zorgen dat de verschillende manieren van investeren elkaar versterken. Zo bezit de familie-investeerder veel aandelen in Batenburg Techniek. Dat technologiebedrijf screent nu vooraf projecten op positieve impact. Tegelijkertijd onderzoekt VP Capital geschikte investeringen in slimme industrieoplossingen die circulariteit en de levenscyclus van producten bevorderen en kijkt het naar schenkingen aan initiatieven die technologisch onderwijs bevorderen. Op die manier kunnen schenkingen, directe en indirecte investeringen elkaar versterken.</p>

<h2>De markt</h2>

<p>Steeds meer beleggers zijn ervan overtuigd dat duurzame investeringen evenveel of een beter rendement opleveren dan traditionele beleggingen. Zo stroomde er in het eerste kwartaal van 2021 wereldwijd <a href="https://www.change.inc/finance/duurzaam-beleggen-36289" target="_blank" rel="noreferrer noopener">19 procent meer geld naar duurzame fondsen</a>, becijferde Morningstar. Wereldwijd wordt er volgens de investeringswebsite nu circa 1.635,9 miljard euro belegd in zogenoemde ESG-fondsen.</p>

<p>Ook familie-investeerders krijgen meer interesse in duurzaamheid. Dat kan concurrentie opleveren voor VP Capital. Tegelijkertijd stelt Van Puijenbroek dat sommige investeringsvragen te groot zijn om als VP Capital alleen op te pakken, in dat geval kan het samenwerken met andere investeerders. Daarnaast spelen familie-investeerders investeringsaanvragen soms aan elkaar door als het niet binnen hun strategie past. Ook private equity-partijen concurreren met VP Capital. Die accepteren gemiddeld hogere risico’s dan de investeringsfamilie.</p>

<p>VP Capital onderscheidt zich van andere families door haar transparantie. Familie-investeerders opereren vaak liever wat meer op de achtergrond. Vergeleken met private equity-partijen geeft VP Capital bedrijven gemiddeld meer vertrouwen en biedt het een langetermijnsamenwerking. Dat komt door de rol die VP Capital voor zichzelf ziet. Zo wil het bedrijven ondersteunen, maar hoeft de investeerder het niet voor het zeggen te hebben.</p>

<h2> </h2>

VP Capital

<h2>Visie</h2>

<p>Koninklijke DSM N.V. is een wereldwijd, ‘purpose-led’ bedrijf dat vanuit wetenschappelijke basis actief is op het gebied van gezondheid, voeding en duurzaam leven. Duurzaamheid is voor DSM een verantwoordelijkheid en kernwaarde die centraal staat in alles wat ze doen. Met hun producten en innovatieve oplossingen willen ze het leven van mensen mooier maken en richten ze zich op de grote uitdagingen zoals klimaatverandering, gezonde voeding voor iedereen, en het maken van duurzame materialen die niet schadelijk zijn voor het milieu. DSM is genoteerd aan Euronext Amsterdam.</p>

<h2>Strategie </h2>

<p>DSM maakt gezonde ingrediënten en duurzame (bio) grondstoffen voor producten en voorwerpen voor dagelijks gebruik. Zo is het de missie van DSM om te zorgen dat aan klanten en consumenten gezondere, duurzamere voeding kan worden geboden, zoals vitamines, mineralen, eiwitten, enzymen en andere ingrediënten die voeding voor mens en dier smaakvoller en gezonder maken. DSM maakt ook duurzame, hoogwaardige kunststoffen die gebruikt worden in de automobielindustrie, in windmolens en in beschermende kleding. Het concern hanteert ambitieuze doelstellingen als het gaat om klimaat en gezondheid. Alle innovaties staan in het teken van gezondheid, CO2-reductie en circulariteit. De slogan van DSM luidt <em>‘bright science, brighter living’.</em></p>

<h2>Uitvoering</h2>

<p>De multinational heeft in het verleden al grote transities doorgemaakt: van mijnbouwbedrijf naar chemiebedrijf, van chemiebedrijf naar materialen- en life sciences bedrijf, naar een wetenschappelijk gedreven bedrijf dat actief is op het gebied van gezondheid, voeding en duurzaam leven. Voor de verduurzaming van de bedrijfsvoering en producten hanteert DSM doelstellingen die in lijn liggen met de Europese ambities om in 2050 volledig klimaatneutraal en circulair zijn. </p>

<p>De doelen die DSM zichzelf stelt, worden gevalideerd door het zogenaamde <em>‘science based targets initiative’</em>. Dit is een initiatief van onder meer de Verenigde Naties en het Wereldnatuurfonds om ervoor te zorgen dat als een bedrijf zegt dat het x procent van zijn emissies wil reduceren, dat er dan met een gevalideerde methode wordt gemeten of het bedrijf daadwerkelijk zijn targets haalt. </p>

<p>Daarnaast haakt de al meer dan een eeuw oude organisatie in op actuele gezondheidscrisissen zoals de coronapandemie. Vanaf het begin van de coronacrisis draagt DSM waar het kan bij om verdere vespreiding van het virus te bestrijden. Vanuit haar maatschappelijke rol heeft het meegeholpen om bijvoorbeeld de aanvankelijke schaarste aan mondkapjes, teststaafjes en handgel te voorkomen. </p>

<p>De omzet van DSM was in 2020 € 8,1 miljard. Ongeveer viervijfde van de totale omzet komt uit de verkoop van voedingsingrediënten (Nutrition), het overige deel uit de divisie Performance Materials. </p>

<h2>Meer groente en peulvruchten op het bord</h2>

<p>HAK is een Nederlands bedrijf dat peulvruchten en groenten in pot en stazak produceert. Het werd in 1952 opgericht door familie Hak en het hoofdkantoor is sinds de oprichting gevestigd in het Noord-Brabantse Giessen. Het bedrijf wil met haar peulvruchten en groenten in pot en zak een plantaardig voedingspatroon stimuleren, want dat heeft een positieve impact op de gezondheid. Tevens stimuleert het bedrijf duurzame kringlooplandbouw waarbij de telers een compensatie krijgen voor hun duurzame inspanningen. Deze initiatieven vormen de basis van De Groene Keuken van HAK, zoals het bedrijf het zelf omschrijft. </p>

<p>Een gemiddelde Noord-Europeaan eet op dit moment slechts de helft van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid groente, en één derde van de aanbevolen hoeveelheid peulvruchten. Meer groente en peulvruchten eten is niet alleen goed voor de gezondheid, het is ook goed voor de aarde: het heeft een kleine CO2-voetafdruk, zeker als het lokaal geteeld is. Peulvruchten zitten bovendien vol eiwitten, waardoor ze een goed alternatief zijn voor vlees.</p>

<p>HAK heeft daarom de missie om mensen te helpen meer plantaardig te eten: met verschillende producten en campagnes probeert het aan te sluiten op de routines van consumenten. “We proberen aan te sluiten bij de gerechten die grote groepen Nederlanders graag eten”, zei Timo Hoogeboom, algemeen directeur van HAK, eerder tegen Change Inc. “Gedragsverandering door aan te haken bij routines. De rol van HAK is om op een positieve manier te helpen om iedereen, ook de groeiende groep flexitariërs, gezonder te laten eten.”</p>

<h2>Lokale teelt</h2>

<p>Minimaal 85 procent van de groente en peulvruchten van HAK wordt in een straal van 125 kilometer rondom Giessen geteeld. Niet alle exotische bonen kunnen geteeld worden in Nederland, maar het bedrijf experimenteert volop, waardoor het nu al kidneybonen in Zeeland kan telen. In 2020 kwam 25 procent van de grote kidneybonen van Nederlandse bodem, en dat wordt elk jaar verder opgeschaald. </p>

<p>De peulvruchten en groenten worden door HAK ‘geweckt’, met hitte en vacuüm, zodat het zonder conserveringsmiddelen lang houdbaar is. Ook heeft HAK de Nutri-Score van A tot en met E op haar verpakkingen geïntroduceerd, zodat de consument makkelijk kan zien of hij een gezonde keuze maakt, zonder daar de hele ingrediëntenlijst voor te moeten afspeuren. Sinds eind 2020 hebben alle groenten en peulvruchten van HAK een Nutri-Score A.</p>

<h2>On the way to PlanetProof telen en verwerken</h2>

<p>Om ook in de toekomst kwalitatief voedsel van dichtbij te kunnen telen is volgens HAK een omslag naar duurzame lokale kringlooplandbouw nodig. Het bedrijf zet grote stappen bij de verduurzaming van de teelt van de producten, via de ‘On the way PlanetProof’-certificering. Volgens HAK ‘op dit moment het meest optimale systeem als het gaat over de combinatie tussen verduurzaming, grootschalige lokale teelt en opbrengstzekerheid’. In 2021 hebben alle in Nederland geteelde groenten en peulvruchten (minimaal 85 procent van het assortiment) deze onafhankelijke certificering, als bewijs dat iedereen in de keten duurzamer teelt en verwerkt.</p>

<p>Het bedrijf breekt daarmee ook een lans voor telers, die volgens hen tekort komen in de keten. “Als een pot rode kool 59 eurocent kost, weet je dat er iemand tekort komt. De teler namelijk, en de planeet. En eigenlijk ook de consument, die naar mijn mening niet het beste en meest duurzaam geteelde product krijgt,” aldus Hoogeboom. HAK heeft zich daarom gecommitteerd aan een compensatie voor de meerkosten van gecertificeerde On the way to PlanetProof gewassen. Om de telers tegemoet te komen en ze te motiveren om duurzamer te telen.</p>

<h2>Visie</h2>

<p>Marlies van Wijhe is de vierde generatie die aan het roer staat van het meer dan honderd jaar oude bedrijf. Duurzaamheid is al decennia lang doorvlochten in de organisatie. Niet alleen vanwege de prangende maatschappelijke noodzaak, maar juist omdat het gelijk staat aan het voortbestaan van het familiebedrijf. Dat Van Wijhe als eerste chemiebedrijf een B-Corp werd sluit daar geheel op aan. Mede door de strenge monitoring van dit certificaat blijft er voortdurend focus op duurzaamheid en wordt het bedrijf elke dag uitgedaagd om zichzelf te verbeteren. Hoewel de verduurzaming van de verfindustrie gestaag gaat, wil Van Wijhe koploper zijn in de transitie.</p>

<h2>Strategie</h2>

<p>De strategie van Van Wijhe is erop toegespitst dat het bedrijf klimaatneutraal is in 2025. Binnen de organisatie zijn werkgroepen opgericht die kijken of de ambitie haalbaar is en welke maatregelen daar precies voor nodig zijn. Van Wijhe probeert zoveel mogelijk hernieuwbare grondstoffen te gebruiken voor zijn producten, en is daarbij voortdurend opzoek naar biologische alternatieven voor stoffen als terpentine. Maar ook buiten het bedrijf probeert Van Wijhe zijn duurzame strategie uit te dragen. Biodiversiteit is een onderwerp waar Van Wijhe actief op inzet met de stichting Future for Nature, die jonge natuuractivisten ondersteunt met het beschermen van dieren en planten. Ook probeert Van Wijhe zijn klanten te enthousiasmeren door met elkaar een stuk grond op Park de Hoge Veluwe te bebossen.</p>

<h2>Uitvoering</h2>

<p>Veruit de grootste klimaatwinst is te halen door de fossiele grondstoffen voor verf te vervangen met hernieuwbare. Hiertoe ontwikkelde Van Wijhe een muurverf die voor 60 procent bestaat uit duurzame materialen; iets wat een aantal jaar geleden nog ondenkbaar was toen de standaard op nul procent lag. Naast dat Van Wijhe voortdurend kijkt hoe het verf duurzamer kan maken, is het mobiliseren van de eigen medewerkers een belangrijk element van de duurzaamheidsstrategie. Het Green Team, bestaande uit een groep jonge medewerkers, probeert binnen het bedrijf draagvlak te creëren voor duurzaamheid. Zo organiseren ze jaarlijks een duurzaamheidsweek met sprekers, duurzame lunches en een ‘fiets challenge’.</p>

Koninklijke Van Wijhe Verf

<h2>“Het klimaatprogramma is cruciaal voor het voortbestaan van de Rotterdamse haven” </h2>

<p><strong>De Rotterdamse haven is al tientallen jaren een icoon van de Nederlandse economie. Ook gedurende en na de transitie van een fossiele naar een duurzame economie, wil ‘Rotterdam’ de belangrijkste logistieke draaischijf en industrieel cluster binnen Europa blijven. </strong></p>

<p>Al vele decennia draait de Rotterdamse haven op fossiele brandstoffen. Olie en gas dienen als grondstof voor de chemische industrie in het havengebied. Vloeibaar aardgas en kolen komen de haven binnen om per trein of pijpleiding naar het achterland getransporteerd te worden. </p>

<h3>Duurzame transitie noodzakelijk </h3>

<p>Die trots op de status van de Rotterdamse haven is voelbaar als Alice Krekt, directeur van het Deltalinqs Climate Program, aan het woord is. Maar er is ook een zorg. “Hier is niet alleen de haven met haar containeroverslag, bulk overslag en dienstverlening. Het is ook een industrie met raffinaderijen en chemische bedrijven. En enorm veel dienstverlening, zoals loodsen en zakelijke dienstverlening er omheen. Het hele economische cluster is gebaseerd op fossiele brandstoffen, en dat moet anders.” </p>

<p>Als programmadirecteur werkt Krekt hard aan de duurzame transitie. De missie? “De haven en de industrie helpen verduurzamen”, is de beknopte formulering van Krekt. </p>

<h3>Meer dan belangenbehartiging </h3>

<p>Deltalinqs is de ondernemersvereniging van de Rotterdamse haven en industrie. De vereniging is opgericht als belangenbehartiger. “Ik zeg weleens met een knipoog dat wij de ANWB van het Rotterdamse haven- en industrieel cluster zijn. We lobbyen bij het Havenbedrijf Rotterdam, de gemeente en bij de provincie, en ook in Den Haag en Brussel.” </p>

<p>“Maar wij doen meer dan belangenbehartiging. We organiseren een groot aantal inhoudelijke kennissessies in de vorm van webinars, workshops, masterclasses en trainingen. Daarnaast organiseren we veel netwerkbijeenkomsten, om de bedrijven in het cluster met elkaar te verbinden. Bovendien hebben wij een klimaatprogramma, waarbinnen we samen met onze leden en partners werken aan het realiseren van de klimaatdoelen.” </p>

<h3>Als de transitie hier lukt, kan het overal </h3>

<p>“Dit klimaatprogramma is cruciaal voor het voortbestaan van de Rotterdamse haven”, zegt Krekt beslist. “Alle bedrijven hebben natuurlijk hun eigen verantwoordelijkheid en starten ook projecten op, maar binnen Deltalinqs kunnen we de krachten bundelen. Het cluster is enorm verweven. Het product van de ene fabriek, is een halffabricaat voor de volgende. Veel innovaties vereisen samenwerking. De samenwerking is vaak complex, maar is er meestal al. Alle oplossingen kunnen en moeten hier worden toegepast. Daarom zeg ik altijd: als we hier de transitie voor elkaar krijgen, dan kan het overal.” </p>

<p>In de verschillende klimaatakkoorden wordt gekeken naar de situatie in 2030 en 2050. Die termijn is ver weg, vindt Krekt. “Het gevaar van die termijnen is uitstelgedrag. Prima als een bedrijf in 2050 circulair wil zijn. Maar ik wil kijken wat we nú kunnen doen, de komende vijf tot zeven jaar. Voor 2030 zijn er nog maar twee grote onderhoudstops bij de industrie. Tijdens zo’n stop kunnen wijzigingen in het productieproces worden doorgevoerd. Beslissingen over aanpassingen moeten daarom nu worden genomen.” </p>

<h3>H-vision </h3>

<p>De Deltalinqs-programmadirecteur heeft een budget beschikbaar van circa 3 miljoen euro voor het klimaatprogramma, afhankelijk van het aantal projecten dat loopt. Het klimaatprogramma is een publiek-private-samenwerking die wordt gefinancierd door de provincie Zuid-Holland, de gemeente Rotterdam, Deltalinqs en de bedrijven die participeren in de verschillende projecten. </p>

<p>Het grootste project dat daarvoor wordt opgezet, H-vision, heeft betrekking op de inzet van waterstof in een raffinaderij. “Ik ben er zelf projectleider van”, vertelt Krekt. “We gebruiken restgassen uit fabrieken om waterstof te maken. Die waterstof gebruiken we dan om warmte te produceren waar voorheen aardgas voor werd gebruikt. Dat levert een enorme reductie aan aardgasgebruik op, en dus ook een enorme CO2-reductie.” </p>

<h3>Energiebesparingsfonds </h3>

<p>Daarnaast heeft Deltalinqs samen met de provincie Zuid-Holland een energiebesparingsfonds opgezet. Bedrijven kunnen via dat fonds een scan laten uitvoeren. Experts lichten het bedrijf dan door en geven de directie advies hoe ze energie kunnen besparen. “Daar komen goede projecten uit. Vaak zijn er voor besparingsmaatregelen subsidies te krijgen, daar helpen wij die bedrijven dan mee.” </p>

<h3>Energiemix van de toekomst </h3>

<p>Ook heeft Deltalinqs samen met TNO een energiemix-studie opgezet, waarbij ze per bedrijf inschatten hoe hun energiemix van de toekomst er uit zal zien. De verzameling van deze (geanonimiseerde) data kunnen netbeheerder Stedin en Havenbedrijf Rotterdam gebruiken om de juiste infrastructuurkeuzes te maken. “We willen dit uitbouwen tot een safehouse waarmee de verwachte vraag en aanleg van energienetwerken aan elkaar worden gekoppeld.” </p>

<p>Verder zet Krekt in op samenwerking en communicatie. “Toen het eerste bedrijf de energiebesparingsscan had gedaan, hebben we een klein symposium georganiseerd om het project en de resultaten te presenteren aan andere bedrijven.” </p>

<p>Ook is er een intensieve samenwerking met de gemeente Rotterdam. “De gemeente heeft bijvoorbeeld geld beschikbaar gesteld voor walstroom, zodat er minder vervuilende aggregaten hoeven te draaien.” </p>

<h3>Investeren in infrastructuur van de toekomst </h3>

<p>De lobbyactiviteiten, die Deltalinqs momenteel ontplooit, zijn er vooral op gericht dat bedrijven in staat worden gesteld om de klimaatdoelstellingen te halen. “Wij willen graag dat de doelstellingen, die worden opgelegd, in de pas lopen met de regelgeving. Ook moeten er voorzieningen en infrastructuur komen. Zo kan een bedrijf wel overschakelen op waterstof, maar dan moet er wel een pijpleiding zijn om die waterstof aan te voeren.” </p>

<p>Dat brengt Krekt bij een breder punt. “Als we daadwerkelijk met een groen herstel uit de coronacrisis willen komen, dan moet de overheid vooral investeren in de infrastructuur van de toekomst. Dat is voor bedrijven vervolgens een impuls om te verduurzamen. Als de overheid zorgt voor een waterstofinfrastructuur, dan gaan bedrijven op enig moment echt wel van het aardgas af.” </p>

<p>Voor de elektrificatie van transport is het belangrijk dat er voldoende innovatie- en opschalingsbudgetten zijn. “De voertuigen moeten goedkoper worden. Voor veel ondernemers in de transportsector zijn de marges klein, evenals de verduurzamingsmogelijkheden. Een elektrische truck is drie keer duurder dan een dieseltruck. Dat verschil kunnen ondernemers op dit moment niet overbruggen.” </p>

<h3>Overheid moet daadkrachtig optreden </h3>

<p>“We hebben in de coronacrisis een super daadkrachtige overheid gezien”, observeert Krekt. “Terwijl eerder over het klimaatakkoord lang moest worden gediscussieerd. Ik hoop dat er voor het klimaat nu eenzelfde gevoel voor urgentie ontstaat. Het lijkt me goed als er naar analogie van de deltacommissaris een klimaatcommissaris komt, die over de ministeries heen kan optreden. De opdracht: alle obstakels overwinnen om het klimaatakkoord op tijd uitgevoerd te krijgen.” </p>

Deltalinqs

<h1>Verandering begint bij mensen. Die mensen moeten je wel begrijpen, aanvoelen, financieren of kopen.</h1>

<p><strong>Dawn geeft missie gedreven merken een strategie, een verhaal, een gezicht en een frame. Verandering begint meestal klein. Maar wil je echt verder komen dan zul je grotere groepen mensen moeten meekrijgen. Medewerkers, stakeholders, burgers, consumenten. </strong></p>

<p>Dawn werkt al meer dan 10 jaar met merken, organisaties, platforms, ngo’s en start ups. Ze helpen met de vertaling van een missie naar kleinere en grotere groepen mensen. Om mensen te mobiliseren moet je ze niet alleen overtuigen, ze moeten je intenties ook voelen. Kunnen doorvertellen. Kunnen delen. En misschien wel het belangrijkste: er zich achter scharen en meedoen. Het gaat er niet alleen om wat je zegt maar hoe, waar en wanneer je het zegt.</p>

<h3>Mensen horen niet wat je zegt, maar voelen wel wat je bedoelt</h3>

<p>Mensen zijn emotionele wezens. Maar in veel veranderingprocessen zijn bedrijven veelal gericht op technologie, processen en innovatie. Medewerkers, investeerders, consumenten meekrijgen in dit verhaal is de volgende stap. Dan is het belangrijk om te weten wat deze mensen beweegt, en wat hen tegenhoudt. Veranderingsprocessen kun je enorm versnellen door in de hoofden en harten van mensen te komen. Impact vraagt om kritische massa.</p>

<h3>De scherpte van de spijker vs. het gewicht van de hamer</h3>

<p>Hoe scherper je verhaal, je positie, je opvatting, je methode, hoe minder moeite het kost om mensen in beweging te krijgen. Een verhaal dat niet resoneert vraagt om veel herhaling. En dat is zonde van tijd en energie.</p>

<h3>Daad bij woord</h3>

<p>Dawn werd onlangs het meest bevlogen en strategische bureau van Nederland genoemd. Ze werken dan ook voor tientallen merken en maken campagnes, presentaties, speeches, en identiteiten voor de voorhoede van het bedrijfsleven, groot en klein.</p>

Dawn

<h2>Visie</h2>

<p>De doelstelling van Smurfit Kappa is letterlijk: een bedrijf zijn met wereldwijd aanzien, door dynamische levering van betrouwbare en superieure rendementen voor alle belanghebbenden. Smurfit Kappa kijkt daarbij verder dan morgen en doet voortdurend onderzoek om te weten wat er speelt op het gebied van de verpakkingsindustrie. Daarbij gelooft het verpakkingsbedrijf in de verantwoordelijkheid voor de mensen, omgeving en de landen waarin Smurfit Kappa actief is. Dit betekent dat het bedrijf duurzaam inzet op de output, maar zeker ook duurzaam wil omgaan met haar medewerkers door hen te stimuleren en te helpen de beste versie te worden van zichzelf. Smurfit Kappa is een multinational, met vestigingen in 35 landen en 350 productielocaties, 64.000 klanten en 46.000 medewerkers.</p>

<h2>Strategie</h2>

<p>Met zijn aanwezigheid in Europa en Noord- en Zuid-Amerika, kan Smurfit Kappa daadwerkkelijk invloed uitoefenen op de gehele keten van verpakte goederen en zo positieve veranderingen neerzetten. Smurfit Kappa ziet zichzelf als partner voor <em>life</em> en als <em>linking pin</em> in de toeleveringsketen en wil zo partners, collega’s en concullega’s inspireren. Maar ook wil het bedrijf ervoor zorgen dat alle inspiratie van buiten naar binnen wordt gebracht én geleefd. Door duurzaamheid intrinsiek onderdeel te laten zijn van de bedrijfsvoering, van het DNA van het bedrijf en van de output, wil Smurfit Kappa zich continu ontwikkelen om een duurzaam en toekomstbestendig bedrijf te blijven. Een voorbeeld van zo'n innovatie is de ThermoBox, een combinatie van golf- en honingraatkarton, die vergelijkbare isolerende eigenschappen heeft als piepschuim maar wél biologisch afbreekbaar is.  </p>

<h2>Uitvoering</h2>

<p>Smurfit Kappa zet in op innovatie en streeft een groei na op e-commerce in de sectoren zoals kleding, consumentenelektronica en dranken. Daarvoor heeft het verpakkingsbedrijf een netwerk opgezet van duizenden R&amp;D-collega’s uit de 36 landen, en zich via partnersschappen verbonden aan universiteiten en kennisinstellingen. Smurfit Kappa gelooft in kennis als wezenlijk instrument om zo de meest innovatieve stappen te kunnen zetten in de leveringsketen. De multinational blijft daarnaast creatief, praktisch en toekomstgericht. <em>Beter planet packaging </em>is een belangrijk onderdeel van de toekomstplannen. Het doel is alle plastic te vervangen door kartonnen verpakkingen en zo te zorgen voor het duurzaam inkopen van belangrijke grondstoffen. Op die manier kan het bedrijf de milieuvoetafdruk van zichzelf, klanten en consumenten verlagen. Zoals ze zelf zeggen: als we verandering willen, grijpen we naar karton: het meest hergebruikte materiaal ter wereld.</p>

Smurfit Kappa

<p>Zoals de naam al doet vermoeden ligt het werkterrein van CityTec in steden waaronder Rotterdam, Den Haag en Utrecht. Klanten zijn voornamelijk overheden zoals provincies en gemeenten, Rijkswaterstaat, waterschappen en gemeentelijke of provinciale havenbedrijven. Maar ook beheerders van bedrijventerreinen en industriecomplexen behoren tot de klantengroep van CityTec.</p>

<h2>Gelijkspanning</h2>

<p>Naast de eigen CO2 reductie maakt CityTec zich hard voor emissieverlaging bij zijn klanten. Het bedrijf pleit bij alle aanbestedingen voor het gebruik van dynamische LED verlichting op gelijkspanning. Dit kan per project een CO2 reductie van minimaal 65 procent opleveren. CityTec wil in 2023 minimaal 15 procent van alle gegunde grote projecten (&gt;€70.000) met deze techniek uitvoeren.</p>

<p>CityTec is een groot voorstander van de invoering van gelijkspanning omdat hiermee minder conversies nodig zijn wat tot minder energieverlies leidt. CityTec neemt daarvoor actief deel aan de Green Village dat de inzet van gelijkspanning in het openbare lichtnet onderzoekt. Bij CityTec werken ruim tweehonderd vakmensen, die verantwoordelijk zijn voor het adviseren, uitvoeren, beheren en onderhouden van ruim 500.000 lichtmasten, 30.000 verkeerslichten en 2.000 parkeerinstallaties in heel Nederland. CityTec staat onder leiding van Marc Speijer.</p>

CityTec

<h2>"Wij gebruiken 100 procent duurzaam katoen en zorgen bijvoorbeeld ook dat het verven op verantwoorde wijze gebeurt"</h2>
<p><strong>Maar liefst 25 procent van alle insecticiden​ die wereldwijd worden gebruikt is bestemd voor katoenproductie. Voor bed- en badgoedwinkel Yumeko is dat een reden om te kiezen voor biologisch katoen. Maar echt duurzaam textiel gaat veel verder dan dat: van transport tot verf, alles moet duurzaam zijn. Dat is niet altijd makkelijk.</strong></p>
<p>Voor elke kilo regulier katoen is 10.000 liter water en één kilo gif nodig. Het vervuilde water wordt veelal geloosd in rivieren. Dat zijn de harde cijfers uit de textielindustrie waar maar weinig mensen over nadenken. Voor bedden- en badgoedbedrijf Yumeko is het de reden om het duurzaamste katoen te vinden: met het GOTS-keurmerk (Global Organic Textile Standard). Dit betekent dat het biologisch en zonder gif is verbouwd, en ook de rest van het productieproces voldoet aan strenge voorwaarden, zowel voor het milieu als voor de mensen die de spullen maken. Maar duurzaam textiel is meer dan alleen katoen.</p>
<h2>Duurzame productie</h2>
<p>Dat weet Rob van den Dool oprichter van Yumeko, ook. “Je ziet bij veel grote ketens wel dat er biologisch katoen in kleding zit; vaak is maar een deel van het katoen van biologische oorsprong of is het katoen wel duurzaam verbouwd maar is het productieproces niet duurzaam.”</p>
<p>"Wij gebruiken 100 procent duurzaam katoen en zorgen bijvoorbeeld ook dat het verven op verantwoorde wijze gebeurt. Want dat is vaak het vervuilendste deel.” Verantwoord verven betekent onder andere dat de verf oplosbaar is, er geen allergenen of andere stoffen die slecht zijn voor de gezondheid in zitten, en dat natuurlijke kleurstoffen niet van bedreigde plantensoorten komen.</p>
<p>Het klinkt als een hoop moeite, maar volgens van den Dool is dit de enige manier om echt duurzaam beddengoed te leveren. “Wij kijken naar elk deel van de keten, van katoenplantage tot verf en transport. Daar zoeken wij de goede leveranciers bij, die aan onze eisen kunnen voldoen. Dat is niet altijd makkelijk; zeker als je een nieuw product wil introduceren, omdat je dan opnieuw moet kijken of het aan alle eisen voldoet.”</p>
<p>Bovendien blijkt het ingewikkeld om alles 100 procent duurzaam te doen. “Het stiksel is een goed voorbeeld: als we dat volledig duurzaam willen maken, gaat dat vooralsnog ten koste van de kwaliteit. En duurzame productie betekent ook het produceren van kwalitatieve producten.”</p>
<h2>1 procent van katoen is biologisch</h2>
<p>Yumeko komt voort uit de wens van twee ondernemers (Stephan Zeijlemaker en Rob van den Dool) om te ondernemen met impact. Dat de oprichters tien jaar geleden uiteindelijk voor beddengoed kozen, was min of meer toevallig. "Het had eigenlijk elke sector kunnen zijn. Maar de oprichters zagen dat er in de wereld van bad- en beddengoed nog weinig duurzaamheid was. Uiteindelijk, met vallen en opstaan, slaagden ze erin om een ethische en transparante productieketen te realiseren waar iedereen beter van wordt.<br /></p>
<p>Hoewel Yumeko in een niche-markt zit heeft iedereen beddengoed en handdoeken nodig. En wereldwijd is maar 1 procent van alle katoenproductie biologisch. Zelfs in een kleine markt kan je dus veel impact maken door de vraag naar biologisch katoen uit te breiden. ”Daarnaast wil Yumeko de consument bewustmaken van de misstanden in de industrie en laten zien dat je ook op consumenten niveau impact kunt maken. Hoewel onze kwaliteit en prijs vergelijkbaar zijn met A-merken wordt Yumeko vaak als ‘duur’ gepercipieerd. Maar als jij beddengoed ziet dat echt veel minder kost, dan weet je eigenlijk: ergens in de keten is dat ten koste gegaan van mens, milieu of dier.“</p>
<p>Het gaat trouwens niet alleen om katoen. Ook latex, linnen en dons probeert het bedrijf zo duurzaam mogelijk te betrekken, van allerlei leveranciers.</p>
<h2>Een duurzaam businessmodel</h2>
<p>Maar die uitbuiting is onderdeel van de textielwereld. Dus het is lastig om daartegen in prijs te concurreren. “Het opzetten van een duurzaam businessmodel was een uitdaging, maar het is gelukt en we willen graag laten zien dat het kan, om anderen te inspireren – zodat ook zij sociale ondernemingen starten. Ik geloof namelijk dat de oplossing voor veel problemen uit het bedrijfsleven moet komen. De politiek volgt later wel.”</p>

Yumeko

<h2>Veel koffiedik kijken</h2>

<p>Duurzaamheid vraagt om een ander eetpatroon. Bedrijven zoals GRO zorgen ervoor dat afval een doel krijgt, en innoveren ondertussen met hun eten. Zo komen er meer duurzame producten op de markt, en wordt de consument ook steeds bewuster van de impact van voedsel. GRO laat grote voedingsproducenten bovendien zien hoe het ook kan. En omdat Nederlanders bijna de grootste koffieleuten ter wereld zijn, is er een heleboel grondstof voor de duurzame oesterzwammen beschikbaar.</p>

<h2>Vlees van de toekomst</h2>

<p>Kweekvlees heeft voordelen ten opzichte van vlees van dieren. Er zijn geen dieren nodig die in slechte omstandigheden gehouden worden. De CO2-uitstoot van dieren is groter dan die van kweekvlees, in ieder geval voor runderen. De focus op rundvlees heeft daar ook mee te maken: een koe stoot heel veel broeikasgas uit, en er is veel water en voer nodig om rundvlees te maken. Daarom kan kweekvlees milieuvriendelijker zijn. Maar omdat er wel veel energie nodig is om het kweekvlees te laten groeien in een bioreactor. zal het lastiger worden om ook te concurreren met varken of kip. Door het proces efficiënter te maken zal de voetafdruk van een kweekburger wel steeds kleiner worden.</p>

Mosa Meat

<h2>Spijkerbroek leasen</h2>

<p>In 2013 kwam Mud Jeans met een leaseconcept waarmee het bedrijf wereldwijd aandacht kreeg. Hierbij betaalt de consument per maand; na gebruik stuurt deze de jeans terug voor recycling en ontvangt een nieuw paar. Door elke jeans te recyclen produceert Mud Jeans geen afval en bespaart het 92 procent water per broek. Het bedrijf redde al ruim 20.000 spijkerbroeken van de vuilnisbelt. Ook eerlijke arbeid is een belangrijk thema voor Mud Jeans; het bedrijf is transparant over de eigen keten en richt zich onder andere op het betalen van eerlijke lonen. Hiervoor wordt het bedrijf extern gecontroleerd."</p>

Mud Jeans

<h2>Duurzame bouw moet hout gebruiken</h2>

<p>De gebouwde omgeving is een van de grootste vervuilers van Nederland. Verduurzaming van huizen is ook nog een enorme en kostbare operatie. Sustainer Homes laat zien dat het ook anders kan: hout is een duurzamer materiaal dan steen of beton, het materiaal is lichter en de modulaire insteek zorgt ervoor dat het hele huis in de fabriek gemaakt kan worden, zodat er minder bouwtijd op locatie nodig is. Maar de bouwsector is conservatief en er bestaat nog weerstand tegen houtbouw. Daarom zijn trailblazers zoals Sustainer Homes nodig: om de gevestigde orde te laten zien dat een betere, duurzame toekomst mogelijk is.</p>

Sustainer Homes

<h2>Duurzaam moet makkelijk zijn</h2>

<p>Verpakkingsvrije winkels kwamen tot dusver niet van de grond. Volgens Pieter Pot is de stap om met eigen bakjes en potten naar de supermarkt te gaan te groot. De startup neemt dit obstakel weg door de boodschappen te bezorgen. Naar eigen zeggen heeft Pieter Pot inmiddels meer dan 100.000 verpakkingen bespaard; bovendien draagt het hergebruik van verpakkingen bij aan CO2-reductie. De startup wil in de toekomst echter toe naar een verpakkingsvrije keten, waarbij de producten in silo's opgehaald worden bij de producent. Het vullen en versturen van de potten gebeurt in sociale werkplaatsen.</p>

Pieter Pot

<h2>Grote schaal betekent grote verantwoordelijkheid</h2>
<p>Albron vindt zijn oorsprong in De Volksbond tegen Drankmisbruik, die in 1899 een verwarmd koffiehuis opende waar arbeiders tegen een lage prijs warme dranken en eten konden krijgen. Dit koffiehuis verving de haven- en spoorcafés waar werklieden hun loon uitgaven aan drank, met alcoholisme en armoede tot gevolg. Inmiddels is Albron, met activiteiten op bijna 900 locaties, het grootste zelfstandige catering- en horecabedrijf van Nederland. Albron neemt maatschappelijke verantwoordelijkheid door gasten en opdrachtgevers te helpen een duurzamere en gezondere voedingskeuze te maken. Het foodservicebedrijf is op veel plekken aanwezig: van winkelstraten tot ziekenhuizen en van kantoren tot recreatieplekken. Met betaalbare producten en gerechten probeert Albron alle gasten te bewegen naar een gezond en duurzaam voedingspatroon. Zo wordt bijvoorbeeld actief ingezet op het verkopen van plantaardige alternatieven op vlees en zuivel, is het zuivelaanbod 100% biologisch en zijn alle eieren van de meest duurzame boerderij ter wereld: Kipster.</p>
<p>Daarnaast werkt Albron samen met opdrachtgevers en leveranciers uit de keten om de CO2-voetafdruk van eten en drinken te verlagen. Dat doet het door voedselverspilling terug te dringen, korte ketens te stimuleren en te kiezen voor lokale, verse producten uit het seizoen. De inkoopafdeling speelt hier een nadrukkelijke rol in door niet alleen te sturen op de laagste kosten, maar ook op duurzaamheid en gezondheid.<br /></p>
<h2>Maatschappelijke drijfveer verankerd in het DNA</h2>
<p>Vanuit de oorsprong van Albron is de maatschappelijke drijfveer sterk verankerd in het DNA van het bedrijf. Het foodservicebedrijf vindt het belangrijk om in te zetten op gezondheid en welzijn in het eten en drinken dat zij verkoopt. Ook op sociale thema’s zet Albron stappen, bijvoorbeeld door werk te bieden aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en daar concrete doelstellingen aan te verbinden. Albron is een stichting met een winstoogmerk, zonder aandeelhouders. Deze unieke eigendomsstructuur weerspiegelt de visie en ideële achtergrond: winsten die niet opnieuw in Albron worden geïnvesteerd, worden uitgekeerd als dividenden aan de stichting om sociale impact te maken met eten en drinken. </p>
<p>In The Green House, het circulaire restaurant en evenementenlocatie van Albron in Utrecht, wordt geëxperimenteerd met innovatieve, duurzame oplossingen. Zo gebruikt het restaurant producten die groeien in de plantenkas op het dak en staat op de menukaart de CO2-uitstoot per gerecht vermeld. Geslaagde experimenten worden weer op andere plekken toegepast. Op meerdere locaties zet Albron duurzame stappen, bijvoorbeeld door weegschalen te gebruiken die voedselverspilling in de restaurants registreren. In het kader van het tegengaan van voedselverspilling wordt ook gewerkt met een saladebar uitsluitend gemaakt van minder knappe, afgekeurde groentes.<br /></p>

Albron

<p>Seepje wil dat iedereen in de keten van de producent, zijn leefgebied en gemeenschap, tot consument beter wordt van het product. Seepje is lid van de World Fair Trade Organization, en daarmee ‘t eerste Fair Trade was- en schoonmaakmiddelenmerk van Europa. Seepje betaalt een ‘eerlijke’ prijs waardoor producenten op een duurzame manier de ingrediënten kunnen kweken en oogsten wat ten goede komt aan de leefomgeving en biodiversiteit. De verpakkingen zijn gemaakt van gerecycled plastic. </p>

<h2>Zeep van vruchtenschillen</h2>

<p>Seepje begon als een idee van twee studenten Jasper Gabriëlse en Melvin Loggies. Na het zien van een documentaire over hoe vrouwen in Nepal zeep maakten van vruchtenschillen besloten zij hun studiefinanciering te investeren en de schillen naar Nederland te halen. Sindsdien is het bedrijf elk jaar 50 procent gegroeid, maakt Seepje 26 verschillende producten die verkrijgbaar bij zo’n 5000 winkels in Nederland, België en Duitsland. De verwachte omzet voor 2021 is 5 miljoen euro. Seepje is gevestigd in Den Haag en heeft 13 medewerkers en 3 vacatures.</p>

<p> </p>

<h2> </h2>

Seepje

<h2>Groene banen</h2>

<p>Set Ventures werkt met zogenaamde 'gesloten' investeringsfondsen. Dat wil zeggen dat als het fonds van start is gegaan er geen nieuwe geldschieters meer kunnen toetreden. De investeringsmaatschappij heeft al diverse van zelf fondsen opgezet, waarbij aandeelhouders als Tennet, Shell en Alliander het kapitaal inbrengen.</p>

<p>De investeringsmaatschappij houdt bij hoeveel CO2 er direct en indirect is bespaard bij de bedrijven waarin het investeert. Op de site van Set Ventures staat dat het met zijn investeringen direct 302.000 ton CO2-uitstoot heeft weten te voorkomen, en indirect 860.000 ton CO2. Verder heeft het met zijn investeringen voor 766.000 megawattuur groene stroom gezorgd, en creëerde het ruim 700 banen. Het kantoor van Set Ventures is gevestigd aan de Amsterdamse Keizersgracht. Er werken 16 mensen. </p>

Set Ventures

<p>PwC is een accountants- en belastingadviseurbedrijf. Het bedrijf opereert internationaal met een hoofdkantoor in Londen. PwC Nederland heeft maar liefst bijna 4500 medewerkers en een jaarlijkse omzet van rond de 700 miljoen euro. Het bedrijf ontstond in 1998 na de fusie van Price Waterhouse en Coopers &amp; Lybrand.<br /><br />Voor PwC is klimaatverandering een van de meest urgente problemen in de wereld. Het bedrijf ziet voor het bedrijfsleven een serieuze rol weggelegd bij het tegengaan daarvan, wil duurzame groei aanjagen en loopt niet weg voor haar eigen verantwoordelijkheid. PwC heeft een ‘<em>net zero</em>’-ambitie: dat houdt in dat de totale uitstoot van broeikasgassen van PwC lager dan of gelijk is aan de uitstoot die ze zelf uit de atmosfeer verwijdert. </p>

<h2>Beleggen om te verduurzamen</h2>
<p>In 2021 bedroeg het totaal geïnvesteerde fondsvermogen van Meewind 300 miljoen euro. Als meer participanten (eigen) vermogen inleggen, kan Meewind meer duurzame projecten realiseren. Daarmee versnelt Meewind de energietransitie, waardoor Nederland minder afhankelijk wordt van vervuilende en schaarser wordende fossiele brandstoffen.</p>

Meewind

<h2>Hollands glorie in technologie en duurzaamheid</h2>

<p>Philips ziet zichzelf als doelgedreven bedrijf, en volgt drie sustainable development goals: gezondheid (SDG 3), verantwoorde consumptie (SDG 12) en klimaatactie (SDG 13). In 2020 wil Philips al het elektriciteitsverbruik van de eigen bedrijfsvoering duurzaam hebben. In 2025 moet driekwart van al het energieverbruik (inclusief warmte) duurzaam zijn. En de apparaten van Philips moeten ook zo ontworpen en gebouwd zijn dat ze herbruikbaar zijn, niet teveel materiaal gebruiken en goed recyclebaar worden.</p>

Philips

<h2>Visie</h2>

<p>Met de transitie naar een duurzame en klimaatneutrale samenleving wordt van bedrijven gevraagd dat ze breder kijken dan alleen winstbejag. Volgens Ebbinge hoort bij deze bredere verantwoordelijkheid van het bedrijfsleven een nieuw type leiderschap. Daarom zoekt het bureau voor leidinggevende posities mensen die deze brede verantwoordelijkheid dragen. Door deze mensen te plaatsen op leidinggevende posities bij bedrijven hoopt Ebbinge de transitie naar een duurzame economie te versnellen.</p>

<h2>Strategie</h2>

<p>Waar veel bedrijven opzoek zijn naar leidinggevenden die voldoen aan de eigen selectiecriteria, gaat Ebbinge gesprek aan om voorbij deze criteria te kijken. Ebbinge ontwikkelde op basis van onderzoek een beeld van wat de kwaliteiten van een leider van de toekomst zouden moeten zijn. Dat onderzoek voerde het samen uit met Nyenrode Business Universiteit. Ze namen de leiders van 28 toonaangevende bedrijven onder de loep en onderzochten wat de gemene deler van deze personen was. Hieruit destilleerde het zeven leiderschapskwaliteiten die onderscheidend zijn bij het realiseren van een positieve verandering. Deze eigenschappen zijn zelfbewust, verantwoordelijk, voordenkend, vernieuwend, verbindend, koersvast en impactvol. Volgens Ebbinge heeft een echte leider deze kwaliteiten in meer of mindere mate. De strategie van Ebbinge is erop toegespitst om juist deze personen te vinden en onder de aandacht te brengen van organisaties.</p>

<h2>Impact</h2>

<p>Jaarlijks plaatst Ebbinge zo’n 200 mensen bij bedrijven en instellingen. Naast de zoektocht naar een match tussen persoon en bedrijf ontwikkelt Ebbinge ook leergangen voor leidinggevenden. Zo wil het leiders voortdurend trainen en scherp houden op hun eigen kwaliteiten. Ebbinge heeft in alle communities duurzame leiders en verbindt deze aan elkaar. Het bedrijf ziet leiderschap als een constante ontwikkeling en wil een klankboard zijn waaraan ‘executives’ zich voortdurend kunnen meten. Tot slot zet Ebbinge sterk in op het verhogen van diversiteit in leidinggevende posities. Het zet in op een gelijke verdeling tussen mannen en vrouwen en moedigt uitbreiding naar diverse achtergronden aan.</p>

Ebbinge

<h2>Visie</h2>
<p>ENKEV gelooft in lokale bedrijven, natuurlijke grondstoffen en lokale werkgevers. Het bedrijf heeft vijf productielocaties in Nederland, Engeland, Polen en België. Op termijn ziet ENKEV nog meer locaties in andere landen om ook daar lokaal producten te maken met lokale medewerkers. Bij ENKEV mogen klanten materialen altijd terugbrengen, omdat het bedrijf wil gedurende de hele levenscyclus wil zorg dragen voor producten die de wereld in worden gestuurd.</p>
<h2>Strategie</h2>
<p>Naast het werken met natuurlijke materialen heeft ENKEV de afgelopen jaren geïnvesteerd in een nieuw circulair product, Labyrinth genaamd: een geëxtrudeerd materiaal gemaakt van bepaalde polymeren. Het circulaire product wordt na gebruik verhakseld om het daarna opnieuw te verwerken. Het is – net als de meeste van de natuurlijke materialen - een alternatief voor PU-schuim, dat veel in matrassen wordt verwerkt. Dat PU-schuim is berucht omdat er aan het eind van de levensduur eigenlijk niets mee gedaan kan worden, en in de verbrandingsoven eindigt, of op de vuilstort. In Nederland alleen betreft het volgens directeur Marc Dokter het volume van een gevulde Amsterdam Arena. </p>
<p>ENKEV heeft de ambitie om wereldwijd schuimvervangers te leveren die een veel kleinere voetafdruk hebben dan PU schuim om een positieve bijdrage te leveren aan een duurzamere toekomst.</p>
<h2>Uitvoering </h2>
<p>ENKEV is van oudsher een duurzaam bedrijf, en merkt eigenlijk nu pas hoe belangrijk het is om dat ook te laten zien. ENKEV werkt met materialen zoals kokos, paardenhaar, het sap van de rubberboom, wol en katoen, wat volgens het bedrijf comfortabele materialen oplevert voor toepassing in matrassen, zoals van Hästens, Auping en Ikea. ENKEV slaat waar mogelijk bij de inkoop van de natuurlijke materialen de tussenhandel over en onderhoudt een rechtstreekse relatie met 800 schapenboeren in Nieuw-Zeeland om zo aan de beste wolsoorten te komen. En doordat de handel eruit is kan de boer volgens ENKEV meer verdienen. En is de hele handel gelijkwaardiger.</p>
<p> </p>

Enkev Group

<h2>Leefbare steden</h2>

<p>Swapfiets biedt fietsabonnementen aan volgens het bicycle-as-a-service principe. TU Delft-studenten Richard Burger, Martijn Obers en Dirk de Bruijn richtten het bedrijf in 2015 op. Inmiddels zijn de fietsen met de opvallende blauwe fietsband in circa zestig steden in zeven Europese landen te vinden: Nederland, België, Duitsland, Denemarken, Italië, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Binnenkort komen daar nog twee landen bij. Er werken wereldwijd meer dan duizend mensen bij Swapfiets.</p>

<h2>Circulair</h2>

<p>Met het servicemodel van Swapfiets krijgt de circulaire economie vorm. Door in te zetten op reparatie in plaats van vervanging gaan spullen langer mee; en doordat het bedrijf eigenaar blijft, is er een centrale verantwoordelijkheid. Ook om de fietsen op een verantwoorde manier op te ruimen als ze aan het einde van hun leven zijn. Zo laat Swapfiets zien dat een deeleconomie voor spullen mogelijk is - en stimuleren ze ook nog fietsgebruik.</p>

Swapfiets

<h2>Mobility-as-a-service</h2>

<p>Hely heeft als doel om het leven in en de bereikbaarheid van de stad te verbeteren door mobility-as-a-service aan te bieden. Het idee is dat consumenten met behulp van een app verschillende vormen van vervoer kunnen combineren. Naast de vervoersdiensten van NS, PON en haar dochterbedrijven worden ook vervoersdiensten van andere bedrijven in het aanbod opgenomen. Hely wil het gebruik van deelvervoer net zo makkelijk maken als dat van een eigen auto of fiets.</p>

<p>Door meerdere soorten deelmobiliteit aan te bieden kan Hely meerdere wensen bedienen. Daarmee wordt mobiliteit echt flexibel, want je hoeft niet aan het begin een keuze te maken welk transport je gaat gebruiken. Met die visie kan Hely op een unieke manier impact maken.</p>

Hely

<h2>De technische kant van de energietransitie</h2>

<p>Het geheim van een duurzame toekomst is goede data. Met dat idee timmert het bedrijf FlexiDao al een paar jaar aan de weg. Door groencertificaten en cijfers over verbruik en opwek aan elkaar te koppelen zorgt het bedrijf ervoor dat groene stroom ook écht CO2-vrij is. Nu kopen we door groencertificaten groene stroom in uit andere landen, terwijl we met een groot deel van de in Nederland opgewekte stroom alsnog CO2 uitstoten. Om dat te voorkomen, doet FlexiDao aan uurmatching: met een algoritme kunnen ze laten zien waar de opgewekte stroom vandaan komt, en waar het naartoe gaat.</p>

<p>Het bedrijf begon in Spanje en verhuisde onlangs met het hoofdkantoor naar Amsterdam. Inmiddels is het actief in negen landen. Paul Hauptmeijer is directeur van het bedrijf.</p>

FlexiDAO

<h2>Goede prijs voor onze piepers</h2>

<p>De coöperatie werd in 1919 opgericht als Aardappelmeelverkoopbureau, kortweg Avebe. Honderd jaar later, in 2019, kreeg het de eretitel Koninklijk. De visie van de coöperatie is om een goede prijs te betalen voor de aardappels die de telers leveren. Daarom doet het onderzoek naar nieuwe toepassingen voor de zetmeelaardappel, en wordt er volop geïnnoveerd. Zo is het eiwit uit de aardappel een veelgebruikt ingrediënt in vleesvervangers of vegan-kaas. De afgelopen tien jaar is de vraag naar plantaardige eiwitten dan ook explosief gestegen, waar Avebe ook van profiteert. </p>

Avebe

<h2>Groeikapitaal voor sociale start-ups</h2>

<p>Rubio biedt groeikapitaal aan ondernemers met schaalbare, innovatieve en duurzame oplossingen. De focus op impact is opgenomen in het proces: het fonds rapporteert over en rekent zichzelf af op financiële en impactdoelstellingen. Als er is geïnvesteerd ondersteunt Rubio deze bedrijven, eventueel met extra kapitaal voor vervolginvesteringen. In 2012 werd het fonds opgericht onder de naam Social Impact Ventures, inmiddels heet het Rubio, naar 'Crossing the Rubicon', het punt waarop je niet meer terugkunt naar het oude, maar door moet gaan op de nieuwe weg. Rubio gelooft dat alleen de bedrijven die gericht zijn op het oplossen van maatschappelijke problemen kunnen uitgroeien tot écht waardevolle bedrijven. </p>

Rubio Impact Ventures

<p>In 2022 zijn Actiam en Cardano samengegaan, waardoor we nu diepe expertise op het gebied van duurzaam beleggen en risicomanagement combineren. Deze expertises zijn complementair en versterken elkaar. Ze nemen een centrale rol in ons denken, onze oplossingen en in onze beleggingsprocessen. Met de ruim 30 jaar lange ervaring en expertise van Actiam op het gebied van duurzaamheid, ontwikkelen we met Cardano nu op een veilige en vernieuwende wijze een langetermijnvisie en strategie om het rendement en de impact te maken waar onze klanten en de samenleving om vragen.</p>
<p>Met meer dan 500 gepassioneerde experts verspreid over Rotterdam, Londen en Scandinavië, beheren we ruim 50 miljard euro voor vermogensbezitters in Nederland, de Britse eilanden, Scandinavië en Zwitserland. Daarnaast dekken we meer dan 100 miljard euro aan pensioen- en verzekeringsverplichtingen af met derivaten.</p>

Cardano

<p>Green Giraffe is een financieel adviesbureau gespecialiseerd in duurzame energie. Green Giraffe adviseert over en organiseert de financiering van duurzame energieprojecten over de hele wereld. Het bedrijf ontstond in 2010 uit het faillissement van energiebedrijf Econcern en de Dexia bank. De financieel adviseurs van beide bedrijven besloten zelfstandig door te gaan met de realiseren van financiering voor Bellwind, een groot windmolenpark voor de Nederlandse kust. Inmiddels heeft Green Giraffe meer dan honderd medewerkers verspreid over kantoren in Boston (VS), Kaapstad (Zuid Afrika), Hamburg (Duitsland), Londen (VK), Parijs (Frankrijk) en Utrecht. Gezamenlijk zijn zij betrokken bij meer dan tweehonderd transacties en projecten in de duurzame energie met een totale capaciteit van 60 Gigawatt. Green Giraffe heeft sinds de oprichting in 2010 voor bijna 30 miljard aan fondsen geworven voor duurzame energieprojecten.</p>

<h2>Visie</h2>

<p>Green Giraffe wil met zijn kennis van de financiering van grote, complexe energieprojecten bijdragen aan de versnelling van de energietransitie. Het bedrijf heeft tot doel ervoor te zorgen dat projecten slagen. Green Giraffe richt zich op alle vormen van duurzame energie waaronder wind, zon en biomassa en kiest bij voorkeur complexe projecten waarbij het echt waarde kan toevoegen.</p>

<p>Om de energietransitie te versnellen helpt Green Giraffe in toenemende mate bij het realiseren van financiering voor projecten met innovatieve technologieën zoals drijvende windparken. Naast wind en zon is het bedrijf betrokken bij projecten rond energie-efficiëntie, waste tot chemicals waarbij van afval chemicaliën worden gemaakt, en energieopslag zoals het financieren van batterijen en oplaadinfrastructuur. Green Giraffe onderzoekt actief de mogelijkheden om groene waterstof projecten te realiseren wat het beschouwt als een veelbelovende nieuwe CO2 vrije technologie.</p>

Green Giraffe

<p>Pure Energie bouwt windmolen- en zonneparken. In 2013 was Pure Energie het eerste commerciële bedrijf dat daarbij ging samenwerken met energie coöperaties. Inmiddels is deze vorm van burgerparticipatie opgenomen in het Klimaatakkoord. Pure energie levert ook duurzame energie aan zowel de zakelijke als de consumentenmarkt. Pure energie werd acht jaar op rij door de Consumentenbond en Natuur en Milieu uitgeroepen tot groenste energieleverancier van Nederland omdat het bedrijf actief bijdraagt aan de transitie naar een schone energievoorziening. Pure energie heeft 12 zonneparken en 70 windmolen verspreid over 14 windparken in Nederland. Daarnaast heeft het 15 energieprojecten in aanbouw. Pure Energie is onderdeel van het in 1995 opgerichte duurzame energiebedrijf Raedthuys dat in handen is van oprichter Alfons Wispels.</p>

<h2>Visie</h2>

<p>Pure energie wil de groenste energie van Nederland maken en leveren ‘van weiland tot stopcontact’. Het bedrijf is actief in zowel het ontwikkelen, bouwen als het exploiteren van de parken. Het levert uitsluitend stroom die het zelf opwekt. Met de groei van het aantal klanten groeit dus ook de hoeveelheid opgewekte duurzame stroom.</p>

<p>Bij de ontwikkeling van duurzame energieprojecten werkt Pure Energie samen met tientallen energiecoöperaties in Nederland. Daarbij is 50% lokaal eigendom en gelijkwaardigheid het uitgangspunt: hetzelfde investeren, dezelfde inzet, evenveel zeggenschap. Inwoners kunnen via de coöperatie mee-investeren in het wind- of zonnepark en de lokale energiecoöperatie kan met de inkomsten nieuwe duurzaamheidsprojecten beginnen. Hierdoor komt een groot deel van de inkomsten van het project direct terug bij de lokale samenleving.</p>

<p>Pure energie levert ook gas waarvan het de CO2 uitstoot compenseert met duurzame energieprojecten in Azië en Afrika. Zo investeert Pure energie in windparken in Azië en voorziet het de bevolking van verschillende Afrikaanse landen van cookstoves, waarmee drie ton CO2 per jaar bespaard wordt.</p>

Pure energie

<p>Sif is marktleider in de wereld op het gebied van funderingen voor offshore windmolens. Het richt zich daarbij vooral op Noord West Europa maar in toenemende mate ook op andere delen in de wereld. Het voormalige familiebedrijf is beursgenoteerd en staat sinds 2018 onder leiding van CEO Fred van Beers. Het bedrijf heeft 600 werknemers verspreid over twee vestigingen, een in Roermond en een op de Tweede Maasvlakte in Rotterdam. In 2020 noteerde SIF een omzet van ruim 335 miljoen. </p>

<h2>Visie</h2>

<p>Sif heeft de ambitie om zijn totale productieproces 100 procent duurzaam en circulair te maken voor 2040. Het bedrijf wil daarin leidend zijn in de industrie. Sif kijkt daarbij verder dan alleen het eigen productieproces. Ook het staal waar de 100 meter lange en 1000 ton zware funderingspalen van gemaakt worden, moet dan CO2 neutraal geproduceerd zijn. Om het proces circulair te maken wil Sif de funderingen aan het einde van hun levensduur uit de zeebodem omhoog halen en hergebruiken.</p>

<p>Om de visie uit te voeren heeft Sif een windmolen geplaatst op de eigen site op de Tweede Maasvlakte. Daarmee voorziet het bedrijf in zijn eigen energie en is het secundaire proces CO2 neutraal. Om ook het primaire proces te verduurzamen is Sif in gesprek gegaan met zijn staalleverancier Dillinger Hüttenwerke in Duitsland om te komen tot emissieloos staal. Voor het circulair maken van het proces wil het bedrijf het ontwerp van de funderingspalen herzien. Recent nam Sif het ingenieursbureau KIC over, onder meer om de kennis die hiervoor nodig is in huis te halen. Binnen vijf jaar wil Sif de eerste palen terughalen. </p>

<h2>Geluk en gezondheid</h2>

<p>PDR ontwikkelt duurzame, innovatieve architectuur waarbij geluk en gezondheid van mensen centraal staat. Het architectenbureau wil waarde toevoegen aan duurzaamheid door het meetbaar te maken. Daarom helpt het bij de ontwikkeling van certificeringsmethoden voor gebouwen. De gebouwen die PDR zelf ontwikkelt scoren vaak goed op duurzaamheid. Zowel op het gebied van BREEAM, LEED, GPR en GreenCalc+ wil PDR aan de hoogste duurzaamheidstandaarden voldoen. Bekende projecten waar het architectenbureau aan meewerkte zijn het hotel QO in Amsterdam, het Polak Building van de Erasmus Universiteit en het Global Foods Innovation Center van Unilever.</p>

Paul de Ruiter Architects

<h2>Integrale aanpak</h2>

<p>De bedrijventerreinen van SADC scoren beter dan gemiddeld op duurzaamheid. Dat komt doordat zij duurzaamheid integraal meenemen: in elk onderdeel van het bedrijf komt het terug. Van de manier waarop het bedrijf kijkt naar gebiedsontwikkeling tot de algemene verkoopvoorwaarden voor klanten. Naast financieel rendement via de verkoop en het tijdelijk gebruik van grond levert SADC maatschappelijk rendement in de vorm van arbeidsplaatsen, draagt het bij aan de transitie naar een circulaire economie en versterkt het de concurrentiepositie van de regio.</p>

SADC

<h2>Balans tussen geld, maatschappij en milieu</h2>

<p>Being ziet zichzelf als onderdeel van een nieuwe generatie vastgoed- en projectontwikkelaars met de ambitie om het anders te doen. Het bedrijf wil duurzame gebieden ontwikkelen die gemeenschapszin en groei stimuleren. Omgevingen waar iedereen zich goed voelt, zowel mentaal als fysiek. Daarvoor past Being een holistische aanpak toe op alles van woningbouw, kantoren, hotels tot mixed-use gebouwen en binnenstedelijke gebiedsontwikkeling. De balans vinden tussen geld verdienen en een gebied creëren met toekomstwaarde voor maatschappij en milieu is het doel. Sinds 2016 is het bedrijf gecertificeerd als B Corporation.</p>

Being

<h2>Sleutelrol voor waterstof</h2>

<p>Future Proof Shipping ziet het creëren van een emissievrije scheepvaartwereld als haar missie. Het Rotterdamse bedrijf gelooft erin dat waterstof een sleutelrol zal spelen in de energietransitie in de scheepvaart. Het bedrijf kreeg als eerste partij binnen Nederland goedkeuring voor het ontwerp van een 100 procent emissieloos vrachtschip dat waterstof-elektrisch zal gaan varen.</p>

Future Proof Shipping

<h2>Milieuverantwoorde scheepvaart identificeren, erkennen en motiveren</h2>

<p>Het is de missie van Green Award om milieuverantwoorde scheepvaart te identificeren, erkennen en motiveren door middel van het non-profit certificeringsprogramma dat de veiligheids- en milieuprestaties beoordeelt. Schepen kunnen een Green Award-certificaat behalen op het gebied van veiligheid, kwaliteit van de organisatie en milieuprestaties als zij daarin verder gaan dan de industrienormen. Bij milieu gaat het bijvoorbeeld om zaken als een schone motor, schone brandstof en juiste afvalverwerking.</p>

Green Award

<h2>Internationale samenwerking</h2>

<p>EICB voert (inter)nationaal projecten uit voor zowel publieke en private partijen. Ook participeert het in (internationale) onderzoeksprojecten. Door deze ervaring heeft het projectbureau kennis opgebouwd op technisch en economisch terrein op thema’s die spelen in de binnenvaart. Zo werkt EICB bijvoorbeeld samen met partners uit Nederland, België, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk aan het verbeteren van luchtkwaliteit in stedelijke gebieden door het reduceren van luchtemissies in de binnenvaart binnen het project CLINSH (Clean Inland Shipping).</p>

EICB

<h2>Visie</h2>

<p>De missie van Rijkswaterstaat is duidelijk en toekomstbestendig: samen werken aan een veilig, leefbaar en bereikbaar Nederland, aan een land dat beschermd is tegen overstromingen en waar voldoende groen is en voldoende en schoon water. Maar ook waar je vlot van A naar B kunt, zoals de organisatie zelf eenvoudig uitlegt. Aan deze ambitieuze missie werkt de uitvoeringsorganisatie van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat door de rijkswegen, -vaarwegen en -wateren te beheren, door te werken aan stormvloedkeringen, viaducten en dijken. Als grote opdrachtgever van infraprojecten heeft Rijkswaterstaat daarnaast de ambitie om in 2030 volledig klimaatneutraal en circulair te werken, met hoogwaardig hergebruik van alle materialen en halvering van het gebruik van primaire grondstoffen. De Ramspolbrug bij de N50 is een voorbeeld van zo’n energieneutraal bouwwerk. </p>

<h2>Strategie</h2>

<p>In de wereld die op het moment sneller lijkt te veranderen dan ooit, werkt Rijkswaterstaat aan nieuwe technologieën, ontwikkelingen in mobiliteit en aan de energietransitie. De organisatie is daarvoor voortdurend in ontwikkeling, maar werkt ook samen in coalities, zoals met andere overheden, wegbeheerders, marktpartijen en kennisinstellingen. Met het eigen opgezette programma Expeditie RWS2050 zoekt Rijkswaterstaat zelf naar antwoorden op de vragen als: hoe ziet ons land er in 2050 uit? En ook hierin werkt deze instantie niet alleen vanuit een interne visie, maar wordt ook de buitenwereld betrokken bij het oplossen van de vraagstukken.</p>

<h2>Uitvoering</h2>

<p>In 1798 werd het Bureau voor den Waterstaat opgericht om te werken aan de slechte staat van rivierbeddingen en zwakke dijken. Met ruim 200 jaar kennis weet het inmiddels geheten Rijkswaterstaat dat het vooral de balans is waar het omgaat, en dan met name de balans tussen economie, milieu en woongenot. Daarom ook worden burgers betrokken bij de oplossingen, en werkt de organisatie samen met gemeenten, waterschappen, bedrijven en kennisinstituten. Opvallende projecten van Rijkswaterstaat zijn het project Afsluitdijk, de Gaasperdammertunnel in Amsterdam, de Blankenburgverbinding bij de Hoekse Lijn, de oevers van het Wilhelminakanaal en de zandsuppletie bij Den Helder. Bij Rijkswaterstaat werken 8.700 medewerkers verspreid over regionale en landelijke organisatieonderdelen. </p>

Rijkswaterstaat

<p>Autoleasemaatschappij Mobility Service Nederland B.V. is opgericht in 2008 en sinds de start gevestigd tegenover Airport Groningen in Eelde. Vanaf de oprichting is het bedrijf elk jaar opnieuw gegroeid in een krimpende markt. Het bedrijf was in 2008 de eerste importeur van elektrische auto’s in Europa. Sindsdien volgt het de introductie van alle nieuwe modellen op de voet. Sinds 2014 staat het bedrijf onder leiding van Paul Harms. Bij Mobility Service werken 42 mensen.</p>

<p>Op dit moment heeft Mobility Service 6.500 voertuigen in beheer bij ruim 2.000 klanten. In 2020 was de omzet 67 miljoen euro. Ruim 70 procent van de auto’s die het bedrijf in lease uitgeeft is elektrisch. Bij Mobility Service zijn alle in Nederland beschikbare elektrische auto’s te leasen via de het online label: www.zakelijkelektrischleasen.nl. Het bedrijf is vaak een van de eersten die een nieuw model invoert en test. De overige 30 procent zijn fossiele bandstofauto’s. Het gebruik daarvan wordt gestaag afgebouwd.</p>

<p>Mobility Service wil een rol spelen in het promoten van elektrisch rijden. Het bedrijf heeft daarvoor een eigen Youtube kanaal gestart. Hier geven medewerkers van Mobility Service ongecensureerde praktijkervaringen met nieuwe modellen elektrische auto’s. Sinds enige jaren werkt Mobility Service daarin samen met technologiewebsite Tweakers en Autoblog.nl. In 2021 breidt Mobility Service zijn activiteiten uit naar Spanje.</p>

Mobility Service

<p>Orange Gas realiseert en exploiteert schone brandstoffen, uit lokaal geproduceerde duurzame bronnen. Het bedrijf werd in 2008 opgericht door Marcel Borger. Orange Gas heeft 230 vulpunten in drie verschillende landen. Het bedrijf is met 100 vulpunten marktleider op het gebied van schone brandstoffen in Nederland en in Duitsland waar het inmiddels 125 tankstations bedient. Sinds 2019 is Orange Gas ook in Zweden en België actief.</p>

<p>Orange Gas produceert eigen schone brandstoffen en bouwt tankstations met uitsluitend alternatieve brandstoffen. De brandstoffen worden altijd duurzaam en zo lokaal mogelijk geproduceerd. Hiermee draagt Orange Gas bij aan een duurzame, lokale en circulaire economie. Én aan de klimaatdoelstellingen voor vermindering van CO2-uitstoot op zowel landelijk en Europees niveau.</p>

<p>Orange Gas neemt de duurzame brandstoffen af bij partners zoals afvalbedrijven Omrin en HVC, maar heeft ook eigen productielocaties. Klanten zijn veel afvalinzamelingsbedrijven, transporteurs, rijscholen, taxibedrijven. Grote ondernemingen met een groot wagenpark zoals KPN met 300 monteursbusjes en PostNL met 800 bestelbusjes, maar ook kleine bedrijven met een of twee bedrijfswagens. Orange Gas staat onder leiding van Marcel Borger. Bij Orange Gas werken 40 mensen.</p>

OrangeGas

<h2>Circulaire chirurgische instrumenten</h2>

<p>In 2011 besluiten de broers Van Straten in te zetten op hergebruik van chirurgische instrumenten, om aan de ene kant ziekenhuizen geld te laten besparen, maar ook door minder nieuwe producten te produceren en te zorgen voor een CO2-reductie. Toen het in 2018 lukte een chirurgisch instrument van roestvrijstaal te recyclen, besloot het bedrijf zich enkel nog op reparatie en revisie van materialen te richten in plaats van verkoop.</p>

Van Straten Medical

<h2>Duurzaamheid vanzelfsprekend in het denken en werken</h2>

<p>‘We hebben een sterk maatschappelijk gericht profiel: duurzaamheid is vanzelfsprekend in ons denken en werken’, schrijft MN op de website. De financieel dienstverlener viel in de eerste helft van 2021 op door alle beleggingen van haar vermogensbeheerklanten in olie- en gasbedrijf ExxonMobil te verkopen. Dat deed MN omdat de strategie van het bedrijf niet in lijn is met de doelstellingen van het Parijsakkoord en een intensieve dialoog geen verbeteringen opleverde.</p>

<h2>Beleggingsstrategie gebaseerd op onderzoek</h2>

<p>De allereerste CEO zei dat elke beleggingsstrategie gebaseerd moet zijn op onderzoek, dat streeft Robeco nog steeds na. Onder de naam RobecoSAM ontwikkelt Robeco duurzame thematische strategieën en impactstrategieën voor aandelen en obligaties. In 1999 introduceerde Robeco als één van de eerste grote vermogensbeheerder een duurzaam beleggingsfonds.</p>

Robeco

<p>EPS maakt gebruik van een poolingsysteem waarbij het eigenaar blijft van de kratten. Door de kratten – die gemiddeld zo’n zeven jaar meegaan – zo vaak mogelijk te hergebruiken verkleint het bedrijf de ecologische voetafdruk en wordt het circulaire businessmodel versterkt. Ook kunnen afgedankte kratten vermalen worden tot grondstof voor nieuwe. Het bedrijf wil in 2025 een CO2-reductie van 20 procent per kratbeweging halen ten opzichte van 2017. Inmiddels werkt EPS in de Benelux met opvouwbare kratten, zodat tijdens transport veel ruimte, en daarmee CO2-uitstoot, wordt bespaard. In de toekomst kijkt EPS ook naar kratten van bioplastics, waarmee het de keten verder hoopt te verduurzamen.</p>

Euro Pool System

<h2>Diverse financieringsvormen</h2>
<p>StartGreen begeleidt en beheert de financiering van ondernemingen en projecten met zowel leningen als risicokapitaal. Dat doet ze vanuit fondsen waarin particulieren en institutionele instellingen kunnen beleggen. In totaal beheert StartGreen een vermogen van ongeveer 470 miljoen euro. </p>
<h2>Bijdragen aan de Sustainable Development Goals </h2>
<p>StartGreen
Capital gelooft dat de transitie naar een duurzame economie in gang wordt gezet
door impact-ondernemers: mensen met visie, gedrevenheid en lef. Ondernemers die
in aanmerking willen komen voor financiering door StartGreen Capital moeten met
hun onderneming of hun project bijdragen aan minimaal één van de Sustainable
Development Goals van de Verenigde Naties. StartGreen Capital focust daarbij op
drie thema’s: duurzame energie, diversiteit &amp; inclusiviteit, en circulaire &amp; lokale economie. StartGreen financiert impact-ondernemingen vanuit vijf beleggingsfondsen en een crowdfundingplatform.</p>
<p>StartGreen
Capital is initiatiefnemer van Oneplanetcrowd, één van de eerste duurzame
crowdfundingplatforms van Nederland. Via het platform halen ondernemers geld op
bij individuele investeerders voor de ontwikkeling van hun innovatieve
producten en diensten. Oneplanetcrowd is sinds 2016 B-Corp-gecertificeerd. Zo’n
certificering krijgt een bedrijf niet zomaar: een bedrijf moet voldoen aan
allerlei eisen op het gebied van sociale en milieuprestaties, transparantie en
aansprakelijkheid. In 2022 is
Oneplanetcrowd opnieuw gecertificeerd. In datzelfde jaar is Oneplanetcrowd gefuseerd met Invesdor Group, een van de toonaangevende Europese financieringsplatforms, waarmee Oneplanetcrowd haar ambitie kan waarmaken om ondernemers en investeerders uit de hele Europese Unie samen te brengen.</p>
<p> </p>
<h2>Duurzaamheidsbeleid </h2>

<p>Het duurzaamheidsbeleid van StartGreen Capital bestaat uit drie onderdelen: we hebben een Impact-, een ESG- en een intern beleid. Bij het impactbeleid gaat het erom de positieve invloed van ondernemingen op hun omgeving te vergroten. Bij het ESG-beleid gaat het erom de negatieve impact van de ondernemingen die ze financiert te verkleinen. In het <a href="https://www.startgreen.nl/ImpactReport2022/" target="_blank" rel="noreferrer noopener">Impact Report</a> legt StartGreen Capital jaarlijks verantwoording af over de gemaakte impact. Tot slot wil StartGreen Capital ervoor zorgen dat ook de medewerkers zelf zo bewust mogelijk omgaan met mens en milieu. Zo werkt de organisatie bijvoorbeeld zoveel mogelijk papiervrij en stimuleert het duurzaam woon-werkverkeer. </p>

<p> </p>
<h2>De markt </h2>
<p>De financiële sector vergroent: zowel vanuit risicoperspectief als vanuit het oogpunt van rendement. Steeds meer beleggers zijn ervan overtuigd dat duurzame investeringen evenveel of een beter rendement opleveren dan traditionele beleggingen. De investeringen van StartGreen laten zien dat financieel en maatschappelijk rendement heel goed samengaan.</p>
<p> </p>

StartGreen Capital

<h2>Ondernemerschap onder studenten </h2>

<p>Met Inspirerend onderwijs en onderzoek wil Saxion zelfontplooiing, de ontwikkeling van een moreel kompas én interculturele ontmoetingen stimuleren. Op die manier wil de hogeschool studenten opleiden tot verantwoordelijke jonge mensen met zelfvertrouwen. Saxion stimuleert ondernemerschap onder studenten. De internationale oriëntatie trekt veel buitenlandse studenten aan, wat ook de horizon van de Nederlandse studenten verruimt. Dat vormt volgens Saxion de basis voor een loopbaan op iedere plek ter wereld.</p>

Hogeschool Saxion

<h2>Capsule Wardrobe </h2>

<p>In de cursus Capsule Wardrobe legt De Jong uit hoe je bewuster kan kiezen voor kleding die op een eerlijke manier gemaakt is én die beter bij je past. Volgens haar heeft kleding de prijs van een wegwerpproduct gekregen, waardoor we het zo ook gaan behandelen. De kennis die De Jong heeft opgedaan tijdens haar opleiding Fashion &amp; Branding aan AMFI deelt ze met anderen. ‘Zo’n 80 procent van de tijd dragen we 20 procent van onze kleding. De minst duurzame kleding is kleding die niet gedragen wordt. Ik wil mensen laten inzien dat we met minder gelukkiger kunnen zijn.’ </p>

Laura en James

<h2>Centraal pakketjes afleveren, daarna verspreiden</h2>

<p>Door centraal pakketjes af te leveren hoeven bestelbusjes minder rond te rijden, en dat scheelt files en een heleboel uitstoot van CO2 en andere vervuiling. MyPup (wat staat voor My Pick Up Point) verzamelt pakketjes buiten de stad en brengt ze naar kantoren, appartementencomplexen, universiteiten en ziekenhuizen ín de stad.</p>

<p>MyPup begon als een idee om de postkamer en receptie van kantoren te ontlasten. Het aannemen van pakketjes zorgde dat er minder tijd was voor andere, relevantere activiteiten. Maar inmiddels werkt MyPup ook samen met appartementencomplexen, waar een pick up point bij de ingang steeds meer de standaard is. Luke van der Wardt is oprichter en directeur van het bedrijf.</p>

MyPup

<h2>Samen met andere start-ups ontwikkelen</h2>

<p>De valley of death voor biotechbedrijven is berucht. Door de strenge regelgeving en de enorme investeringen die nodig zijn overleven de meeste goede ideeën de eerste fase niet. Het Limburgse Medace brengt daar verandering in, door al die dure diensten te bundelen en op afhuur te leveren. Start-ups kunnen op de locatie van Medace hun werk doen, en zich zo ontwikkelen tot succesvolle, innovatieve bedrijven.</p>

<p>Medace opende afgelopen jaar een faciliteit op de medische campus van Maastricht, waar samen wordt gewerkt aan het snel ontwikkelen van een product, maar ook het leren van de andere bedrijven die zijn aangesloten. Daniëlle Curfs is CEO van het bedrijf. “Medace helpt de start-ups als het ware bij ‘op kamers gaan’: een proefje voor je echt een huis gaat bewonen waar je zelf alles moet regelen”, zei ze eerder in een interview met Change Inc.</p>

Medace

<h2>Impact met het goede voorbeeld</h2>

<p>Het bedrijf werd in 2016 opgericht door Marcel Belt. Het bedrijf heeft onder het merk Marcel’s green soap onder andere schoonmaakmiddelen, hand- en douchezeep en wasmiddelen.</p>

<p>The green soap company wil impact maken met het goede voorbeeld. Door te laten zien dat het mogelijk is om een duurzaam alternatief te ontwikkelen voor zowel de verpakking als de inhoud. Het bedrijf werkt daarbij volgens het open source principe en deelt zijn innovaties met leveranciers en concurrenten. Door voortdurend in gesprek te blijven met grote bedrijven als Unilever en Albert Heijn en in de praktijk aan te tonen dat een duurzaam alternatief werkt, hoopt het dat anderen zullen volgen.</p>

<p>Tegelijkertijd wil The green soap company meer consumenten verleiden om voor een duurzaam alternatief te kiezen. Dat doet het door de producten aantrekkelijk en interessant te maken zodat ‘groen worden’ geen opoffering is, maar iets waar je beter van wordt. The green soap company groeit sinds de oprichting hard. Verwachte omzet voor 2021 is 10 miljoen euro. Bij The green soap company werken 12 mensen.</p>

Marcel's Green Soap

<h2>Impact maken door te groeien</h2>

<p>Dat doet het bedrijf door met alternatieve verzorgingsproducten op de markt te komen. Sinds de start in 2014 heeft Naif 40 producten ontwikkeld die het in 10 landen verkoopt. </p>

<p>De producten die Naif ontwikkelt, zijn gemaakt met ingrediënten die niet schadelijk zijn voor mens en natuur. Voor de verpakkingen wordt alleen gebruikt gemaakt van gerecycled plastic, niet van 'virgin plastics'. Daarnaast is Naïf B-Corp gecertificeerd, de hoogste certificering als het gaat om sociale impact, verantwoordelijkheid, transparantie en duurzaamheid. In de strijd tegen plastic trekt Naif samen op met de Plastic Soup Foundation waarmee het werkt aan de bewustwording van de effecten van plastic op de natuur.</p>

<p>Naif wil impact maken door zelf meer producten te verkopen. Daarom wil het bedrijf internationaliseren en de komende jaren vervijfvoudigen in omzet. Daarnaast wil het andere bedrijven in de sector laten zien dat duurzame alternatieven mogelijk zijn. Ook gaat Naif actief in gesprek met retailers om hen te overtuigen meer duurzame producten in de schappen te leggen. Bij Naif werken 21 mensen. Het kantoor is gevestigd in Scheveningen.</p>

Naïf

<h2>Eiwit van micro-organismen</h2>

<p>Van den Berg en Suarez Garcia deelden hun interesse in duurzame voedingsstoffenproductie. Het startpunt van hun onderzoek lag bij micro-algen, vanwege de zeer lange CO2-voetafdruk van deze vorm van biomassa. Toen bleek dat micro-algen als grondstof moeilijk schaalbaar zijn, keken de onderzoekers naar gist. En met succes. Proteïne gemaakt met het proces van FUMI bespaart tot 95 procent van de CO2-uitstoot die normaliter gepaard gaat met de productie van dierlijke eiwitten. De eiwitvervanger van FUMI toont dezelfde eigenschappen als de dierlijke evenknie. Zo is het in staat om op te schuimen, waardoor bakkers het kunnen gebruiken om meringues te maken. Daarnaast kan het emulsies stabiliseren, een techniek die je bijvoorbeeld ziet in slaoliën. Maar de belangrijkste functie voor FUMI is de bindende werking van het eiwit, waardoor het een ideale bouwsteen voor vleesvervangers is.</p>

FUMI Ingredients

<h2>Vegaproducten zijn overal</h2>

<p>Schouten is wereldwijd actief en behoort tot de grootste spelers in de markt van vegetarische en veganistische vleesvervangers. Het familiebedrijf werkt samen met retailers, fastfoodketens, snackfabrikanten, groothandels en foodservicepartijen. Bij Schouten speelt innovatie een cruciale rol. Ze ontwikkelen producten naar de smaakwensen van hun klanten. Zo maakte het onder andere al veggie worstjes, vegan burgers en tempeh, gehakt van erwten en plantaardige vissticks. Ingrediënten die Schouten gebruikt, zoals soja en palmolie zijn duurzaam gecertificeerd. Ook verpakt het zijn producten in gerecycled en recyclebaar verpakkingsmateriaal en investeert het in duurzaam transport. </p>

Schouten Europe

<h2>Duurzaam toerisme </h2>
<p>De twee belangrijkste factoren om duurzaam te reizen zijn het transportmiddel en de accommodatie. Campspace berekende de CO2-uitstoot van een gemiddelde Campspace-trip van twee dagen met eenzelfde trip naar Barcelona. Daarmee bespaarde het bedrijf naar eigen zeggen al 25 miljoen kilo CO2-uitstoot. Het platform breidt deze meetmethode nog verder uit. Daarnaast gaat het de duurzaamheid van verhuurders berekenen. Campspace gebruikt daarvoor verschillende indicatoren, zoals groene stroomgebruik, waterbesparende oplossingen en het aanbieden van lokale producten. Uiteindelijk wil Campspace duurzamere verhuurders belonen door hen hoger te waarderen bij zoekvragen.</p>
<p>Meer weten over Campspace? <a href="https://www.change.inc/bedrijven/campspace" target="_blank" rel="noreferrer noopener">Ga naar de website</a>.</p>

Campspace

<h2><strong>Duurzaam reizen in luxe</strong></h2>

<p>Talana merkt dat er nog veel mensen zijn die bij duurzame reizen denken aan een reis per ezel en slapen in een hut. Zij wil eraan bijdragen om dat beeld te kantelen. Door samen te werken met grote organisaties als de ANWB probeert ze een groter publiek te bereiken.</p>

Low Carbon Travels

<h2>Eco-sexy hotelconcept </h2>

<p>Bij de opening van elke nieuwe hotelvestiging wordt het concept een beetje duurzamer. Zo is het Conscious Hotel Westerpark 100 procent elektrisch met een WKO (Warmte- en koudeopslag). De stroom komt van een windmolen in het havengebied van Amsterdam. Het volgende hotel moet energiepositief worden. Voor Conscious Hotels gaat duurzaamheid om meer dan alleen klimaatverandering tegengaan. Het gaat ook om goed omgaan met biodiversiteit, landgebruik en het terugdringen van gifstoffen. </p>

Conscious Hotels

<h2>De eerste maaltijdbox in Nederland</h2>

<p>Door de coronapandemie gingen steeds meer mensen duurzaam en lokaal eten bestellen, en dat heeft ook De Krat geen windeieren gelegd. Inmiddels bezorgt het bedrijf wekelijks duizenden maaltijdboxen. Tessa Venker werd in 2018 directeur van het bedrijf, nadat Eefje Brugman in 2017 plotseling overleed. Sindsdien zet Venker zich in om zoveel mogelijk consumenten aan de duurzame voedselkratten te helpen, en bedenkt ze samen met haar team gezonde recepten voor thuis. “Als je kijkt op wereldschaal hebben we heel weinig impact, maar in Nederland denk ik vaak: we zijn dan wel niet de grootste maaltijdbox, maar we waren wel de eerste. En dat maakt ons toonaangevend.”</p>

De Krat

<h2>Hoe duurzaam is mijn merk?</h2>

<p>De Sustainable Brand Index is er om het bewustzijn bij de consument te vergroten. Het bedrijf doet een onafhankelijke studie, gericht op het geven van informatie. Zo weten bedrijven hoe ze er qua duurzaamheid voor staan en waar ze het beter kunnen doen.</p>

Sustainable Brand Index Nederland

<p>Het studiemateriaal en de begeleiding zijn afgestemd op zelfstandig studeren. Het is de jongste universiteit van Nederland, opgericht in 1984.</p>

Open Universiteit

<p>Aan de TU/e maak je deel uit van een kleine universiteit met een grote impact. Een universiteit waar studenten en docenten elkaar bij de voornaam noemen en samen werken aan innovatieve projecten die echt verschil uitmaken.</p>

TU Eindhoven

<p>Sinds het eerste prototype in 2005 heeft Plantlab grote stappen gezet. Inmiddels levert het bedrijf de techniek om binnen planten te kweken overal ter wereld en wordt indoor farming steeds populairder. Het grote milieuvoordeel is dat er geen verspilling meer is, zoals dat bij akker- of kasbouw wel voorkomt.</p>

PlantLab

<h2>Impact investeren mainstream maken </h2>
<p>Pymwymic wil impact investeren mainstream maken. Positieve impact, het realiseren van solide sociale en ecologische rendementen, moet onlosmakelijk verbonden zijn met financieel rendement. Meer dan 600 bedrijven ontvingen financiering van de impact investeerder, waaronder Ben &amp; Jerry’s en Fairphone. Er zijn een aantal punten waaraan een bedrijf moet voldoen om in aanmerking te komen voor financiering. Zo moet het bijvoorbeeld Europees zijn, zodat Pymwymic het goed kan begeleiden. Verder moet het bedrijf al bestaan en omzet hebben. </p>
<p>De organisatie werd in 1994 opgericht en transformeerde afgelopen jaren naar een investeringscoöperatie met de focus op ‘healthy foodsystems’. </p>

Pymwymic

<h2>Blijven innoveren</h2>

<p>Alliander staat achter de energietransitie, en is zich ervan bewust dat er door versnelling daarvan knelpunten ontstaan op het stroomnet. Zo neemt de druk op het net vooral toe door de toename van het aantal zonneparken, en zijn de kabels in het energienet daar niet altijd geschikt voor. Daarom vindt Alliander het belangrijk om te blijven innoveren. Ook zet het bedrijf in op waterstof, zo zei Ingrid Thijssen, tot juni 2020 CEO van de netbeheerder, eerder in onze Green Leaders podcast. “Er moet veel gebeuren aan de energie-infrastructuur van Nederland. Dat vraagt om meer investeringen. Maar ook om innovaties waarmee extra werk voor de schaarse technici en onnodige investeringen in de netten zoveel mogelijk voorkomen worden.</p>

Alliander

<h2>Visie</h2>

<p><em>“Improving the quality of life” </em>is de missie van Arcadis. De advies- en ingenieursorganisatie startte zo in 1888 omdat het de slechte arbeidsomstandigheden op het platteland wilde verhelpen. Inmiddels zet het bedrijf wereldwijd in op het verbeteren van de leefomgeving door op sociaal, economisch en ecologisch gebied te werken aan een duurzame wereld. Arcadis zet technologie en data in voor het optimaal benutten van grondstoffen, de bescherming van het milieu en het ontwikkelen van mobiliteitsoplossingen en het creëren van plekken waar prettig kan worden gewoond, gewerkt en geleefd.</p>

<h2>Strategie</h2>

<p>Arcadis heeft een integrale benadering op duurzaamheid en is actief op tal van terreinen: de energietransitie, zoals het opwekken van energie, maar ook op het gebied van infrastructuur, industrie, de gebouwde omgeving en gebiedsontwikkeling. Andere gebieden waar Arcadis werkzaam is, zijn klimaatadaptatie, circulaire economie, duurzame mobiliteit, biodiversiteit en gezonde en inclusieve gebouwen en gebieden. Hierin helpt Arcadis het duurzaamheidsbeleid van haar klanten te vertalen in concrete oplossingen met duurzame impact. Opvallende voorbeelden zijn Wonderwoods (Utrecht), Campus Triodos Bank (Zeist), Duurzaam Schouwburgplein (Rotterdam) en Campus Shell Technology Centre (Amsterdam). Ook internationaal heeft Arcadis duurzaam aantoonbare projecten op haar naam staan, zoals Esenler Park (Istanbul), Dutch/Dubai 2020 Expo Pavillion (Dubai) en landschapspark Donghu Lake (Wuhan). Met de tienduizenden projecten die Arcadis jaarlijks uitvoert, kan het bedrijf een grote stap zetten in het realiseren van haar missie.</p>

<h2>Uitvoering</h2>

<p><em>Lead by example </em>is een uitdrukking die Arcadis serieus neemt. Als je het echt goede voorbeeld wilt geven in de duurzame wereld, moet je het eerst zelf laten zien. Door de mobiliteit van de eigen medewerkers te verduurzamen werkt Arcadis aan de missie om klimaatneutraal te worden, zo zei CEO Gert Kroon in een eerder interview. Zo zijn alle kantoren verplaatst naar intercitystations en wordt het laatste stukje CO2-uitstoot via carbon credits gecompenseerd. In 2020 won Arcadis de Spitsbreker Award van BNR, omdat het mobiliteitsbeleid het meest effectief was in de strijd tegen files, aldus de jury. Door zelf het goede voorbeeld te geven neemt Arcadis haar opdrachtgevers mee in de duurzame oplossingen om de leefomgeving over de hele wereld te verbeteren en toe te werken naar het behalen van de klimaatdoelstellingen wereldwijd.</p>

Arcadis

<p>Al decennia presteert ons land goed met de recycling van glas, papier en metaal, met recyclingpercentages tussen de 86 en 95 procent. Nederland kan echter nog goede slagen maken met plasticrecycling, dat ligt rond de 55 procent. Het Afvalfonds Verpakking wil dit percentage de komende jaren flink opschroeven, onder andere door te differentiëren met de tarieven die het int. Zo betalen bedrijven die eenvoudig te recyclen verpakkingen op de markt brengen minder heffing dan de bedrijven die complexere materialen aanbieden. Met het innen van de afvalbeheerbijdrage, het verstrekken van vergoedingen aan gemeenten en het rapporteren van resultaten is het primaire doel van het Afvalfonds Verpakkingen dat Nederland de recycledoelstellingen voor verpakkingsafval realiseert.</p>

Afvalfonds Verpakkingen

<p>In Nederland telt Jaarbeurs ruim 200 medewerkers; in 2020 liet het bedrijf echter weten afscheid te moeten nemen van enkele tientallen collega’s. Door de coronacrisis ligt de evenementenbranche al geruime tijd stil. Wel huisvest de Jaarbeurs een teststraat en een vaccinatielocaties en vangt het enkele honderden scholieren uit Utrecht op van scholen die te weinig capaciteit hebben. Vanuit de Jaarbeurs Studios worden online evenementen gefaciliteerd.</p>

<h2>Het duurzaamste congres- en evenementencentrum van Europa</h2>

<p>Ondanks de coronacrisis blijft Jaarbeurs onverminderd investeren in duurzaamheid en innovatie. Zo wil het bedrijf medewerkers nog meer stimuleren om (na de lockdown) met de fiets of het openbaar vervoer naar het werk te komen. Ook heeft Jaarbeurs haar assortiment in de restaurants aangepast. Na de coronacrisis zal Jaarbeurs vrijwel uitsluitend met lokale producten werken, waarbij 90 procent van het aanbod vegetarisch zal zijn. Daarnaast draait het bedrijf voor 90 procent op groene stroom dankzij 1400 zonnepanelen op het dak van het Beatrixgebouw, gaat het dit jaar de hoeveelheid papier terugbrengen met 30 procent en beschikt het over het golden green key certificaat. Ook neemt Jaarbeurs haar maatschappelijke verantwoordelijkheid door fondsen te werven voor haar stadsgenoot het Prinses Máxima Centrum voor kinderoncologie.</p>

<p>Op den duur wil Jaarbeurs het duurzaamste congres- en evenementencentrum van Europa zijn. Daartoe presenteerde het in december 2019 een masterplan, waarin de Jaarbeurs het kloppend hart is van het zogenoemde Beurskwartier in het centrum van Utrecht. Het huidige complex van 95.000 vierkante meter gaat bijna helemaal tegen de vlakte. Daarvoor in de plaats komt een nieuw complex van 65.000 vierkante meter, voorzien van een groendak. Samen met de omliggende wijk moet het een groen, verkeersarm en duurzaam gebied worden. MVRDV-architect Winy Maas stelde het toekomstplan op.</p>

<h2>Markt</h2>

<p>Ook andere evenementenlocaties werken aan duurzaamheid. Zo doet Rotterdam Ahoy, die jaarlijks 1,5 miljoen bezoekers ontvangt, pilots met recycle stations tijdens evenementen. Ook RAI Amsterdam, eveneens goed voor circa 1,5 miljoen bezoekers, ziet het als zijn missie om bij te dragen aan de duurzame ontwikkeling van mensen, markten en de omgeving van de evenementenlocatie.</p>

<p>Jaarbeurs is dus niet de enige grote evenementenlocatie die inzet op duurzaamheid. Maar wel één die de nieuwste technologieën inzet daarvoor. Tijdens de coronacrisis zijn de hallen volgehangen met zogenaamde beacons, die er straks voor gaan zorgen dat mensen gemakkelijk hun weg kunnen vinden in het complex met een Jaarbeurs app. Dat scheelt jaarlijks vele tonnen papieren programmaboekjes.</p>

Jaarbeurs

<div>
<h2>Aanjager van een nieuwe cultuur </h2>
</div>

<div>
<p>De grondleggers van Basecamp Festival geloven erin dat een festival kan bijdragen aan de opmars van een nieuwe cultuur die gericht is op het maken van een positieve impact: zowel op sociaal en maatschappelijk, als ook op financieel en ecologisch vlak. Het programma van Basecamp Festival bestaat uit twee delen. Het eerste deel bestaat uit muziek. Het tweede deel is een kennisprogramma met de naam Unconference. Dit kennisprogramma bestaat uit presentaties en workshops op het gebied van ecologisch herstel, zelfvoorziening, inclusiviteit, gelijkheid en gezondheid. Het idee hiervan is om handvatten te bieden om impact te maken op de klimaatcrisis en op jezelf en jouw directe omgeving na het festival. </p>
</div>

Basecamp Festival

<h2>Manifest</h2>

<p>In 2020 kwam Springtij met een manifest. Daarmee hoopt het de omwenteling naar een toekomstbestendig Nederland te versnellen. Het is volgens de organisatie een politiek manifest dat apolitiek is, omdat ideeën en oplossingen de samenleving niet verdelen, maar versterken. Een voorbeeld daarvan op het gebied van wonen en werken: de structurele integratie van verschillende investeringsbudgetten tot een fonds voor wijkontwikkeling die brede en integrale wijkontwikkeling mogelijk maakt.</p>

Springtij

<h2>Visie</h2>

<p>Invest-NL wil Nederland duurzamer en innovatiever maken door financierbaar te maken wat niet financierbaar lijkt. Op die manier wil de impactinvesteerder de klimaatdoelen voor 2030 en 2050 dichterbij brengen. Daarbij staat het maximaliseren van maatschappelijk rendement in de complete keten op de eerste plaats. De Nederlandse overheid is de aandeelhouder van het fonds.</p>

<p>Voldoende financieel rendement is de randvoorwaarde die de Nederlandse overheid stelt aan de investeringen van Invest-NL. Dat betekent dat Invest-NL risicovolle investeringen mét een potentiële rendabele businesscase moet vinden, zodat de impactinvesteerder het geld kan terugverdienen en opnieuw kan investeren. Invest-NL richt zich op projecten en ondernemingen met baanbrekende ideeën die geen financiering uit de markt kunnen aantrekken, omdat reguliere investeerders dat te risicovol vinden. Het gaat met name om relatief grote financieringen met grote risico’s en lange terugverdientijden. De nadruk ligt nu op ondernemingen die goede plannen hebben voor de energietransitie en op innovatieve snelgroeiende bedrijven, maar op termijn wil Invest-NL dit uitbreiden. In principe kunnen ook multinationals bij de impactinvesteerder terecht, maar Invest-NL verwacht dat zij over het algemeen minder moeite hebben om kapitaal aan te spreken dan het midden- en kleinbedrijf. Bedrijven kunnen zich melden op de website, maar Invest-NL gaat ook zelf op zoek. Per investering wil de impactinvesteerder tussen de 5 en de 50 miljoen euro uitgeven. Invest-NL investeert direct in bedrijven en projecten of indirect via fondsen.</p>

<p>Daarnaast wil Invest-NL kansen creëren en obstakels wegnemen om innovatie te versnellen. Dat doet het door advies te geven of onderzoek te doen naar het financierbaar maken van businesscases. Dat betekent dat Invest-NL lang niet altijd zelf investeert. Als andere financiers in staat zijn te investeren brengt de impactinvesteerder projecten en ondernemingen net zo lief in contact met collega-financiers. Zo kan het er bijvoorbeeld voor kiezen om kapitaal uit Europese fondsen te mobiliseren in plaats van zelf de portemonnee te trekken.</p>

<h2>Strategie</h2>

<p>Invest-NL wil de markt niet verstoren, daarom zoekt de investeerder zoveel mogelijk de samenwerking met financiële instellingen en andere partners om op die manier meer mogelijk te maken dan ieder voor zich zou hebben gekund. Door haar ervaringen en geleerde lessen te delen met andere impactinvesteerders, wil Invest-NL bijdragen aan het verder volwassen worden van de markt als het aankomt op impactinvesteren.</p>

<p>Als impactinvesteerder heeft Invest-NL vier aandachtsgebieden: de koolstof-neutrale economie, circulaire economie, innovatieve scale-ups en betaalbare en toegankelijke gezondheidszorg. Onder die gebieden vallen weer een aantal sub-thema’s. Zo richt Invest-NL zich bij de koolstof-neutrale economie op sub-thema’s waarvan zij verwacht dat de toegevoegde waarde het hoogst is. Zoals CO2-neutrale binnenvaart; de eiwittransitie in agrifood; de elektrificatie van warmte en collectieve warmtesystemen inclusief opslag, distributie en isolatie voor de gebouwde omgeving en een CO2-neutrale industrie door in te zetten op elektrificatie, biobrandstoffen of waterstof.</p>

<h2>Uitvoering</h2>

<p>In juni dit jaar kwam naar buiten dat Invest-NL in het eerste jaar totaal circa 25 miljoen euro uitleende aan vier bedrijven. Dit geld ging onder andere naar insectenkweker Protix dat met producten op basis van insecteneiwit een milieuvriendelijkere variant van dierlijke eiwitten biedt.</p>

<p>De middelen van Invest-NL gaan echter verder dan het doen van investeringen. Zo zet Invest-NL in de binnenvaartsector in op het wegnemen van knelpunten. De sector vormt een onmisbare schakel in een duurzaam logistiek systeem, maar dreigt achterop te raken. Veel schepen varen op vervuilende diesel, terwijl duurzaam-geproduceerde methanol een goed alternatief kan zijn. Op dit moment zijn er echter geen bootmotoren in de markt die op methanol varen. Daarnaast vormt regelgeving een knelpunt en ook de businesscase is niet sluitend te maken. Om hier verandering in te brengen bracht Invest-NL een consortium bij elkaar met daarin zes partners om de marktintroductie van methanol als energiedrager in de binnenvaart te realiseren. Daarbij zet Invest-NL in op onderzoek naar de financierbaarheid en de ontwikkeling van een businessmodel om de economische relevantie aan te tonen. Daarnaast helpt Invest-NL een bank om in een methanol-schip te investeren door de helft van de financiering op zich te nemen waardoor de risico’s laag genoeg worden voor de bank om in te stappen. Op die manier verruimt de investeerder de markt van risicokapitaal.</p>

<p>Op het thema circulaire economie zoekt Invest-NL samen met provincies, Alliander, Stedin, Enpuls en Rijkswaterstaat naar oplossingen om grondstoffen-schaarste in de energietransitie te voorkomen. Moeten er nieuwe mijnen geopend worden of moeten we vol inzetten op hergebruik? Ook in de groene chemie gaat de rol van Invest-NL veel verder dan die van simpele investeerder. Daar zijn het wegnemen van belemmeringen in wetgeving, maar ook het onderzoeken of er nieuwe financieringsinstrumenten nodig zijn kernpunten.</p>

<h2>Marktpositie</h2>

<p>Invest-NL, de Regionale Ontwikkelings Maatschappijen (ROM’s) en beleidsmakers zijn de meest relevante spelers in Nederland als het aankomt op investeringen in vroeg stadium. Dat zegt Sustainable Finance Lab in het rapport <a href="https://www.google.com/url?sa=t&amp;rct=j&amp;q=&amp;esrc=s&amp;source=web&amp;cd=&amp;cad=rja&amp;uact=8&amp;ved=2ahUKEwjh4Im8ztXxAhWI_rsIHZRmBF0QFjAAegQIBhAD&amp;url=https%3A%2F%2Fsustainablefinancelab.nl%2Fwp-content%2Fuploads%2Fsites%2F334%2F2021%2F06%2FSFL-Financiering-Energietransitie-2206-1.pdf&amp;usg=AOvVaw0bgRGxWgACXk0-xrM7NRvX" target="_blank" rel="noreferrer noopener">‘Financiering van de energietransitie, lessen van het Europese Innopaths onderzoeksprogramma voor Nederland’</a>. Nu gaat er volgens de onderzoekers nog te veel geld naar grote projecten met een laag risico terwijl de energietransitie juist behoefte heeft aan kleinere risicodragende investeringen. Invest-NL zou hier volgens hen meer op moeten inzetten.</p>

<p>Invest-NL heeft als doel om te investeren in zaken die private investeerders te risicovol vinden, maar in de praktijk vist de impactinvesteerder soms in dezelfde vijver. Zo vinden familie-investeerders duurzame impactfondsen ook interessant en willen private equity-partijen soms best beleggen in heel veelbelovende bedrijven met een hoger risico. De vraag is of Nederland wel voldoende risicovolle projecten heeft die de markt niet oppakt. Daarnaast melden zich continue nieuwe investeerders die duurzaam willen beleggen. Zo stroomde er in het eerste kwartaal van 2021 wereldwijd 19 procent meer geld naar duurzame fondsen, <a href="https://www.change.inc/finance/duurzaam-beleggen-36289" target="_blank" rel="noreferrer noopener">becijferde investeringswebsite Morningstar</a>.</p>

<p>Invest-NL kan zich onderscheiden van andere partijen door meer in te zetten op de meest risicovolle ondernemingen. Hoewel de noodzaak om geld terug te verdienen dat wellicht lastig maakt. Daarnaast kan Invest-NL de rol van bruggenbouwer pakken door de belangen van verschillende stakeholders met elkaar te verbinden (eventueel het risicovolle deel af te dekken) en zo bijvoorbeeld sterk-gereguleerde kapitaalverschaffers als banken te verbinden aan snel groeiende innovatieve scale-ups.</p>

Invest-NL

<p>Het bedrijf heeft het hoofdkantoor in Deventer en bestaat sinds 1946. De omzet in 2020 bedroeg 155 miljoen en Witteveen + Bos maakte bijna 18 miljoen euro winst. Er werken 1330 mensen. </p>

Witteveen + Bos

<p>Blue Engineering is een ingenieursbureau dat met technologische innovaties projecten uitvoert in verschillende sectoren met een focus op hightech en agro-food. Het bedrijf werkt met de natuur en natuurkunde om high-tech oplossingen voor problemen te bedenken. Zo wil het het kunstmest maken met bliksem. Het ontwikkelt producten daardoor op basis van de wisselwerking tussen mechanica, elektronica, software en natuurwetenschappen. Hun engineers opereren op het snijvlak tussen duurzaamheid en techniek waarbij zij de kracht van de natuur inzetten voor technische, duurzame uitdagingen. Het bedrijf met zo’n 30 medewerkers is opgericht door Jeroen Rondeel en opereert - middels Holacracy - als een zelfsturende organisatie. <br /></p>

Blue Engineering

<p>Tauw begon in 1928 en ontwikkelde zich sindsdien tot internationale speler van formaat. Het werkt in bijna alle sectoren die iets met ingenieurskunde te maken hebben. Er werken bijna 1250 mensen en het bedrijf had in 2020 een omzet van 144 miljoen euro. </p>

TAUW Group

<h2>Van fossiel naar hernieuwbaar</h2>
<p>In 2020 maakte bp een grote strategische draai. Het bedrijf kondigde aan zijn fossiele bedrijfsactiviteiten te gaan afbouwen en tegelijkertijd fors te gaan investeren in hernieuwbare vormen van energie. In 2030 wil bp 40 procent minder olie uit de grond halen dan in 2020. Sinds de bekendmaking van de groene strategie heeft bp grootschalige projecten aangekondigd op het gebied van zonne-energie en de ondergrondse opslag van CO2.</p>
<h2>Bp Nederland</h2>
<p>Bp Nederland houdt zich voornamelijk bezig met de raffinage en marketing van brandstoffen en smeermiddelen. Het bedrijf heeft zo’n 2.000 medewerkers in dienst. De bp raffinaderij in Rotterdam is één van de grootste raffinaderijen van West-Europa en verwerkt dagelijks 400.000 vaten aardolie en stoot jaarlijks 2,3 megaton CO2 uit. De raffinaderij is gevestigd in Europoort-Rotterdam. Met ongeveer 350 tankstations is bp een van de grotere spelers op de Nederlandse brandstoffenmarkt. bp Nederland staat onder leiding van Ruben Beens die daarnaast ook verantwoordelijk is voor alle bp tankstations in Nederland.</p>

Bp Nederland

<h2>Lichte zonnepanelen</h2>
<p> Verschillende mogelijke toepassingen passeerde de revue, van drones tot aan bakfietsen. Inmiddels heeft het bedrijf focus aangebracht en zijn hun panelen te vinden op daken van bezorgwagens en op zee- en binnenvaartschepen. Door de panelen niet van glas, maar polymeerlagen te maken, zijn ze slechts enkele millimeters dik en daarmee minder zwaar dan de klassieke zonnepanelen voor op daken. Deze eigenschappen zijn essentieel voor de transportsector waar elke kilo telt. Voor schepen uitgerust met panelen streeft Wattlab naar een brandstofbesparing van 10 procent door gebruik van zonnepanelen. Op jaarbasis scheelt dit per schip ongeveer 25.000 liter brandstof en 65 ton CO2-uitstoot. Voor bezorgwagens, bijvoorbeeld van online supermarkt Picnic, helpen de panelen het bereik van de accu te vergroten en blijven de producten koel. Op deze manier wil Wattlab een bijdrage leveren aan de energietransitie.</p>

Wattlab

<h2>Elektrisch in het buitenland</h2>
<p>Roetz wil laten zien dat circulariteit, sociaal ondernemerschap en een gezond business model hand in hand kunnen gaan. In de Fair Factory in Amsterdam-Noord bouwen mannen en vrouwen met een ‘rugzak’ designfietsen gemaakt van afgedankte tweewielers. Naast dat het bedrijf in Nederland actief is, kijkt het naar andere Europese landen als België en Duitsland. Omdat fietsen daar minder gewoon is, ziet Ter Hoeven nog meer kansen voor de e-bike als alternatief voor de auto.</p>

Roetz

<h2>Elektrisch en onbemand vliegen</h2>
<p>Groningen Airport Eelde ziet als luchthaven de noodzaak om te verduurzamen. Niet alleen om de CO2-uitstoot terug te dringen, maar ook omdat het bijdraagt aan een toekomstbestendig businessmodel. De luchthaven is de eerste ter wereld die gebruikt maakt van een 20 hectare groot zonnepark. Verder werkt het in de coalitie NXT Airport aan verschillende innovatietrajecten zoals elektrisch en onbemand vliegen. Ook verkent het met partijen als Gasunie en Holthausen de mogelijkheden voor het produceren en gebruiken van waterstof. Uiteindelijk wil de luchthaven in 2030 volledig klimaatneutraal zijn.</p>

Groningen Airport Eelde

<h2>Waar komen die olijven toch vandaan? </h2>
<p>"De olijfolie die wij hier in de supermarkt kopen, is vaak niet van olijven gemaakt", vertelt De Ruyter de Wildt. "Maar niemand kan het achterhalen, want de keten is lang en gecompliceerd." Daarom bedacht De Ruyter de Wildt om een blockchain op te richten voor de agrifoodsector, om transparantie in de keten écht te bevorderen. Zo kunnen boeren gemakkelijk hun informatie beschikbaar stellen, en weet de consument ook waar de appel vandaan komt die in de appelsap zit. Want dat is nu nog lastig. Terwijl, als al die handelingen in de keten, van olijf tot olijfolie en van appel tot sap, automatisch vastgelegd worden, het juist heel inzichtelijk kan zijn. </p>
<p>The New Fork heeft al meerdere blockchains opgezet, waaronder Juicychain voor sap. Het grote Refresco, een sappenproducent, is een van de deelnemers aan in Juicychain. En daarnaast heeft De Ruyter de Wildt veel gesprekken met andere bedrijven. Ze probeert om ook heel ingewikkelde ketens zoals die van soja (dat in heel veel subketens terechtkomt en eindigt als veevoer, sojasaus, sojaboon of sojamelk) inzichtelijker te maken. Voor de boer is het gebruik van de blockchain gratis, de producenten moeten er wel voor betalen. </p>

The New Fork

<h2>Leefbare planeet in 2100</h2>
<p>Oprichtster Nikki Trip ziet dat jongeren niet aan tafel zitten als het gaat over beslissingen die gaan over hun toekomst. "We verdienen een leefbare wereld, ook in 2100 wanneer wij gepensioneerd zijn", zegt Trip. Ze ziet dat juist de bedrijven met het grote geld, zoals pensioenfondsen in institutionele beleggers stappen kunnen zetten naar een duurzame toekomst. Volgens Trip gebeurt dat nu te weinig. Samen met andere jongeren beweegt ze deze partijen naar duurzame investeringen. </p>

Aandeelhouders van de Toekomst

<h2>Prioriteit voor de planeet</h2>
<p>Youth For Climate NL wil dat de zorg voor de planeet prioriteit wordt. Minder focus op groeien ten koste van de planeet, meer focus op het herstellen en duurzaam groeien van de planeet. Ze vinden dat jongeren hierbij betrokken moeten worden. Volgens de stichting kan er alleen een passend beleid gevormd worden wanneer alle betrokken partijen, zoals jongeren en jongvolwassenen, een stem krijgen. Ze zetten zich in voor een klimaatbeleid dat de aarde spaart. <br /></p>

Youth For Climate NL

<p>Respace is in een jaar tijd gegroeid van 2 naar 25 mensen. Ze zien nog veel kansen om een volgende stap te maken. In Nederland alleen al, staat 30 miljoen vierkante meter leeg in de vorm van oude kantoren, kerken en opslagruimtes. Een van de dromen die ze hebben, is om in leegstaande ruimtes woningen te maken voor mensen die als vluchteling wachten op een status. Daarom hebben ze contact met Rijksbouwmeester Floris Alkemade en het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) hierover.</p>

Respace

<p>Alleen ga je sneller, maar samen kom je verder. &amp;Flux bouwt daarom aan coalities en doet als aanjager, leider en kennispartner zelf mee. Technologie is belangrijk voor innovatie en tegelijkertijd zelden het probleem. Veel technologische oplossingen zijn al beschikbaar. Maar hoe zet je ze slim in? Hoe maak je het rendabel? Het gaat in de kern om het identificeren van een nieuw verdienmodel. Bijvoorbeeld door een datacenter te transformeren van een vervuiler naar een leverancier van stadswarmte.</p>

&Flux

<h2>Seintje naar de afnemer</h2>
<p>Satelligence kan via satellietbeelden zien of er bijvoorbeeld ontbost wordt. Dat kan gebeuren om bijvoorbeeld soja- of palmolieplantages aan te leggen. Ze sturen dan een seintje naar het bedrijf dat in dat land palmolie afneemt, zodat ze het gesprek aan kunnen gaan met de toeleveranciers en de bomenkap kunnen laten stoppen. </p>

Satelligence

<h2>Zachtere aspecten van ondernemerschap</h2>
<p>Het investeringsfonds richt zich bij het beoordelen van bedrijven ook op de ‘zachtere’ aspecten van ondernemerschap, zoals zorg voor medewerkers en klanten, langetermijnvisie en stimulering van creativiteit en innovatie. Daarnaast kijkt Karmijn Kapitaal specifiek naar de verbetermogelijkheden op het gebied van duurzaamheid bij de bedrijven waarin het investeert. Karmijn Kapitaal investeert in verschillende soorten bedrijven van eigenzinnige reisorganisatie Voigt Travel tot JOYinCare een producent van onder andere elektrische tilliften en tilbanden.<br /></p>

Karmijn Kapitaal

<h2>Sustainable Retailer of the Year </h2>
<p>De winkelketen zet de afgelopen jaren steeds meer in op duurzaamheid. Zo gebruiken ze steeds vaker duurzame materialen, grondstoffen die op een milieuvriendelijke manier zijn geteeld, of gebruiken ze restmaterialen uit eerdere producties. Zeeman won in 2021 de <em>Sustainable Retailer of the Year Award</em> van ABN AMRO.</p>

Zeeman

<p>Willicroft is een bedrijf dat plantaardige kaas maakt van bonen en peulvruchten. De meeste kaasvervangers zijn nu nog van cashewnoten gemaakt, omdat dat zich het beste leent als romige vervanger, maar dat is geen duurzaam ingrediënt: er is veel water nodig om de noten te verbouwen, en ze kunnen niet lokaal worden verbouwd. Willicroft wil graag het meest duurzame kaasalternatief zijn. </p>

Willicroft

<p>Grassa is een start-up en maakt nieuwe toepassingen uit gras middels een bioraffinageproces. Daarvan maakt het vervolgens vier producten: een eiwitconcentraat, plantaardige mest, een prebiotische suiker dat goed is voor de darmen en ontsloten gras waarmee de veehouderij kan worden verduurzaamd. </p>

Grassa

<p>Rival Foods is in 2019 opgericht door Birgit Dekkers en Ernst Breel. Dekkers onderzocht voor haar PhD aan de Wageningen Universiteit hoe ze structuur kon geven aan plantaardige voeding, zodat het meer op vlees lijkt. Ze ontdekte dat door eiwitten in ‘een soort snelkookpan met een roterend deel’ te doen, je ze een andere structuur kunt geven. Inmiddels zijn Dekkers en Breel bezig om de machines zo groot te maken dat ze straks de vleesvervangers ook aan supermarkten kunnen leveren. </p>

Rival Foods

<p>In eerste instantie richtte het bedrijf zich op het bedrijfsleven om werknemers gezond te houden, maar Greenhabit helpt bijvoorbeeld ook mensen met diabetes en hartproblemen. Nu werkt het aan een programma om COPD te bestrijden.</p>
<p>Chantal Linders richtte het bedrijf in 2017 op vanuit een intrinsieke drive. Met haar data-achtergrond wil zij mensen helpen om een gelukkiger en gezonder leven te leiden. Met hulp van algoritmes, storytelling en persona's helpt Greenhabit mensen om gezonde keuzes te maken en hun mentale veerkracht te vergroten. De programma's werken als een soort advent kalender. Twaalf weken lang kunnen mensen in Nederland en Spanje elke dag een schatkistje openen waaruit berichtjes en opdrachten komen. Ook opdrachten die mensen uit hun comfortzone halen. Mensen zijn niet verplicht de opdrachten uit te voeren. Ze hebben altijd een keuze. Wel worden ze beloond als ze het wel doen met punten en fysieke verrassingen. Greenhabit heeft 4.500 spelers: 85 procent van de mensen speelt de game helemaal uit.<br /></p>

Greenhabit

<p>Deze stof wordt aan het rubber van banden toegevoegd om ze slijtvast en zwart te maken en te voorzien van een goede structuur. Nu belanden ongebruikte banden vaak op de afvalberg om vervolgens te worden verbrand. Zonde vindt Black Bear Carbon, want daardoor gaan grondstoffen als staal, rubber en carbon black verloren. Bovendien komt er CO2 vrij bij de verbranding. Daarom ontwikkelde het bedrijf een alternatief. </p>

<p>Black Bear Carbon ontwikkelde een technologie waarmee het grondstoffen uit de afgedankte autobanden kan hergebruiken. Er wordt rubber, olie en carbon black van gemaakt. Dat laatste is een waardevolle grondstof voor rubber, inkt en verf. “Alles wat zwart is, bevat carbon black als kleurstof. De achterkant van je iPhone, je toetsenbord, je muis, maar ook zwarte verf en het dashboard van auto’s”, zegt Victor Vreeken. Hij is sinds augustus 2021 CEO. Daarvoor werkte hij als Chief Technology Officer bij het bedrijf. Er werken circa vijftien mensen bij Black Bear Carbon. </p>

Black Bear Carbon

<p>De CO2 die Carbyon uit de lucht filtert is (met behulp van waterstof) in te zetten voor de productie van hernieuwbare kerosine voor vliegtuigen. Carbyon wil de technologie kosten-effectiever krijgen, zodat het op grote schaal zal worden toegepast. Op die manier wil het bedrijf helpen bij het terugdringen van klimaatverandering.</p>
<p>Hans de Neve richtte het bedrijf in 2019 op. Eind 2022 wil hij het eerste apparaat afhebben en in 2030 hoopt hij al 50 miljoen ton CO2 uit de lucht te kunnen halen. Er werken dertien mensen bij Carbyon.</p>

Carbyon

<p>Lindy Hensen en Bas van Wieringen richtten Tekkoo op vanuit de frustratie dat er meer bedrijven moeten inzetten op duurzaamheid. Er wordt te veel gepraat en te weinig gedaan, vinden zij. Tekkoo treedt op als impactinvesteerder met hun fonds en investeert daarnaast tijd in bedrijven door hen te adviseren. Hensen en Van Wieringen richtten samen met Sytze van Stempvoort ook Peel Pioneers op. Die startup zet sinaasappelschillen in als grondstof voor allerlei producten.</p>

Tekkoo

<p>PowerD laadt elektrische auto’s op met behulp van reststroom van zonne-en windenergie. Op momenten dus dat het hard waait en de zon schijnt maar de vraag naar stroom laag is. Op die manier wil het de markt voor duurzame energie aantrekkelijker maken.</p>
<p>Power D is ontstaan als project van het bedrijf Faraday Keys, dat in 2016 werd opricht door Pieter Willems. Faraday Keys bedenkt en bouwt nieuwe businessmodellen op het snijvlak van elektrisch rijden en hernieuwbare energie. Volgens Willems moet verduurzamen in de eerste plaats commercieel aantrekkelijk zijn. </p>
<p>PowerD voorspelt met behulp van algoritmes wanneer er een overschot aan wind of zonne-energie is. Klanten zijn leasemaatschappijen, energiebedrijven maar ook particulieren. PowerD heeft 20 medewerkers en is gevestigd in Amsterdam. </p>

PowerD

<p>Heijmans bouwt en renoveert woningen, maar ook bijvoorbeeld ziekenhuizen of laboratoria en datacenters. Ook legt Heijmans wegen aan, bouwt viaducten, tunnels, sluizen en waterzuiveringsinstallaties. Daarbij horen ook werkzaamheden die te maken hebben met kabels, leidingen en energievoorziening.<br /></p>
<p>Heijmans bestaat bijna 100 jaar als bouwbedrijf in de breedste zin van het woord. Inmiddels telt het tegen de 5.000 mensen. In de bedrijfsvoering onderscheidt het zich door een innovatieve inslag, bijvoorbeeld in processen, materiaalgebruik en diensten. Heijmans wil een actieve rol spelen in de energietransitie, niet alleen door de eigen manier van werken, maar ook door de implementatie van nieuwe, duurzame concepten en producten.</p>
<p>Op die manier wil het bedrijf een gezonde leefomgeving creëren en bijdragen aan het oplossen van belangrijke maatschappelijke vraagstukken rondom schone lucht, wonen, mobiliteit en natuur. Heijmans’ strategie richt zich daarbij op veiligheid, het toevoegen van intelligentie in de vorm van sensoren (verslimmen) en verduurzamen. Dat laatst gebeurt bijvoorbeeld door duurzaam te ontwerpen en te bouwen. Met oog voor alternatieve energiewinning, efficiënt gebruik van energie, ruimte en materiaal. </p>

Heijmans

<p>De tweezits zonne-auto heeft een zonnepaneel op het dak waarmee het zijn eigen batterijen oplaadt. Op een zonnige dag kan het wagentje voldoende energie opslaan om 20 km te rijden. Dat is precies de afstand waarvoor het ontwerp bedoeld is: korte ritjes in de stad. Een volle batterij geeft een bereik van 100 kilometer.<br /></p>
<p>De Squad solar city car is bedoeld voor bedrijven die deelmobiliteit aanbieden zoals Lime, Bolt, Felyx, Check en Go voor de scooters maar ook voor individueel gebruik. Ook resorts, gated communities en bedrijventerreinen zijn potentiële afnemers. De zonne-auto rijdt maximaal 45 kilometer per uur, vereist geen rijbewijs en is te koop vanaf 5750 euro ex BTW. Squad Mobility is gevestigd in Breda en heeft 20 mensen in dienst. </p>

Squad Mobility

<p>De<em> vertical farms</em> van Growy zijn klimaatpositief: dat betekent dat de binnenboerderij meer CO2 opneemt, dan dat het uitstoot. Als grote speler op de Nederlandse markt wil het bedrijf uitbreiden naar het buitenland. Amerika, het Midden-Oosten en Oostenrijk staan als eerste op de planning.</p>

Growy

<p>Met haar achtergrond als industrieel ontwerpster met een specialisatie in food wil Van Doleweerd de nieuwste technieken en innovaties in het lab naar de keuken brengen. Ze werkt daarbij veel met chefs van bijvoorbeeld restaurant Wils (*) van Joris Bijdendijk en Alchemist(**) in Kopenhagen.</p>

Upprinting Food

<p>De vertical farms staan in of dichtbij de stad, waardoor de afstand van de teler naar de supermarkt kort is. De ambitie is om in 2030 boerderijen over de hele wereld te hebben. Op die manier wil Glowfarms de naar schatting 9 miljard mensen op deze aarde van gezond eten voorzien.</p>
<p><em>Beeld: Peter Sabelis</em></p>

Glowfarms

<h2>Oneindig van vis genieten</h2>

<p>Het is de missie van Fish Tales om ervoor te zorgen dat de wereld oneindig van vis kan genieten. Het bedrijf werkt wereldwijd samen met lokale visserijen die leven en vissen in harmonie met de natuur. Door de duurzame vangstmethoden van deze visserijgemeenschappen te stimuleren, wil Fish Tales bijdragen aan gezonde oceanen. Tegelijkertijd behouden de kleine visserscommunity’s hun werkgelegenheid en bestaansrecht.</p>

Fish Tales

<h2>Zuinige en duurzame melkrobots</h2>

<p>Lely heeft duurzaamheid en innovatie integraal in zijn bedrijfsstrategie verweven. Het bedrijf streeft naar energieneutrale melkveehouderijen. Door te melken met zuinigere melkrobots en gebruik te maken van geautomatiseerde voersystemen en stalreinigers (met een elektrische aandrijving) wordt het energiegebruik van melkveehouders bijvoorbeeld teruggedrongen. Daarnaast kijkt Lely kritisch naar zijn eigen producten en productieprocessen. Zo worden binnen het Lely Taurusproject oudere melkrobots gerenoveerd en technisch aangepast, waardoor de levensduur van deze machines aanzienlijk verlengd wordt.</p>

Juryrapport

Michiel Peters

Luister het interview met Michiel Peters

Changemaker Michiel Peters, CEO van PlantLab, werkt aan de toekomst van eten

Ontmoet de vakjury

Anita te Water

Partner bij Ebbinge

David Snellenberg

Oprichter en CEO bij Dawn

De wereld heeft meer Changemakers nodig