Een batterij en waterstoffabriek in één

We hebben in Nederland de kans om een speler van betekenis te worden in de groene waterstofeconomie. Er is veel offshore wind potentie, gas-infrastructuur die kan worden benut voor transport en enorme potentiële vraag van de industrie die moet en wil verduurzamen. Het is zaak dat de regering inzet op de bouw van nationale kampioenen over de hele waardeketen. Dat gebeurt nu nog onvoldoende en zorgt ervoor dat met onze investeringen, banen en verdere kennisopbouw weglekken naar andere landen.

Het gaat goed met Battolyser Systems. Sinds Mattijs Slee vorig jaar als CEO begon is het bedrijf gegroeid van 1 naar 40 medewerkers, zijn er plannen voor verschillende grote (demonstratie)fabrieken en groeit de interesse voor wat het bedrijf doet. Dat lijkt ook logisch: een batterij en waterstofproductie in een, dat doet niemand anders. Het lost een paar problemen op waar de energietransitie nu mee kampt: netcongestie, te veel groene stroom als de vraag laag is, enzovoort. Door de batterij te gebruiken om korte termijn vraag en aanbod verschillen in het elektriciteitsnetwerk op te vangen, kan de waterstof een stuk goedkoper geproduceerd worden.

Hoe zorg je voor snelle verduurzaming?

"Snelle verduurzaming vereist heldere doelen, wetgeving en middelen om deze doelen kracht bij te zetten. In Nederland en in Europa hebben we flinke stappen gezet de afgelopen jaren met het terecht vergroten van onze ambities. Deze ambities zijn onder andere ondersteund met herstelfondsen na corona die groots inzetten op groen herstel.

De laatste maanden zijn er enorme geopolitieke veranderingen: de oorlog in Oekraïne, daaraan gerelateerde hoge gasprijzen en hoge inflatie. Aan de ene kant draagt dit bij aan een verdere versnelling. Zo maken hoge gasprijzen blauwe waterstof, gemaakt van gas en afvangen van CO2, geen economisch alternatief in Europa en dit zorgt dus voor een snellere transitie naar groene waterstof. Aan de andere kant hebben deze veranderingen ook een remmende werking door een onzekerder investeringsklimaat en verstopte supply-chains. We moeten ervoor zorgen dat we - ook in economisch meer uitdagende tijden - blijven kiezen voor duurzaam groen herstel.

Maar het gaat in deze transitie niet alleen om snelheid op de korte termijn maar ook om de economische groei en betaalbaarheid op de langere termijn. Neem bijvoorbeeld de productie van elektrolyzers. Er zijn al andere partijen, die volgens ons minder goede technologie hebben maar wel voorlopen qua schaal en ontwikkeling. Als wij niet snel genoeg zijn, zullen projectontwikkelaars straks moeten kiezen voor een inferieure technologie voor duurzaamheidsplannen. Dat willen wij niet.

Zoiets gebeurde ook met offshore wind. Er zat veel kennis en ontwikkeling in ons land. Maar doordat de overheid deze sector tijdens de financiële crisis niet heeft gesteund en later alleen de projectontwikkelaars die de goedkoopst beschikbare technologie gekozen lukte het niet om Nederlandse turbine technologie te commercialiseren. Dat is een gemiste kans."

Wat heb je dan nodig?

"We zien in Nederland dat innovatie en ontwikkeling steun ontvangt. En op projectniveau heb je subsidies zoals de SDE en straks het opschalingsinstrument waterstof om duurzame projecten mogelijk te maken. Maar het deel daartussen, waarin je een technologie commercieel moet ontwikkelen, daar ontbreekt het aan steun. Terwijl juist hier veel waarde ligt voor de Nederlandse economie met de opbouw van essentiële kennis en veel werkgelegenheid. Ik vind dat de Nederlandse regering de energietransitie meer als kans moet zien en moet investeren in de nieuwe maakindustrie. Als we dat doen dan plukken we hier op langer termijn ook de vruchten van, vergelijkbaar met de offshore-industrie die het resultaat was van de investeringen en lokale kennisopbouw van de Deltawerken.

Andere landen doen dit wel: Duitsland, Frankrijk en het VK steunen lokale bedrijven die aan waterstoftechniek werken om productiecapaciteit te bouwen. Dit levert lokale banen en toeleveranciers op, en uiteindelijk een exportindustrie. Nederland moet niet alleen gericht zijn op korte termijn winst door de laagste kosten maar ook kijken naar de lange termijn waarde van lokale bedrijven."

Betekent dat dan dat jullie ontwikkeling stilstaat?

"Zeker niet. We zijn nu bezig met een nieuwe financieringsronde, terwijl we aan de tweede generatie Battolyser werken. Van die tweede generatie hebben we er al een verkocht aan een groot energiebedrijf en zijn we in gesprek met andere grote partijen. De derde generatie moet seriematig gemaakt worden in een nieuw te bouwen fabriek en hier hebben de financiële hulp voor nodig. Met elke generatie dalen de kosten en wordt het apparaat steeds beter."