Change.inc

<p>In de restaurants kunnen nieuwkomers in Nederland traditionele gerechten uit hun thuisland koken en ondertussen wennen aan de Nederlandse taal en gewoonten. Zp kunnen ze al werkend integreren in de samenleving.</p>

Refugee Company

<h2>Realiseren van de nieuwe economie</h2>

<p>Het netwerk van bedrijven dat is aangesloten bij MVO Nederland probeert samen te werken en te innoveren om ‘de nieuwe economie te bereiken’. Die nieuwe economie is volgens MVO Nederland klimaatneutraal, circulair, inclusief en met eerlijk ketens. Het realiseren van die nieuwe economie is belangrijk om dat ondernemers alleen kunnen blijven functioneren in een toekomstbestendige wereld. MVO Nederland heeft een ‘nieuwe businessagenda’ opgesteld. Het concrete doel is dat in 2025 20 procent van de economie onderdeel is van de nieuwe economie.</p>

MVO Nederland

<h1>“Insecten passen heel goed in het dieet van de toekomst”</h1>

<p>Protix is een bedrijf waar veel mensen in eerste instantie kippenvel van krijgen. Het bedrijf kweekt namelijk op grote schaal insecten voor de voedingsmiddelenindustrie. In eerste instantie om veevoer te maken, maar op termijn ook voor menselijke consumptie. “Insecten zijn onderdeel van de volgende golf van consumentisme.” </p>

<p>Algemeen directeur Kees Aarts van Protix heeft de missie van zijn bedrijf zonder nadenken paraat: “Het voedselsysteem in balans brengen met de natuur.” Aarts zegt de productiviteit van water en land een flinke impuls te kunnen geven. “Met kunstmest en satellieten werken is prima, zoals in de zogenaamde moderne landbouw gebeurt, maar dan voer je een uitputtingsslag. Vergelijk het met een gloeilamp, die je vervangt door een ledlamp. Zolang je geen groene stroom gebruikt, heeft het geen structureel effect. Zo werkt het ook in de voedselketen. Wij leveren de hernieuwbare grondstoffen om de sector daadwerkelijk duurzaam te maken.” </p>

<h3>Black soldier fly </h3>

<p>Protix werkt met de ‘black soldier fly’, een vlieg die niet eet, maar wel vijfhonderd tot duizend eitjes in een week legt. De larven groeien heel snel en slaan eiwitten op. Protix gebruikt kunstmatige intelligentie, genetische verbeterprogramma's en robotica om op natuurlijke en duurzame wijze hoogwaardige ingrediënten te kweken. “Wij hebben de meest productieve verticale boerderij ter wereld. Met één hectare kunnen we tot wel tweeduizend hectare soja vervangen.” </p>

<p>De black soldier fly dient als ingrediënt voor veevoer. “We richten ons vooral op de functionele en gezondheidseffecten van de vlieg. Het is een hele nieuwe manier om vetten en eiwitten binnen te krijgen. Dieren in het wild, die snel groeien, eten ook allemaal insecten. Dat kunnen we in de voedselketen ook toepassen. Het levert gezondheidseffecten op, omdat de insecten rijk zijn aan bijvoorbeeld antioxidanten. Die bewijzen hebben we onlangs geleverd.” </p>

<h3>Niet consuminderen, maar een hernieuwbare economie </h3>

<p>In tegenstelling tot vele anderen, die de voedselindustrie willen verduurzamen, streeft Aarts niet naar consuminderen. “Ik vind dat het voedseldebat zich veel te veel richt op het inperken van de ervaring van producten. Mensen, die zich ontworstelen aan armoede, hebben dezelfde behoefte als andere mensen. Maar als iedereen op de wereld vlees wil eten wordt het teveel. Dat kan de planeet niet aan. Moeten we dan allemaal minderen? Ik vind van niet, want het enige wat je dan doet is flattening the curve van de oude economie. Mijn streven is de nieuwe economie te zien als een hernieuwbare economie. Dan heb je een oneindige economie. Méér consumeren wordt weer okay.” </p>

<p>De strategie van Protix omschrijft Aarts als ‘triple p for triple p’. De eerste triple p staat voor: powerpoint, pilotproject, productie. Kortom, van ideeën tot daadwerkelijke innovaties komen. Die nieuwe innovatieve productielijnen dragen vervolgens bij aan de tweede, meer bekende, triple p: people, planet, profit; een duurzame bedrijfsvoering. “De strategie is nu ervoor zorgen dat we onze plannen allemaal in productie krijgen. Zodat we veevoer kunnen maken met een hele lage footprint. We hebben nu een operationele fabriek.” </p>

<p>Er komt een tijd dat mensen ook op grote schaal insecten gaan eten, is de stellige overtuiging van Aarts. “Dat gaat sowieso gebeuren. Nieuwe generaties consumenten laten zich steeds beter informeren. Die gaan voedsel niet beoordelen op basis van origine, of het van een dier of een plant komt, maar puur op basis van footprint. Hoeveel land, water en energie heeft dit eten gekost? Insecten passen heel goed in het dieet van de toekomst. Dat wordt de volgende golf van consumentisme.” </p>

<h3>Coronacrisis: vooral een sociale crisis </h3>

<p>De coronacrisis heeft op Protix geen grote impact. Het snelgroeiende bedrijf levert al significante volumes aan de markt. “De retailwaarde is meer dan 100 miljoen euro. We zitten in het begin van de voedselketen, dat maakt alles duurzaam verderop in de keten.” Het bedrijf krijgt veel erkenning voor zijn technologie en de vorderingen die het maakt. Onlangs won Protix de Nederlandse Innovatie Prijs 2020. </p>

<p>Volgens Aarts is de coronacrisis vooral een sociale crisis. “Dit raakt mensen over grenzen heen. Corona heeft een asymmetrische impact. Mensen die minder hebben merken er meer van, en andersom. Die pijn moet verlicht worden. Iedere crisis heeft een reset in zich. Hetzelfde doen en een andere uitkomst verwachten is idioot. Als de centrale banken op grote schaal geld bijdrukken, creëer er dan iets nieuws mee. Mensen begrijpen dat er iets tegenover moet staan, ze begrijpen ook dat de toekomst er anders uit moet zien, en ze dragen ook graag iets bij als de toekomst beter wordt.” </p>

<h3>Investeer in bedrijven van de toekomst </h3>

<p>De overheid moet de steunmaatregelen die het neemt meer ten dienste stellen van een duurzame en houdbare economie, vindt Aarts. “Duurzaamheid is meer dan een discussie over klimaatverandering. Ik ben dan ook cynisch over de cynici. Gelukkig zijn de mensen, die klimaatverandering ontkennen, in de minderheid. We weten, heel simpel, dat er teveel CO2 de lucht in gaat. Daarom zou het Nationaal Groeifonds van de ministers Hoekstra en Wiebes minder generiek en meer specifiek ingezet moeten worden. Er moet geïnvesteerd worden in bedrijven en technologieën van de toekomst, niet van het verleden.” </p>

Protix

<h1>“Wij investeren in systeemveranderingen, die de dienstverlening aan individuele klanten overstijgt” </h1>

<p><strong>Rabobank is van oudsher de bank voor de landbouw, een sector waar verduurzaming een grote opgave is. Maar topman Wiebe Draijer van Rabobank heeft er ideeën voor. Voor talloze andere maatschappelijke problemen overigens ook. “Ik vind het belangrijk om aan systeemveranderingen te werken die niet alleen goed zijn voor de bank, maar voor de maatschappij als geheel.” </strong></p>

<p>“Weet je wat het kost om je eigen jaarlijkse CO2-uitstoot te compenseren?”, vraagt Rabobank-CEO Wiebe Draijer aan de interviewer. “Nee? Net zoveel als je Netflix-account, vijftien euro per maand. Het klimaatprobleem lijkt onbevattelijk groot, maar je kunt het klein maken. Het is toch fantastisch als je kunt zeggen: kijk in dat bos, daar heb ik mijn CO2 opgeslagen.” </p>

<h3>Doorbraken met een collectief karakter </h3>

<p>Grote maatschappelijke problemen hanteerbaar maken, zodat het gemakkelijker is om oplossingen te bedenken, dát is wat Draijer drijft. “Die compensatie is geen aflaat of zo, maar ik hoop dat het mensen bewuster maakt en de verduurzaming van de economie en de maatschappij vooruithelpt.” </p>

<p>Draijer omschrijft de missie van Rabobank als “samen zorgen voor een betere leefomgeving”. De bank kijkt bij de uitvoering van die missie naar maatschappelijke problemen op het gebied van de voedselvoorziening, energie, woningmarkt en financiële zelfredzaamheid. “Op al die fronten is duurzaamheid in de brede zin van het woord belangrijk. Het vraagt om systeemveranderingen, waarbij wij als bank een rol kunnen spelen.” </p>

<p>De grote transities vragen volgens Draijer om doorbraken, die een collectief karakter hebben. Doorbraken die de economische ontwikkeling zuurstof toedient. “Dat past bij de coöperatieve oorsprong van Rabobank. Rijke boeren beseften dat het systeem als geheel beter zou worden als ze kwetsbare collega’s zouden helpen. Onze missie schurkt heel dicht aan tegen dat gedachtegoed. Ik vind het belangrijk om aan systeemveranderingen te werken, die niet alleen goed zijn voor de bank, maar voor de maatschappij als geheel.” </p>

<h3>Krapte op de woningmarkt </h3>

<p>De woningmarkt is daar een voorbeeld van. Voor veel starters op de woningmarkt is het te duur om een huis te kopen. Daardoor hapert de doorstroming op de huurmarkt, en ontstaat er een tekort aan woningen in met name het middensegment. “Met Bouwfonds Property Development hebben wij een woningontwikkelaar in huis. We bedachten: als wij de huizen, die we ontwikkelen niet meteen doorverkopen, maar in portefeuille houden. En als we in ruil voor lagere gemeentetarieven nou eens maatschappelijke huurtarieven vragen, dan kunnen we een rol spelen in het vlottrekken van de woningmarkt.” </p>

<p>Rabobank en ontwikkelaar BPD richtten een huurwoningfonds op en gaan de komende tien jaar 15.000 energiezuinige huurwoningen bouwen met een maandelijkse huurprijs van 650 euro tot 1.250 euro. Het woningfonds vergt een investering van vijf miljard euro, waarvan Rabobank één miljard euro voor haar rekening neemt. “Dit is een voorbeeld van een systeemoplossing, die de dienstverlening aan individuele klanten van de bank overstijgt”, zegt Draijer. </p>

<h3>Agri3-fonds </h3>

<p>Het Agri3-fonds is een ander voorbeeld. Het fonds is een initiatief van de Verenigde Naties en Rabobank, waarin verder ook het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken in heeft geïnvesteerd. “Het fonds wordt ingezet in bosrijke gebieden in Zuid-Amerika en China. We stimuleren er duurzame landbouwpraktijken mee en gaan ontbossing tegen”, legt Draijer uit. “Boeren die overstappen op duurzame landbouw moeten hun bedrijf omturnen en stoppen met het kappen van bos voor nieuwe landbouwgrond. Dat brengt onzekerheid en risico’s met zich mee. We weten uit ervaring dat boeren, die overstappen op duurzame landbouw, drie jaar een onzekere oogst hebben. Daar moeten we die boeren financieel mee helpen. Als dat lukt, dan vormen deze boeren de stop op de ontbossing van bijvoorbeeld de Amazone.” Het fonds heeft een omvang van één miljard euro. </p>

<h3>Intensieve landbouw </h3>

<p>Ook in Nederland is de intensieve landbouw onderwerp van de klimaatdiscussie. “Boeren weten dat ze moeten veranderen, en dat willen ze ook. Maar ze voelen zich door een ondankbare maatschappij in de hoek gedrukt. Boeren kunnen eigenlijk niet goed meer ondernemen. We hebben een ‘carbon bank’ nodig, als instrument waarmee verduurzaming ook echt iets oplevert voor de boer.” </p>

<p>Met een carbon bank bedoelt Draijer een systeem waarbij boeren verhandelbare CO2-rechten kunnen verdienen als ze de uitstoot verminderen. “Met satellieten kun je tegenwoordig vaststellen wat de daadwerkelijke CO2-opslag op een bepaalde plek is. Boeren, die hun CO2-uitstoot reduceren of opslaan, kun je certificaten geven, die ze kunnen verkopen aan bedrijven die er nog niet in slagen hun uitstoot in te perken.” </p>

<p>Het huidige Europese emissiehandelssysteem is volgens Draijer ‘te complex’ geworden. Daarom wil Rabobank inzetten op een vrijwillige markt. “Een carbon bank maakt het heel schaalbaar.” </p>

<p>Nederland moet zich volgens Draijer realiseren dat de landbouw goed en efficiënt georganiseerd is. “Kijk naar de documentaire van bioloog David Attenborough. Hij vertelt waarom hij hoop heeft. Hij wijst naar de Nederlandse agrarische sector, die een ongekende ontwikkeling heeft doorgemaakt. De CO2-uitstoot per kilo product is heel klein. Maar de winst- en verliesrekening van boeren is klein, dus hebben ze hulp nodig bij de transitie naar duurzaamheid. Ja, we moeten toe naar minder intensieve landbouw en een kleinere veestapel. Maar om die stap te zetten is niet alleen schaalverkleining, maar ook schaalvergroting nodig.” </p>

<p>In december pleitte Draijer in het FD al voor de oprichting van een fonds om dit mogelijk te maken. “Boeren, provincies en natuurorganisaties moeten de handen ineenslaan. Laten we kijken of we natuurgebieden en landbouwgronden kunnen uitruilen. Je kunt een ruilverkaveling organiseren met boeren die willen stoppen. Dan kun je natuurherstel combineren met minder intensieve landbouw én met efficiency.” </p>

<h3>Coronacrisis: tijd voor verandering </h3>

<p>Misschien is de coronacrisis wel dé gelegenheid om veranderingen van de grond te krijgen. “Veel van systeemveranderingen in de wereld zijn bedacht in de nasleep van een oorlog of crisis. Het Marshallplan, waarmee de Amerikanen na 1945 de Europese economieën weer op de been brachten, kon alleen na de oorlog ontstaan.” </p>

<p>“Mijn oproep is dan ook: bedenk nú de nieuwe institutionele kaders voor onderwijs, woningmarkt en pensioen. Bijna alles loopt tegen een infarct aan. Deze crisis biedt een kans. Laten we de pauzestand gebruiken om los te komen van de rat race van alle dag. De SER heeft hier al een denktank voor opgezet. Er is geen individuele partij, die de verduurzaming van de woningmarkt kan organiseren. Dat gaat niet individueel, dat moet met duizenden huizen tegelijk. Anders halen we de doelstellingen, die we in Parijs hebben afgesproken, niet.” </p>

<p>Draijer wijst erop dat het kan. “Nadat we in Groningen op aardgas bleken te zitten, zijn we erin geslaagd om in vijf jaar tijd alle huizen een gasaansluiting te geven. Dat werd centralistisch aangepakt, wijk voor wijk, en stad voor stad werden aangesloten. Dat hebben we nu ook nodig, want we moeten alle woningen klimaatneutraal maken.” </p>

<h3>Actieve overheid </h3>

<p>Voor zulke grote programma’s is een actieve overheid nodig. “Den Haag moet naar mijn idee starten met een verkenning naar hoe de economische knelpunten van Nederland opgelost kunnen worden. Hoe kunnen we dingen structureel veranderen? Zet wetenschappers, economen, ambtenaren en ondernemers bij elkaar aan tafel. De uitkomst van die verkenning kan ook weer dienen voor de verkiezingsprogramma’s. Waar willen partijen op inzetten? Mobiliteit, woningmarkt, landbouw, energie; er zijn veel dossiers die om een herstart vragen.” </p>

Rabobank

<h1>Het groenste hotel van Nederland</h1>

<p><strong>Hotel Jakarta Amsterdam is een spectaculair gebouw op de punt van Java-eiland met transparante glazen gevels en een unieke 30 meter hoge houten hoofddraagstructuur. Balken, kolommen, plafonds en kozijnen worden in naturel hout met FSC- of PEFC-keurmerk uitgevoerd.</strong></p>

<p>De gekozen duurzame materialen zijn van dusdanige kwaliteit dat de meeste wanden en plafonds onafgewerkt blijven waardoor het massieve houtbouwsysteem zichtbaar blijft. Er wordt nagenoeg geen gebruik gemaakt van afbouwmaterialen die een korte levensduur hebben of niet recyclebaar zijn, bijna alle elementen kunnen hergebruikt worden door demontage. </p>

<p>Naast het duurzaam casco van het hotel, worden er vele energiebesparende maatregelen gehanteerd zoals het opvangen van regenwater voor het besproeien van de binnentuin. Via pv-panelen in de gevel en het dak van het atrium wordt er zonne-energie opgevangen en omgezet in elektriciteit voor de verwarming van het douchewater. De koeling en verwarming van het hotel zelf gebeurt middels een warmte- en koudeopslagsysteem. Zelfs het personeel draagt duurzame bedrijfskleding, ontworpen door het fashionlabel By Rockland | HACKED by. </p>

<p>Hotel Jakarta Amsterdam is het “groenste” hotel van Nederland, ontworpen door SeARCH architecten en urban planning uit Amsterdam. Met haar transparante en glazen gevels en unieke 30 meter hoge houten hoofddraagstructuur is het gebouw niet alleen spectaculair, maar ook heel duurzaam en symboliseert de historische maritieme verbinding tussen Amsterdam en Azië. </p>

Hotel Jakarta Amsterdam

<h1>Verandering begint bij mensen. Die mensen moeten je wel begrijpen, aanvoelen, financieren of kopen.</h1>

<p><strong>Dawn geeft missie gedreven merken een strategie, een verhaal, een gezicht en een frame. Verandering begint meestal klein. Maar wil je echt verder komen dan zul je grotere groepen mensen moeten meekrijgen. Medewerkers, stakeholders, burgers, consumenten. </strong></p>

<p>Dawn werkt al meer dan 10 jaar met merken, organisaties, platforms, ngo’s en start ups. Ze helpen met de vertaling van een missie naar kleinere en grotere groepen mensen. Om mensen te mobiliseren moet je ze niet alleen overtuigen, ze moeten je intenties ook voelen. Kunnen doorvertellen. Kunnen delen. En misschien wel het belangrijkste: er zich achter scharen en meedoen. Het gaat er niet alleen om wat je zegt maar hoe, waar en wanneer je het zegt.</p>

<h3>Mensen horen niet wat je zegt, maar voelen wel wat je bedoelt</h3>

<p>Mensen zijn emotionele wezens. Maar in veel veranderingprocessen zijn bedrijven veelal gericht op technologie, processen en innovatie. Medewerkers, investeerders, consumenten meekrijgen in dit verhaal is de volgende stap. Dan is het belangrijk om te weten wat deze mensen beweegt, en wat hen tegenhoudt. Veranderingsprocessen kun je enorm versnellen door in de hoofden en harten van mensen te komen. Impact vraagt om kritische massa.</p>

<h3>De scherpte van de spijker vs. het gewicht van de hamer</h3>

<p>Hoe scherper je verhaal, je positie, je opvatting, je methode, hoe minder moeite het kost om mensen in beweging te krijgen. Een verhaal dat niet resoneert vraagt om veel herhaling. En dat is zonde van tijd en energie.</p>

<h3>Daad bij woord</h3>

<p>Dawn werd onlangs het meest bevlogen en strategische bureau van Nederland genoemd. Ze werken dan ook voor tientallen merken en maken campagnes, presentaties, speeches, en identiteiten voor de voorhoede van het bedrijfsleven, groot en klein.</p>

Dawn

<h2>Tegengaan van klimaatverandering en behoud van biodiversiteit</h2>

<p>Bij de oprichting richtte Greenpeace haar acties voornamelijk op de walvis- en zeehondenjacht en het dumpen van kernafval. Nu richt de organisatie zich op het tegengaan van klimaatverandering en het behoud van biodiversiteit. De acties van Greenpeace krijgen vaak wereldwijd aandacht en hebben daardoor effect. Zo wist de actiegroep in 1971 de geplande Amerikaanse atoomproeven te voorkomen. In 1993 formuleerde Greenpeace als een van de eerste partijen een wereldwijd energiebeleid voor het beperken van klimaatverandering. Daarin staat een plan om 80 procent van de wereldwijde energievoorziening in 2050 duurzaam te laten zijn. In Nederland was Greenpeace in 2013 nauw betrokken bij het Energieakkoord, de voorloper van het Nederlandse Klimaatakkoord.</p>

Greenpeace

<h2>Circulair kantoor<strong> </strong></h2>

<p>Triodos Bank investeert niet alleen duurzaam, maar voert het ook door in de eigen bedrijfsvoering. Zo huist de bank sinds 2019 in een circulair kantoor. Ook is Triodos Bank aangesloten bij bedrijvennetwerk United Economy. Opvallend aan dit netwerk is de digitale, circulaire munt United waarmee de bedrijven elkaar betalen. Zij kunnen die munt alleen bij elkaar uitgeven en kopen daar bijvoorbeeld duurzame koffie of groene leaseauto’s van. “De meerwaarde zit er vooral in dat we richting geven aan geld”, zei Sven Duyx van Triodos daar eerder over.</p>

Triodos

<h2>Beleggen om te verduurzamen</h2>
<p>In 2021 bedroeg het totaal geïnvesteerde fondsvermogen van Meewind 300 miljoen euro. Als meer participanten (eigen) vermogen inleggen, kan Meewind meer duurzame projecten realiseren. Daarmee versnelt Meewind de energietransitie, waardoor Nederland minder afhankelijk wordt van vervuilende en schaarser wordende fossiele brandstoffen.</p>

Meewind

<h2>Specialisatie in energie en duurzaamheid</h2>

<p>Ecofys werd in 1984 opgericht en groeide tot een van de grotere Europese adviesbureaus gespecialiseerd in energie en duurzaamheid. Voormalig Econcern-bestuurder Kees van der Leun is een van de bekende gezichten van Guidehouse in Nederland.</p>

Guidehouse

<h2>Hollands glorie in technologie en duurzaamheid</h2>

<p>Philips ziet zichzelf als doelgedreven bedrijf, en volgt drie sustainable development goals: gezondheid (SDG 3), verantwoorde consumptie (SDG 12) en klimaatactie (SDG 13). In 2020 wil Philips al het elektriciteitsverbruik van de eigen bedrijfsvoering duurzaam hebben. In 2025 moet driekwart van al het energieverbruik (inclusief warmte) duurzaam zijn. En de apparaten van Philips moeten ook zo ontworpen en gebouwd zijn dat ze herbruikbaar zijn, niet teveel materiaal gebruiken en goed recyclebaar worden.</p>

Philips

<h2>Visie</h2>

<p>Met de transitie naar een duurzame en klimaatneutrale samenleving wordt van bedrijven gevraagd dat ze breder kijken dan alleen winstbejag. Volgens Ebbinge hoort bij deze bredere verantwoordelijkheid van het bedrijfsleven een nieuw type leiderschap. Daarom zoekt het bureau voor leidinggevende posities mensen die deze brede verantwoordelijkheid dragen. Door deze mensen te plaatsen op leidinggevende posities bij bedrijven hoopt Ebbinge de transitie naar een duurzame economie te versnellen.</p>

<h2>Strategie</h2>

<p>Waar veel bedrijven opzoek zijn naar leidinggevenden die voldoen aan de eigen selectiecriteria, gaat Ebbinge gesprek aan om voorbij deze criteria te kijken. Ebbinge ontwikkelde op basis van onderzoek een beeld van wat de kwaliteiten van een leider van de toekomst zouden moeten zijn. Dat onderzoek voerde het samen uit met Nyenrode Business Universiteit. Ze namen de leiders van 28 toonaangevende bedrijven onder de loep en onderzochten wat de gemene deler van deze personen was. Hieruit destilleerde het zeven leiderschapskwaliteiten die onderscheidend zijn bij het realiseren van een positieve verandering. Deze eigenschappen zijn zelfbewust, verantwoordelijk, voordenkend, vernieuwend, verbindend, koersvast en impactvol. Volgens Ebbinge heeft een echte leider deze kwaliteiten in meer of mindere mate. De strategie van Ebbinge is erop toegespitst om juist deze personen te vinden en onder de aandacht te brengen van organisaties.</p>

<h2>Impact</h2>

<p>Jaarlijks plaatst Ebbinge zo’n 200 mensen bij bedrijven en instellingen. Naast de zoektocht naar een match tussen persoon en bedrijf ontwikkelt Ebbinge ook leergangen voor leidinggevenden. Zo wil het leiders voortdurend trainen en scherp houden op hun eigen kwaliteiten. Ebbinge heeft in alle communities duurzame leiders en verbindt deze aan elkaar. Het bedrijf ziet leiderschap als een constante ontwikkeling en wil een klankboard zijn waaraan ‘executives’ zich voortdurend kunnen meten. Tot slot zet Ebbinge sterk in op het verhogen van diversiteit in leidinggevende posities. Het zet in op een gelijke verdeling tussen mannen en vrouwen en moedigt uitbreiding naar diverse achtergronden aan.</p>

Ebbinge

<p>“30 procent van alle CO2-uitstoot komt van de gebouwde omgeving. Hoe kunnen we mensen verleiden om te stoppen met het gebruik van aardgas en ook over te stappen op zonnepanelen?”, zegt Marjan Minnesma, naast oprichter van Urgenda ook directeur-bestuurder van Thuisbaas. “Mensen willen dat alleen doen als de maandlasten niet omhoog gaan en het ze makkelijk wordt gemaakt.” Dus bedacht ze Thuisbaas, en rekende ze met het team uit wat je in vijftien jaar aan energiekosten kwijt bent: zo’n 35.000 euro. “Voor dat bedrag moet het lukken om je huis energieneutraal te maken. Dus om een warmtepomp, zonnepanelen en een ander fornuis aan te schaffen. Dat bedrag kun je lenen bij de bank.”</p>

Thuisbaas

Bouw en infra

Advies en dienstverlening

Retail

Financiën

Energie

Transport en mobiliteit

Industrie & Chemie

Leiderschap

Circulaire economie

Technologie

Landbouw en voeding

Todays Change Makers Fleur Bakker

210128 changeinc 5

David snellenberg compressed

Thumbnail 4

Thumbnail 59

Pauline bieringa triodos

Thumbnail 49

Thumbnail 47

Kees van der leun guidehouse

Anna schoemakers greenpeace 1 2

201104 dbl 4 jan rotmans by celine

201021 dbl 1 marcel beukeboom

200131 dbl frans hofstede arcadis green leader 3

Silvia de vaan sweepsmart 2

Green leader marjan minnesma

Kees aarts

190423 duurzaambedrijfsleven thegreenhouse 18 maria kleiner

3 DSC 7045

Anita te Water Ebbinge Change Inc

Logo Vattenvall 2021 diap

HPVV5551 BE Wportal Roderick Glerum

Daan Versteeg

Lizzy Butink

Maren de Weerd

Wendeline Besier

Xander Slager

Martijn van Paassen

Roel Nozeman

Wilco Otte

Fred Bos

Julia van Boven

Jeljer Haarsma

Drees Peter van den Bosch

Peter Paul Weeda

Mariah Mansvelt Beck

Peter Molengraaf

Debby Slofstra

Erik van Houten

Irene Visser

Sabine Stuiver

Sheila Struyck

Leen Zevenbergen

Renco Schipper

Maarten van Dam

Jan Lenstra

Wendy de Jong

Jan Willem van de Groep

Marianne van Leeuwen

Finn McClain

Stephan Bredewold

Mark Hartmans

Sebastian Monteban

Joop Joost Hietbrink

Henk van Raan

Joost Wouters

Danielle de Nie

Thaddeus Anim-Somuah

Jacqueline van den Ende

Kika Buhrmann

Marloes van Heteren

Sanne Akerboom

Mirwais Momand

Rinke Zonneveld

Jaap Korteweg

Willem van Weede

Jeroen van de Ven

Sandra van Beest

Wim Betten

Quirine de Weerd

Chantal Schrijver

Johan Krijgsman

Danny Benima

Ika van de Pas

Savitri Groag

Danny Hoekzema

Marije Klomp

Samuel Beltman

Thibaud van der Steen

Marjet Rutten

Karina Tiekstra

Wim de Laat

<p>Volgens Bakker bestaat het leven in een azc vooral uit wachten. “In Nederland verblijven zo’n 150.000 mensen op diverse opvanglocaties. Zij staan te springen om aan de slag te gaan. Ik ben ervan overtuigd dat werken een goede manier is om de taal te leren, een netwerk op te bouwen en simpelweg te snappen hoe het in Nederland werkt. Daarbij heeft Nederland een tekort aan arbeidskrachten. Voor mij is het een logische oplossing om mensen die gevlucht zijn te laten werken.”</p>

Fleur Bakker

Oprichter
Refugee Company

Zoek een Changemaker

Nico Evers

Hotel Jakarta Amsterdam

Paul Polman

Robert Metzke

Philips

Maria van der Heijden

MVO Nederland

Pauline Bieringa

Triodos

Kees Aarts

Protix

Frans Hofstede

Silvia de Vaan

Wiebe Draijer

Rabobank

Marcel Beukeboom

Jan Rotmans

Willem Schramade

Kees van der Leun

Guidehouse

Willem Smelik

Meewind

Anna Schoemakers

Greenpeace

David Snellenberg

Dawn

Anita te Water

Ebbinge

Marjan Minnesma

Thuisbaas

Fleur Bakker

Oprichter Refugee Company

Zoek een Changemaker

Nico Evers

Hotel Jakarta Amsterdam

Paul Polman

Robert Metzke

Philips

Maria van der Heijden

MVO Nederland

Pauline Bieringa

Triodos

Kees Aarts

Protix

Frans Hofstede

Silvia de Vaan

Wiebe Draijer

Rabobank

Marcel Beukeboom

Jan Rotmans

Willem Schramade

Kees van der Leun

Guidehouse

Willem Smelik

Meewind

Anna Schoemakers

Greenpeace

David Snellenberg

Dawn

Anita te Water

Ebbinge

Marjan Minnesma

Thuisbaas

Oprichter
Refugee Company