Food empowerment in Johannesburg

Het voeden van de groeiende wereldbevolking is een enorme uitdaging. In Johannesburg moeten ‘food
empowerment zones’ en aquaponics-projecten een oplossing bieden.

In 2050 moet Zuid-Afrika volgens het World Wide Fund for Nature 50 procent meer voedsel produceren om een geschatte bevolking van 73 miljoen mensen te voeden. Alhoewel Zuid-Afrika op dit moment beter op de Global Hunger Index scoort dan andere Afrikaanse landen zijn zaken zoals ondervoeding, een tekort aan voedingsstoffen of juist obesitas een probleem in het land.

Voedselzekerheid, waarbij mensen op elk moment fysieke en economische toegang hebben tot voldoende veilige en voedzame levensmiddelen, hangt van verschillende factoren, zoals beschikbaarheid en productiviteit. In de stad Johannesburg leidt echter een extreme inkomensongelijkheid tot voedselonzekerheid. Lagere inkomensgroepen hebben bijvoorbeeld geen middelen om vers fruit en groenten te kopen, of hebben onvoldoende toegang tot voorzieningen, zoals elektriciteit en water. Een ongezond dieet waarbij men onvoldoende voedingsstoffen binnenkrijgt is het gevolg.

Food empowerment zones

Al sinds 2013 zet de Food Resilience Unit, een initiatief van het gemeentebestuur en het ministerie van Sociale Ontwikkeling, volop in op het tegengaan van ondervoeding in verschillende gemeenschappen. Daarin is community empowerment een van de sleutels tot succes. Concreet betekent dit dat kwetsbare gemeenschappen gestimuleerd worden om hun eigen voedsel te verbouwen. De standslandbouw moet de voedselonzekerheid oplossen en tegelijkertijd een boost geven aan de economische ontwikkeling en werkgelegenheid. In eerste instantie gebeurde dit in tuinen, maar binnen vier jaar ontstonden er zogenoemde food empowerment zones.

Extra inkomsten

In totaal zijn er vier food empowerment zones in de stad. Het zijn grote boerderijen die samen met private partners zijn opgericht. Elke boerderij is opgedeeld in percelen van minimaal een tot twee hectares, welke aan opkomende agrariërs worden toegewezen. Daarnaast is er een restaurant, een markt en een plek waar afval voor voedsel kan worden ingeruild. De grootste boerderij is de Eikenhof Farm, dat op een stuk land van 270 hectare uit 32 coöperaties bestaat. Een evaluatie van de projecten toont dat de impact op bewoners positief is. Bewoners die hun eigen voedsel verbouwen en verkopen ervaren meer voedselzekerheid en verdienen extra inkomsten. Daarnaast zorgt het voor een toename in de consumptie van kwaliteitsproducten.

Aquaponics

Er wordt niet alleen op food empowerment zones ingezet om de voedselzekerheid te verbeteren. Aquaponics (viskweeksysteem waarbij de afvalstoffen van de vissen worden gebruikt als plantenvoeding) wordt ook door sommige partijen ook als een oplossing gezien. De gemeente opende vorig jaar oktober een nieuwe faciliteit die aquaponics toepast in het township Soweto. Het doel is om schoolkinderen met een hoog risico op ondervoeding van de juiste voeding te voorzien.

Op 225 vierkante meter kan jaarlijks 2 ton aan groenten en bijna 1 ton aan zoetwatervissen gekweekt worden. De techniek levert volgens de gemeente tienmaal zoveel vis en groenten op dan traditionele methoden, terwijl er tot 90 procent minder water wordt gebruikt. Behalve het tegengaan van ondervoeding en bevorderen van de voedselzekerheid, moet de facitliteit ook voor werkgelegenheid zorgen. 

Kijk onderstaande video voor meer informatie over het project:

 

Bron: FAO, eNCA  | Foto: Adobe Stock