‘Het kabinet bereidt de bevolking te weinig voor op de mogelijke disruptieve gevolgen van de Oekraïne-crisis voor de energie- en voedselzekerheid en de vluchtelingenstromen’, zegt de voorzitter van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) Corien Prins in NRC. In de onlangs verschenen rapportage ‘Coronascenario’s doordacht: de handreiking voor noodzakelijke keuzes’ waarschuwt de WRR ervoor dat de politiek te weinig scenario’s doordenkt en daardoor van crisis naar crisis holt. Daardoor laat de politiek ‘zich te vaak overvallen door gebeurtenissen.’
De studie gaat over corona, maar is volgens Prins in NRC toepasbaar op veel crises waar Nederland mee te maken heeft. De kritiek van de WRR is niet mals. ‘De WRR vindt dat beleidsmakers te veel gericht zijn op de korte termijn en te vaak geneigd zijn te denken dat alles bij het oude blijft. Daardoor is er te weinig aandacht voor scenariodenken en strategische langetermijnkeuzes, Dat leidt er toe dat politiek en samenleving zich telkens opnieuw laten verrassen door ontwikkelingen, dat beleidskeuzes daardoor ad hoc tot stand komen en dat het maatschappelijke vertrouwen in noodzakelijke maatregelen op de proef wordt gesteld.’
Dat het vertrouwen in de overheid in rap tempo daalt wordt ook bevestigd door de Edelman Trust Barometer 2022, het jaarlijkse onderzoek van het gerenommeerde communicatiebureau dat wereldwijd het vertrouwen in regeringen, ngo’s, media en bedrijven meet. Vertrouwen in regeringen neemt af (vooral in Nederland en Duitsland). Het vertrouwen in de ceo van het eigen bedrijf is het grootst. De teneur is dat ceo’s zaken voor elkaar krijgen en de staat als zwak wordt gezien. Het leidt tot een opmerkelijke conclusie van Marcia Luyten in de Volkskrant, een krant die doorgaans niet op de hand van het bedrijfsleven is. ‘Het bonte palet aan crises op het bord van de regering raakt intussen ook de toekomst van grote bedrijven. En de beste ceo’s kijken langer dan vier jaar vooruit. Daarmee vallen maatschappelijk belang en bedrijfsbelang steeds meer samen.’ Na wat aarzelende terzijdes schrijft ze ook: ‘Toch voelen de bedrijfsbaronnen steeds meer dat adel misschien verplicht, maar dat het vooral in hun eigenbelang is dat ze voorop gaan.’
Als ik met ceo’s off the record praat, delen ze vaak deze analyse, maar is angst voor afbreukrisico en reputatieverlies de grootste sta in de weg om de media-arena te betreden. Heel begrijpelijk, maar tijden veranderen, Ter aansporing helpt wellicht een citaat dat hoogleraar transitiekunde en duurzaamheid Jan Rotmans in zijn nieuwste boek Omarm de chaos aanhaalt. Een citaat van zijn favoriete Amerikaanse president Theodore Roosevelt: ‘Het is niet de criticus die telt. De eer komt toe aan de man/vrouw die daadwerkelijk in de arena staat, zijn/haar gezicht besmeurd met stof, zweet en bloed; die zich kranig weert; die fouten maakt en keer op keer tekortschiet, maar desondanks toch probeert iets te bereiken. Die groot enthousiasme en grote toewijding kent; die zich helemaal geeft voor de goede zaak. Die, als het meezit, uiteindelijk de triomf van een grootse verrichting proeft, en die, als het tegenzit en als hij/zij faalt, in elk geval grote moed heeft getoond.’ Wie pakt de handschoen op?
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
