Zo ziet een grote groene waterstoffabriek van 1 gigawatt eruit

Het ISPT presenteerde het schaalmodel donderdag in een online symposium. De waterstoffabriek kan flexibel opereren, afhankelijk van de hoeveelheid wind afkomstig van windmolens op de Noordzee. Bovendien voldoet het ontwerp aan voorwaarden van het energienetwerk en vereisten in veiligheid, gezondheid en omgeving. ISPT maakte het ontwerp in samenwerking met samen met industriële partners Dow Chemical, Gasunie, Nobian, OCI, Ørsted en Yara, en kennisinstituten TNO, Imperial College London, TU/e en de Universiteit Utrecht.

Waterstof op gigawattschaal

In de energietransitie speelt waterstof een belangrijke rol als CO2- en fossielvrije energiedrager, grondstof voor de industrie en brandstof voor zwaar transport. Maar om te kunnen voorzien in de grote energievraag van onder meer industrie en transport, moeten we waterstof op enorme schaal gaan produceren. De huidige productiefaciliteiten hebben een capaciteit van megawatts, terwijl we in 2030 al gigawattinstallaties nodig hebben. Maar hoe zo’n fabriek eruitziet was tot vandaag niet bekend.

“De grote waarde van dit project is dat het laat zien dat het kan”, zegt Nienke Homan, voormalig gedeputeerde van de provincie Groningen en nu board member bij de Green Hydrogen Organisation. Waterstof is belangrijk, want het is een duurzame vervanger voor fossiele grondstoffen en brandstoffen in de productie van allerlei spullen die wij allemaal gebruiken. “Verduurzamen zonder de industrie te vergroenen kan niet”, zegt Homan.

Waterstoffabriek in Nederlandse haven

De fabriek zou gebouwd kunnen worden in een van de havengebieden van Nederland. “We hebben waterstofproductie op gigawattschaal nodig om de industrie in Nederland minder CO2 uit te laten stoten", zegt Erik vd Heijden van het Havenbedrijf Rotterdam. Ook komt in Rotterdam een grote hoeveelheid windenergie van de Noordzee aan land. Dat kan niet allemaal het net op. “Dankzij dit ontwerp weten we hoeveel ruimte nodig is voor een waterstoffabriek, en met welke randvoorwaarden we rekening moeten houden.” Voor de fabriek is 10 hectare nodig, ongeveer vergelijkbaar met 15 voetbalvelden.

Ook maakt het model duidelijk wat de kosten zijn om op deze schaal waterstof te produceren. De investeringen in de fabriek tellen op tot 1,5 miljard euro, wat neerkomt op 730 tot 830 euro per kilowatt waterstof. De prijs is afhankelijk van de techniek die de fabriek gebruikt om waterstof te maken. “Dit model is belangrijk omdat het laat zien wat waterstofproductie op deze schaal kost en wat het reductiepotentieel is”, zegt Steven Engels, directeur waterstof van het Deense Ørsted. “Daarmee kunnen we de industrie uitdagen om die kosten te verlagen.”

Want groene waterstof klinkt in theorie steeds veelbelovend, maar in de praktijk is het nog veel duurder dan grijze waterstof gemaakt met aardgas. Daarom is het volgens Engels zo belangrijk dat we niet alleen plannen maken maar het ook gaan doen. “We kunnen niet in een klap op Gigawattschaal bouwen. Dat moet in kleine stappen.”

Nederland waterstofland

Nederland is niet het enige land dat bezig is met waterstof. Maar als voormalig gasland met een Noordzee waar we veel windenergie kunnen opwekken die nodig is voor de productie van waterstof staan we uitstekend voorgesorteerd om een koploperspositie in te nemen. Maar dat bekent wel dat de overheid, net als voorheen met wind op land, zon op dak en wind op zee, moet investeren en een duidelijke industriepolitiek voeren. Tegelijkertijd moeten we meer risico durven nemen, vindt CDA kamerlid Henri Bontenbal. “Ik ben bang dat we te lang bezig blijven met uitdokteren. Bij deze vorm van industriepolitiek hoort ook risico nemen. De ambitie is er, het geld is er, maar de waarde zit in de actie.”