De natuur moet ‘aan het infuus’. Op vele plekken op aarde zijn natuurgebieden beschadigd. Als we niks doen, zal de natuur zichzelf herstellen, maar dan ben je zeker dertig, misschien wel veertig jaar verder. Onderzoekers bogen zich daarom de afgelopen jaren over hoe het herstelproces te versnellen is.
Volgens Jasper Wubs, onderzoeker van het Nederlands Instituut voor Econologie (NIOO-KNAW), is bodemtransplantatie het antwoord op die vraag. Door gezonde natuur deels af te graven en dit te planten in een gebied dat moet herstellen, wordt soms al na twee jaar meer biodiversiteit gezien. Het geeft het natuurherstel een boost.
Meer plantengroei
“Je kunt in een gebied plantenzaden aanbrengen via maaisel of zaaien, maar ons onderzoek heeft aangetoond dat de diversiteit en soortensamenstelling van de vegetatie letterlijk en figuurlijk harder groeit bij bodemtransplantatie”, zegt Wubs. Gemiddeld zorgt bodemtransplantatie ervoor dat de plantengroei 40 procent meer lijkt op de natuur in het ‘donorgebied’ dan bij enkel zaaien. “Bij de transplantatie neem je behalve zaden, het hele bodemleven mee. Je brengt dus gezonde aarde, bodemdieren en plantengemeenschappen mee”, legt Wubs uit. “Het is fascinerend om te zien hoe snel je op deze manier resultaat boekt.”
Succesvol toegepast
Wubs en andere onderzoekers van NIOO toonden eerder al aan dat deze manier van natuurherstel in Nederland goed werkt. “We hebben dit met succes toegepast in het natuurgebied Reijerscamp in Gelderland. Als donorgebied fungeerde onder meer de Doorwerthse heide. Hoe dichterbij het donorgebied ligt, hoe beter. Je wilt namelijk niet dat je planten ‘meeneemt’ naar een gebied waar die van nature niet thuishoren.”
Na het Nederlandse succes volgde een internationaal onderzoek, onder leiding van Wubs. In totaal werden 46 experimenten verspreid over 17 landen en vier continenten uitgevoerd. Het resultaat is duidelijk. Wubs: “Van de tropen tot de toendra: gebieden waar natuurherstel nodig is, profiteren van een behandeling met natuur uit een ‘donorgebied’. Vooral als je dit op grotere oppervlakten toepast.”
Verder onderzoek
De bevindingen werden deze week gepubliceerd in het Journal of Applied Ecology. “De resultaten zijn overal anders”, zegt Wubs. “We zagen dat het succes ofwel steeds verder toenam op de lange duur, of juist steeds verder afnam. Op grond met leem erin en op plekken van meer dan 180 vierkante meter is het succes groter. We weten nog niet zo goed waarom op de ene bodem het herstel beter is dan op een andere bodem. Daar moeten we nog meer onderzoek naar doen. Maar het werkt en dat is natuurlijk goed nieuws.”
Dun laagje is genoeg
Daarbij is bovendien vast komen te staan dat er maar weinig ‘donorgrond’ nodig is. “Er wordt zelfs succes geboekt bij het strooien van een dun laagje grond van nog geen halve centimeter”, zegt Wubs. Dat is goed nieuws, want om de natuur op de ene plek te herstellen, moet die op de donorplek wel (iets) worden aangetast.
“Er is altijd wat schade, omdat je de grond ergens weghaalt”, legt Wubs uit. “Maar op een gezonde plek zal de natuur ook weer snel herstellen. Vergelijk het met een verstoring van de grond door dieren, zoals wilde zwijnen. Zij kunnen ook flink wat aarde omwoelen. Qua impact is wat wij doen daarmee te vergelijken.” Hoe de donornatuur zo min mogelijk kan worden belast, is ook iets dat nog verder onderzocht gaat worden.
Dé oplossing
Hoe gezonder onze ecosystemen, hoe gezonder de planeet en hoe gezonder de mensen. De uitdagingen zijn groot. Niet voor niets maken ook de VN met het plan Decade on Ecosystem Restoration zich hard voor natuurherstel. Het Nederlands Instituut voor Ecologie denkt met bodemtransplantatie dé oplossing in handen te hebben om de natuur wereldwijd te versterken. Onderzoeker Wubs: “Dit betekent dat we beter in staat zijn om biodiverse ecosystemen te herstellen, waar dat uit zichzelf niet voldoende lukt.”
Hij hoopt dan ook dat wereldwijd vervolg zal worden gegeven aan wat het onderzoek heeft aangetoond. “Dit is zeer interessant voor natuurbeheerders en beleidsmakers. We hebben een manier gevonden om de natuur een handje te helpen, een infuus te geven. Dat is een fantastische ontwikkeling.”
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
