“Ik vond het wel een achtbaan hoor”, vertelt Sprengers. Tijdens de top lag hij met een griepje op de bank en had hij veel tijd om de ontwikkelingen in Dubai te volgen. Nóg meer dan hij anders al gedaan zou hebben. “Zoals veel mensen was ik sceptisch over een oliestaat als gastland. Maar goed, ik dacht: je moet hopen dat zo’n land een brug kan slaan naar de grootste dwarsliggers, Saudi-Arabië bijvoorbeeld. Uiteindelijk is dat misschien ook wel gebeurd. Maar het proces was alsnog een achtbaan. Eerst lag er een redelijke tekst, toen kwam er een tekst die volledig uit de bocht vloog, en uiteindelijk is het tot een compromis gekomen.”
Wat vind je van dat compromis?
“Politiek gezien was het, denk ik, het hoogst haalbare. Wat dat betreft hebben Sultan Al Jaber (president van COP28, red.) en Wopke Hoekstra (Eurocommissaris verantwoordelijk voor de Green Deal, red.) hun best gedaan. Maar het gaat me wel ver om het akkoord, zoals Wopke, historisch te noemen.”
Aan jouw kant dus geen euforie?
“Nee, dat klopt. Maar tegelijk denk ik dus dat dit voor nu het maximaal haalbare was. Eigenlijk is het heel raar dat er pas na 28 COP’s iets in een akkoord staat over het afbouwen van fossiele brandstoffen. Maar goed, alle landen moeten ermee akkoord gaan, hè. En je hebt een handvol landen die het echt niet zien zitten om met fossiele brandstoffen te stoppen. Die hebben uiteindelijk wel akkoord kunnen gaan met deze tekst omdat hij vrij zwak is. Je kunt hier gewoon je handtekening onder zetten en vervolgens op je handen gaan zitten. Er is niemand die je een boete komt opleggen. Maar dat is allemaal part of the game.”
Dat is wel de kritiek die men heeft op klimaattoppen. Er worden geen bindende afspraken gemaakt. Wat is zo’n akkoord dan eigenlijk nog waard?
“Zeker, dit stuk papier is natuurlijk redelijk tandeloos. Ik zou het liever anders zien, maar goed, het is zoals het is. Voor mij is het interessanter wat hierna gaat gebeuren. De gemaakte afspraken hadden er natuurlijk allang moeten zijn. Maar nu ze er zijn, geeft het wel een sterk signaal af. Met name voor de financiële sector. Daar zal de risicobeleving van het investeren in fossiele brandstoffen wel een stuk hoger zijn geworden. Als het gaat om een lening voor een nieuw olie- of gasveld, zullen financiers zich inmiddels afvragen: zitten we allemaal stranded assets te financieren?”
“Ook ben ik benieuwd naar hoe dit akkoord zal gaan doorwerken in nieuwe NDC’s (National Determined Contributions, red.). Dat zijn concrete toezeggingen die landen voor 2025 moeten gaan indienen, en die het akkoord in Dubai vertalen naar wat er concreet, op staatniveau, gaat gebeuren. Die NDC’s hebben veel meer voeten in de aarde. Er komt dan eigenlijk pas boter bij de vis.”
Wat kan het COP-akkoord gaan betekenen voor bedrijven?
“Over de financiële sector heb ik het net al even gehad. Voor andere bedrijven denk ik dat het er vooral toe zal gaan leiden dat ze genoodzaakt zijn hun doelstellingen op klimaatgebied te verhogen. Het zou bijvoorbeeld kunnen dat de science based targets worden aangescherpt (op wetenschap gebaseerde doelstellingen om het klimaatakkoord van Parijs te kunnen halen, red.). Als bedrijven daar nog aan willen voldoen, zullen ze wellicht een schepje bovenop hun eigen doelstellingen moeten doen.”
Laten we het hebben over een ander groot element uit het akkoord. Landen hebben namelijk afgesproken om de capaciteit van hernieuwbare energie voor het einde van dit decennium te verdriedubbelen. Een lastige opgave?
“Ik denk het eigenlijk niet. Windenergie heeft in West-Europa op het moment een dip, maar over het algemeen gaat het heel goed met hernieuwbare energie. Zonne-energie blijft voordeliger worden, en het einde daarvan is nog niet in zicht. De effectiviteit van panelen blijft omhoog gaan. En het wordt ook steeds interessanter om met die zonne-energie bijvoorbeeld groene waterstof te gaan produceren. Ook op het gebied van batterijopslag gebeurt er veel, wat mede bepaalt of je zonne-energie breed kunt uitrollen. Met batterijen kun je de elektriciteitspieken namelijk beter gaan opvangen. En wereldwijd denk ik bijvoorbeeld aan India, China en landen in Zuid-Amerika. Ik verwacht dat duurzame energie daar wel echt een vlucht gaat nemen.”
“Wat ik een moeilijker verhaal vind, is de verdubbeling van energie-efficiëntie voor 2030. Het is de enige maatregel van het akkoord die raakt aan de gedachte: misschien moeten we eens iets anders gaan kijken naar ons begrip van economische groei. Wind- en zonne-energie leveren natuurlijk gewoon rendementen op. Die leiden weer tot allerlei economische activiteit. Maar het verbeteren van de energie-efficiëntie, energiebesparing eigenlijk, dat staat niet bovenaan de lijst maatregelen om economische groei te realiseren. En die energiebesparing moet dan ook nog eens gaan plaatsvinden in sectoren waarin het lastig is om flinke stappen te zetten. Bijvoorbeeld de woningbouw of in de luchtvaart. Nou ja, ga er maar aan staan.”
In Dubai is ook een klimaatschadefonds voor armere landen beklonken van enkele honderden miljoenen. Dat terwijl experts zeggen dat er honderden miljarden, zo niet biljoenen nodig zijn. Hoe zie jij dat?
“Ik deel die kritiek. Het is eigenlijk een druppel op een gloeiende plaat. Klimaatverandering gaat ondertussen namelijk gewoon door, en de schade die daaruit voortkomt, zal alleen maar toenemen. Dus ja, hoe wil je daar dan tegenop boksen met een fonds als dit? Anderzijds is het toch wel een redelijke doorbraak dat er nu toch in ieder geval een tiende van wat nodig is, is toegezegd. Wat dat betreft, geldt hetzelfde als met de afgesproken afbouw van fossiele brandstoffen. In het voorgenomen klimaatschadefonds zit nog veel te weinig geld, maar er is in ieder geval een stap gezet. Arme landen die problemen ervaren, zijn daarmee wel voor een deel geholpen.”
Het is wat vroeg, maar heb je al verwachtingen voor COP29 in Azerbeidzjan?
“Nee, die heb ik nog niet. Mijn blik is nu vooral gericht op de NDC’s. Dat is echt het moment waarop we gaan zien of landen daadwerkelijk iets gaan doen met de uitkomst van deze klimaattop. Ik heb al Europese consultaties voorbij zien komen waar gesproken werd over klimaatneutraal zijn in 2040 in plaats van 2050. Dat zou ook consequenties kunnen hebben voor Nederland. Daar ben ik dus heel benieuwd naar.”
Lees ook:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
