Na jaren van testen en verbeteren en nog eens testen en verbeteren is het bijna zover. RIFT kan zijn ijzerpoedertechnologie gaan verkopen aan de industrie. Diverse bedrijven hebben al een intentieovereenkomst met de start-up gesloten. De eerste commerciële contracten zullen naar verwachting deze zomer getekend worden. Dan kan de uitrol naar de markt beginnen. “Die contracten hebben een totale waarde van 3 miljard euro”, zegt CEO en medeoprichter Mark Verhagen. “Dat is een flink bedrag, maar we praten slechts over een fractie van de industrie. Het is echt een gigantische markt.”
1 Gigaton minder CO2-uitstoot
RIFT staat voor Renewable Iron Fuel Technology. De start-up is een spin-off van een studententeam van de TU Eindhoven en zag in 2020 het licht. Inmiddels werken er ruim zestig mensen. Doel is de industrie te verduurzamen door de verbranding van ijzerpoeder als schoon alternatief voor olie en gas op de markt te brengen. Die industrie is nu verantwoordelijk voor een derde van de wereldwijde CO2-uitstoot en daarmee een grote veroorzaker van klimaatverandering. Bij het verbranden van ijzerpoeder wordt geen directe CO2 uitgestoten, zodat de technologie in potentie 1 gigaton aan CO2-uitstoot kan besparen in 2050. Dat is zeven keer de huidige uitstoot van Nederland.
Circulair systeem
Het systeem van RIFT bestaat uit twee installaties. De eerste is de brandstoffabriek waar het ijzerpoeder wordt gemaakt. Dat wordt verbrand in een andere installatie, de boiler. De vlamtemperatuur is 2.000 graden Celsius en de temperatuur van de geproduceerde industriële warmte kan oplopen tot circa 1.000 graden, afhankelijk van de toepassing. Van het roest dat daar overblijft, wordt in de eerste fabriek opnieuw ijzerpoeder gemaakt, met behulp van waterstof. Zo is de cirkel rond.
Nieuw ingekocht
RIFT koopt zijn eerste hoeveelheid ijzerpoeder nieuw in. Voor die grondstof is er een grote, bestaande markt. Producenten verhitten oud ijzer in een elektrische oven, die draait op groene stroom. De hete metalen die dan ontstaan worden onder hoge druk bespoten met water, waardoor er kleine druppeltjes ontstaan. Eenmaal afgekoeld vormen die ijzerpoeder. “Dit wordt in de wereld op grote schaal geproduceerd, dus dat kopen we in. Daarna gaan we het circulair gebruiken”, stelt Verhagen.
Abonnement op ijzerpoeder
De demo-installatie van de brandstoffabriek staat nu in Arnhem. Die van de eerste boiler staat in Helmond. Daar levert RIFT energie aan het warmtenet van Ennatuurlijk, waar 6.500 huishoudens op zijn aangesloten. In het businessmodel van RIFT is het de bedoeling dat bedrijven straks zelf een boilersysteem voor ijzerpoeder aanschaffen. Dat komt naast hun huidige systemen te staan, die als back-up blijven fungeren. Vervolgens sluiten ze met RIFT een abonnement voor vijftien jaar af voor de levering van ijzerbrandstof. Dat wordt via een truck aangevoerd en gelost in een silo. Na verbranding gaat het roest terug naar de brandstoffabriek van RIFT om weer tot ijzerpoeder te worden verwerkt.
Bill Gates
RIFT wordt financieel gesteund door de EU en allerlei investeringsfondsen en partners, waarvan het Breakthrough Energy Fellows-programma van Bill Gates in 2022 een van de meest opvallende was. Ook Gates denkt dat de baanbrekende ijzerbrandstoftechnologie grote impact kan hebben op de verduurzaming van de industrie. De start-up is een van de vijftien bedrijven in de wereld die uitgekozen is voor dit programma. "Van dat geld hebben we twee jaar geleden ons eerste industriële prototype kunnen bouwen. Die hebben we getest en daarna ook weer afgebroken. In plaats daarvan hebben we weer nieuwe systemen gebouwd, zoals onze eerste pilotinstallatie”, zegt Verhagen.
Industrieel gebruik
Met die installaties zijn voortdurend testen gedaan en is steeds een verbeterslag gemaakt. Doel is om met dezelfde hoeveelheid ijzerpoeder steeds meer energie te produceren en bij de productie van dat ijzerpoeder steeds minder waterstof per kilo te gebruiken. De testen moesten ervoor zorgen dat er steeds minder fouten optraden tijdens het proces. Nu draait de installatie foutloos. “Bij dat testen ging er nogal eens wat mis, maar nu zetten de operators ’s avonds de installatie uit omdat ze naar huis moeten. Dat kun je het echt industrieel gaan gebruiken”, stelt Verhagen.
Naar de markt
In september vorig jaar haalde RIFT bij een nieuwe investeringsronde 11 miljoen euro aan groeikapitaal op van een groep investeerders en aandeelhouders, zoals Invest-NL en pensioenfonds PGGM. Met name die bijdrage noemt de CEO bijzonder. Ook het pensioenfonds gelooft namelijk dat ijzerbrandstoftechnologie industriële processen CO2-vrij kan maken. Verder is het een goede energiebron voor warmtenetten. Met die kapitaalinjectie kon RIFT demo-installaties bouwen, laatste testen afronden en de eerste commerciële contracten met bedrijven gaan opstellen.
Concrete projecten
Daarom komt het doel binnen bereik. Toch zal het volgens Verhagen nog even duren voordat alle installaties zijn opgeleverd. “Een brandstoffabriek bouw je niet in een half jaar”, zegt hij. “De fabrieken bij de projecten die we nu realiseren zullen pas in 2028 of in 2029 operationeel zijn. Maar het wordt nu wel echt concreet.”
Kijk hier hoe Mark Verhagen het doel van RIFT uitlegt:
Onhaalbaar
RIFT ziet zijn technologie als dé oplossing voor industrieën die moeilijk van olie en gas kunnen afstappen. Verhagen is al sinds zijn afstuderen bezig met haalbaarheidsstudies naar decarbonisatie van industriële warmte. In eerste instantie focuste hij op verduurzaming via waterstof en elektrificatie. Verhagen: “Ik heb toen heel veel haalbaarheidsstudies gedaan voor allerlei bedrijven, maar 95 procent kwam uit op rood licht. Toen dacht ik: hoe gaan we dit ooit voor elkaar krijgen?”
Goedkope waterstof
Want elektrificatie stokt vaak door netcongestie of gebrek aan voldoende stroom. Ook de productie van groene waterstof komt maar moeizaam van de grond. Vooral de distributie via gasleidingen stuit op problemen. Het ijzerpoeder van RIFT is eenvoudig te produceren en kan gemakkelijk en goedkoop over grote afstanden getransporteerd worden. Een brandstoffabriek kan meerdere boilers bevoorraden. In Nederland, in andere Europese landen, maar ook in de VS, Canada of Noord-Afrika. Ter plekke wil RIFT goedkope waterstofbronnen gebruiken bij de productie van ijzerpoeder. In Noord-Europa kan dat groene waterstof zijn, die met waterkracht wordt gemaakt. In Europa en Noord-Amerika focust het bedrijf op blauwe waterstof, gemaakt van aardgas, maar met afvang en opslag van CO2. Maar ook op witte waterstof, die gewoon in de bodem te vinden is en waarvan grote hoeveelheden zijn gevonden in Frankrijk. In Afrika is groene waterstof gemaakt met zonne-energie een optie.
Happiness
Ondertussen volgen de mensen van Bill Gates’ Breakthrough Energy Fellows-programma de ontwikkeling van RIFT. Eens in de zoveel tijd komen alle geselecteerde bedrijven samen op een centrale locatie. Verhagen komt de miljardair en weldoener dan persoonlijk tegen. “Hij vindt onze technologie interessant, anders waren we ook niet geselecteerd”, zegt hij. “Hij ziet dat we een gigantisch probleem moeten oplossen en als er resultaten worden geboekt dan zie ik bij hem en bij de rest van zijn team de happiness.”
Lees ook:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
