De Nederlandse economie moet in 2050 volledig circulair zijn. Dat betekent dat er geen afval meer wordt geproduceerd en grondstoffen worden behouden. Maar zover is het nog lang niet, constateert het Sustainable Finance Lab (SFL), een academische denktank van verschillende universiteiten die duurzame kansen onderzoekt. Hoewel Nederland volgens SFL internationaal gezien vooroploopt, moet er nog heel wat gebeuren om die nieuwe economie tegen die tijd te realiseren. "Vooral de voor de transitie zo belangrijke startende en snel groeiende circulaire ondernemingen blijven achter", schrijven Gerdie Knijp en Rens van Tilburg in hun onderzoek. "Financiering blijkt voor hen een belangrijk knelpunt."
Pensioenfondsen zouden een oplossing kunnen bieden, beredeneren zij. Zij hebben immers de middelen en ook de tijd om het geld voor de langere termijn te beleggen. "Een circulaire belegging is een voorbeeld van een lange termijn belegging. Het gaat om nieuwe markten, nieuwe technologieën en nieuwe bedrijfsmodellen waarvoor geduldig kapitaal nodig is", aldus Knijp en Van Tilburg. Maar pensioenfondsen zouden niet alleen in moeten stappen, omdat dit de circulaire bedrijven - en de wereld - helpt. Ook voor de fondsen zelf is het slim, volgens het SFL zelfs nodig, dat zij in actie komen. Een aantal punten uit het rapport:
Traditioneel beleggen is op de lange termijn onverstandig
Beleggingen die niet bijdragen aan een circulaire economie worden op de lange termijn onrendabel, zegt SFL. De traditionele economie zal immers gaan verdwijnen, terwijl in de circulaire economie groei te verwachten is. Beleggingsfondsen staan volgens het rapport nog onvoldoende stil bij wat dit voor hen kan gaan betekenen. "Bij de pensioenfondsen en toezichthouder De Nederlandse Bank is er nog maar beperkt aandacht voor de risico's die gepaard gaan met de huidige lineaire economie." Voorbeelden van deze risico's zijn grondstoffenschaarste, de gevolgen van afvalvervuiling, het snel veranderende beleid rondom de circulaire economie of een veranderende marktvraag."
Overheden gaan met regels komen
Knijp en Van Tilburg verwachten dat de overheid binnen niet al te lange termijn met regelgeving zal komen, om 'de noodzakelijke circulaire transitie te versnellen'. Dat gebeurt niet alleen op Nederlands niveau maar ook Europees zal er 'steeds dwingender beleid komen'. "Denk bijvoorbeeld aan financiële prikkels voor levensduurverlenging van producten, een reparateursregister voor elektrische en elektronische apparaten, beleid op circulaire inkoop door de Nederlandse overheid, en maatregelen rondom het scheiden van afval."
Dit jaar is in Europa bijvoorbeeld al de ontbossingswet aangenomen. Die schrijft voor dat de productie en consumptie van goederen in Europa niet mag bijdragen aan ontbossing elders in de wereld. Bedrijven moeten dit kunnen aantonen. "Producenten van soja, koffie, cacao, rubber, hout, vlees en palmolie zullen hierdoor geraakt worden, maar ook bedrijven die in hun keten gebruik maken van deze producten. Ook beleggers zullen kritisch hun portefeuilles moeten bekijken."
Ook klanten willen focus op duurzaamheid
Pensioendeelnemers gaan duurzaamheid ook steeds belangrijker vinden, constateert SFL. "Pensioendeelnemers geven steeds meer aan dat zij via het beleggingsbeleid een positieve impact willen maken. Juist de private fondsen die zich richten op de voor de transitie zo belangrijke startende en snel groeiende bedrijven, lijken goede kansen te bieden aan pensioenfondsen om echt het verschil te maken." Onderzoek toont aan dat dit de voorkeur heeft van de deelnemers, zélfs als dit ten koste gaat van het rendement. Bij wet is vastgelegd dat pensioenfondsen in hun beleggingsstrategie rekening moeten houden met de voorkeuren van de deelnemers, dus wat zij vinden, doet ertoe.
Meer samenwerken
De overstap naar circulaire beleggingen is niet één, twee, drie gemaakt, erkennen Knijp en Van Tilburg. Als tip geven zij pensioenfondsen mee om meer samen te werken. "Niet alle fondsen zijn belegbaar voor pensioenfondsen, omdat ze niet groot genoeg zijn. Kleinere beleggingen leveren ook relatief meer kosten op. Pensioenfondsen zouden meer kunnen samenwerken om beleggingen mogelijk te maken." Met name private beleggingsfondsen zijn geschikt om in te stappen als pensioenfonds, denken zij. "Pensioenfondsen kunnen met hun beleggingsbeleid een belangrijke bijdrage leveren aan de noodzakelijke versnelling van de circulaire transitie. Dit is zowel nodig om de risico's te beheersen, als om de door de deelnemers gewenste positieve impact te realiseren."
Lees meer:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
